به گزارش خبرنگار رادیو و تلویزیون خبرگزاری موج، حسین مهدیان متولد 1350 در تهران است. کارشناسی ارشد تهیه کنندگی تلویزیونی را از دانشگاه صدا و سیما دریافت کرده و از سال 1370 وارد همین سازمان شده است. کار رسانه را ابتدا به عنوان دستیار تهیه در برنامه هنر هفتم، آغاز و چهار سال بعد اولین تهیه کنندگی یک برنامه تلویزیونی را در شبکه دو تجربه کرد.

فعالیتش در شبکه های داخلی و برون مرزی ادامه یافت تا آستانه تاسیس شبکه پرس تی وی که در ستاد راه اندازی شبکه پرس تی وی حاضر شد و از آن زمان در عرصه های مختلف تولید مستند و برنامه سازی در این شبکه فعالیت دارد. از آخرین کارهای مستندش، ساخت « منا 53 درجه سانتیگراد» بوده که به بررسی فاجعه منا اختصاص دارد.

آنچه ما را بر آن داشت با وی به گفتگو بنشینیم برنامه شبه قاره است که چند ماهی است توسط او و همکارانش در پرس تی وی تهیه می شود. مشروح گفتگوی ما با حسین مهدیان را در ادامه بخوانید:

چرا کشورهای جنوب آسیا را انتخاب کردید؟

سال گذشته طی صحبت هایی که با مدیر برنامه های شبکه پرس تی وی داشتم، پیشنهاد ساخت برنامه ای با محوریت موضوعات و مسائل مردم شبه قاره هند مطرح شد. تجربه قبلی بنده در برنامه سازی برای اردو زبان ها در شبکه سحر و همچنین ساخت مستند در هند، پشتوانه ای شد برای طراحی برنامه ای تحت عنوان «شبه قاره» که تولید و پخش آن از بهمن 1398  آغاز شد.

سال 1384 طی ساخت مستندی برای شبکه الکوثر، با عنوان «از حیدرآباد تا طرابلس، سفری به رنگ سبز»  که در مورد تاریخ حکومت های شیعی جهان بود، به کشورهای لبنان، سوریه، عراق و هند سفر کردم و تجربیات ارزشمندی در مورد تاریخ و فرهنگ این کشورها به دست آوردم.

از جمله دلایل تولید برنامه شبه قاره، اهمیت ژئوپلتیک منطقه و قابلیت های بالقوه مخاطبان ساکن کشورهای شبه قاره هند برای تعامل و تبادل نظر است. همچنین مشترکات فرهنگی، مذهبی و ارتباط صمیمی بسیاری از مردم این منطقه با ایران اسلامی و بازخوردهای فراوانی که در گذشته از جانب مخاطبان هندی و پاکستانی در مورد برنامه های برون مرزی  وجود داشت، انگیزه ای شد برای تولید برنامه ای اختصاصی که در آن موضوعات و مسائل روز آن منطقه، مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد.

مردم شبه قاره هند چه نیازهای رسانه ای دارند که پرس تی وی می تواند آن را تامین کند با توجه به اینکه جنوب آسیا با انبوه تلویزیون ها مواجه است؟

این منطقه دارای جمعیت فراوان، گستردگی جغرافیایی، تنوع قومی، نژادی و دینی است که موجب شده تا رسانه های زیادی در شبه قاره فعالیت کنند، اما شبکه های دولتی این کشورها به موضوعات چالش برانگیزی نمی پردازند که سیاست های آنها را زیر سوال ببرد.

از طرف دیگر رسانه های غیر دولتی که امکان به چالش کشیدن موضوعات را دارند، یا تحت فشارهای امنیتی دولت‌ها قادر به انجام این کار نیستند یا از قدرت و اثربخشی کافی برای پوشش بین المللی مخاطبان برخوردار نیستند.  

علاوه بر آنکه تلویزیون های جریان وابسته به غرب هم بسیاری از موضوعات مهم منطقه را به شدت سانسور می کنند تا از دید مخاطبان پنهان بماند؛ موضوعاتی از جمله وضعیت فجیع مسلمانان در برمه، ظلم هایی که افراط گرایان در قالب قوانین غیر انسانی بر مسلمانان هند اعمال می کنند، اوضاع نامناسب مردم مظلوم جامو و کشمیر و... که شبکه پرس تی وی به عنوان رسالت رسانه ای خود تحت شعار «صدای بی صداها»  لازم بود که به صورت جدی به این عرصه ورود کند.

