به گزارش خبرنگار دین و اندیشه خبرگزاری موج، حجت الاسلام محمدرضا جباری، کارشناس حوزه تاریخ اسلام که مهمان مهیار عبدالهی در برنامه روبه راه  شبکه قرآن بود، گفت: گزارش تکان دهنده ای داریم مربوط به عصر تاسوعا که عمرسعد اعلام کرد به سپاهش که ای سپاهیان خدا سوار شوید و بشارت باد برشما. در صحنه عاشورا با جماعتی مواجهیم که نطقه مقابل ولی الله حسین(ع) قرار گرفته اند و خود را سپاه خدا می دانند. برخی از آنها با باور واقعی حضور پیدا کردند. باید دید باورهای جماعتی که در سپاه دشمن در کربلا با امام حسین(ع) جنگیدند، چطور شکل گرفت. اگر از شام آمده بودند می گفتیم شامی ها با تبلیغات بنی امیه شناختی از اهل بیت(ع) نداشتند. اما عمده سپاه دشمن از کوفه و عراق است و آنها سابقه آشنایی با امام حسن(ع) و امام علی(ع) را دارند و این پرسش بزرگی است که چطور می شود به نقطه ای برسند که مقابل امام حسین(ع) صف بکشند و خود را سپاه خدا بدانند.

وی افزود: برای رسیدن به پاسخ این پرسش باید 5 دهه قبل از عاشورا را بررسی کنیم. مقام معظم رهبری واژه تحریف را تاکید کرده اند. بررسی آنچه در امت در 5 دهه بعد از فوت رسول خدا(ص) که کار را به قتل امام حسین(ع) رساند، نشان می دهد مسیری در راه تحریف حقایق راه افتاد و کار به جایی رسید که مردم اموری به عنوان معروف که منکر بود را باور کردند.

جباری ادامه داد: امروز در دوران قبل از ظهور در روایات می خوانیم که در اخر الزمان معروف ها منکر و منکرها معروف می شود. در این 5 دهه چنین فضایی شد. مسیری بعد از رحلت پیامبر طی شد که امروزه عنوانی که برای آن پیدا کردیم بحث بدیل سازی فرهنگی است. تحقیقات و پژوهش هایی هم در این زمینه انجام شده است. یعنی هم فرهنگ بدیل و هم شخصیت های بدیل پدید آمد. جای