در این برنامه چه رویکردهایی را دنبال می کنید؟

در برنامه شبه قاره موضوعات روز کشورهای این منطقه را مورد تحلیل و بررسی قرار می دهیم. از مسائل سیاسی و اجتماعی گرفته تا موضوعات فرهنگی. از جمله مهم ترین اهداف تیم تولید در این برنامه، پرداختن به موضوعاتی است که اولا بنا به دلایل سیاسی، در سایر رسانه های منطقه ای و بین المللی به آنها پرداخته نمی شود و یا واقعیت ها در آن رسانه ها مغفول واقع می شوند. ثانیا موضوعاتی هستند که دغدغه اصلی عامه مردم منطقه است و بنا به ملاحظات دولت ها، رسانه های عموما وابسته از بیان آنها خودداری می کنند. به عنوان مثال، موضوع قوانین جدید شهروندی در هند که در آن تقریبا تمام حقوق ساکنین مسلمان نادیده گرفته شده، موضوعی است که رسانه های دولتی هند یا به آن نپرداخته اند و یا واقعیت ها را وارونه نشان دادند. رسانه های غیر دولتی نیز که عموماً قدرت چندانی ندارند، نتوانستند آنگونه که باید، در سطح بین المللی این موضوع را مطرح کنند.

برنامه شبه قاره کدام کشورهای آسیا را محور فعالیت خود قرار داده است؟

گستره جغرافیایی برنامه شبه قاره در واقع شامل هفت کشوری است که از سوی منابع بین المللی تحت این عنوان قرار می گیرند. البته هند و پاکستان به عنوان مهم ترین این کشورها از جنبه های مختلف سیاسی، اقتصادی و اجتماعی، بسیاری از عناوین را به خود اختصاص می دهند؛ اما با توجه به پاره ای از مسائل، موضوعاتی خارج از این کشورها هم در برنامه مورد بررسی قرار گرفته است.

به عنوان مثال با این که برمه در تقسیمات جغرافیایی جزو کشورهای شبه قاره نیست؛ اما مهاجرت اجباری مسلمانان مظلوم این کشور به هند، بنگلادش و سایر کشورهای منطقه و همچنین وضعیت نابه سامان آنها در این کشورها، باعث شد تا موضوع مسلمانان روهینگیایی، در برنامه شبه قاره مطرح شود.  علاوه بر آن، مسائل افغانستان، چنان با کشورهای پاکستان و هند در هم تنیده است، که نمی توان آن در برنامه شبه قاره مطرح نکرد.

با این حساب جمعیت بسیاری در جامعه مخاطبان برنامه شبه قاره قرار دارند، استقبال آنها از این برنامه چگونه است؟

قبل از ساخت این برنامه، مخاطبان بسیاری از منطقه، در مورد برنامه های مختلف شبکه پرس تی وی واکنش نشان می دادند. درحقیقت برای مردم شبه قاره، شبکه پرس تی وی، تنها شبکه ای است که در طوفان رسانه های وابسته به غرب، رسالت رسانه ای خود را برای دفاع از مظلومان در سرتاسر جهان به خوبی انجام می دهد.

شاهد این امر، هجوم همه جانبه صاحبان قدرت، برای تحریم و حذف این شبکه  از دسترسی عمومی است. این حملات که از سال ها پیش با هدف حذف پرس تی وی از شبکه های تحت پوشش آفکام شروع شد و به دلایل واهی در همه ابعاد گسترش پیدا کرد، همچنان ادامه دارد تا جایی که در فضای مجازی هم هر روز شاهد حذف غیرقانونی صفحات مرتبط با این شبکه و سایر شبکه های برون مرزی هستیم.

با شروع به کار برنامه شبه قاره، مخاطبان شبکه، به ویژه آنها که ملیت کشورهای منطقه را دارند، استقبال خوبی از این برنامه داشتند. موضوعاتی از قبیل «اسلام هراسی در بالیوود»  به شدت در فضای مجازی مورد استقبال قرار گرفت. البته این برنامه که چند ماه دیگر به یکسالگی می رسد،  هنوز در دوران اولیه رشد قرار دارد و امیدواریم در ادامه روند بتواند بر تعدد مخاطبانش نیز بیفزاید.

ساخت برنامه برای کشورهایی که هر کدام دریایی از تکثر قومی زبانی مذهبی و فرهنگی دارند، چه مشکلاتی دارد؟

گرچه رسالت اصلی برنامه پرداختن به موضوعاتی است که به قشر مظلوم عمدتا مسلمان منطقه مربوط می شود، اما بسیاری از موضوعات مطرح شده در این برنامه، به گونه ای است که محدودیت های قومی، زبانی و مذهبی ندارد. به عنوان مثال، ذیل یکی از موضوع های برنامه با عنوان «استعمار دیجیتال در هند»  فارغ از محدودیت های قومی و مذهبی، به نقشه شرکت های غربی برای ایجاد گونه نوینی از استعمار در این کشور پرداخته شد.

البته در مواردی هم نوعی همگرایی در میان اقوام و اعتقادات مختلف دیده می شود. مثلا در برنامه  «واقعه عاشورا در شبه قاره» با هندو مذهب ها و مسیحیان هند که نظراتی درباره قیام عاشورا داشتند، به گفت و گو نشستیم. آنها هم مانند آقای مهاتما گاندی، بر این باور قلبی که امام حسین (ع) الگویی بی بدیل در ظلم ستیزی و حقیقت خواهی است، پایبند بودند.

ایده پردازی و انتخاب سوژه هایی را که برای هر قسمت تهیه می کنید،  چگونه انجام می دهید و آیا برنامه ای تهیه کردید که مجبور شوید آن را حذف کنید؟

در تیم تحقیق برنامه به صورت مداوم در طول هفته، سوژه ها را از میان منابع مختلف استخراج و به شکل متناوب با مدیریت گروه مطرح می کنیم. درجلسات هفتگی طرح در گروه، موضوعات هر هفته بررسی می شوند و پس از تایید اولیه در قالب پروپوزال در اختیار شورای طرح و برنامه شبکه قرار می گیرند. در این شورا که با حضور رئیس شبکه پرس تی وی و تنی چند از مدیران شبکه برگزار می شود، طرح ها مجدداً بررسی و بر اساس اولویت های روز انتخاب می شوند.

در برخی موارد ممکن است طرحی که در گروه مورد تایید قرار گرفته، بنا به ملاحظاتی از جمله اولویت های رسانه ای و ... نیازمند بازنویسی مجدد تشخیص داده شده و یا از دستور کار خارج شود.

ازچند ماه گذشته هم به پیشنهاد مدیر گروه برنامه های پرس تی وی، هر ماه جلسه ای به عنوان اتاق فکر برنامه شروع به کار کرده که در آن از اساتید دانشگاه و کارشناسان کارازموده خارج از سازمان دعوت می شود تا در مورد موضوعات برنامه بحث و تبادل نظر کنیم.

شایان ذکر است، برنامه «شبه قاره» که به موضوعات مربوط به منطقه شبه قاره هند می پردازد حاصل یک کار گروهی است. علاوه بر مهدیان که در سمت تهیه کننده برنامه حضور دارد، تحقیق و نگارش این برنامه را آرش سهرابی و شکیل احمد از سردبیران ارشد شبکه پرس تی وی و همچنین نورشهیده رجب زاده به عهده دارند. کارگردان هنری آن پیام طهماسب است. هماهنگی مصاحبه های کارشناسی را محمد مهدی محتجبی انجام می دهد. تدوین برنامه به عهده سید محمدرضا علوی بوده و گرافیک برنامه را شهنام علیزاده عهده دار است.

همچنین مجری برنامه محمد جان حسین و گوینده گفتار متن ترلان اعلا رحیمی  هستند.  محمدرضا دوکوهکی دستیار تهیه و الناز غلامی نیز مسئول شبکه  های اجتماعی برنامه هستند.

«شبه قاره» جمعه ها ساعت 17:00 به مدت 25 دقیقه از شبکه پرس تی وی پخش می شود. تکرار این برنامه نیز شنبه ها ساعت 10:00 و 16:00، یکشنبه ها ساعت 00:05 بامداد، 07:00 و 18:00 و دوشنبه ها ساعت 11:00 به وقت تهران روی آنتن این شبکه بین المللی است.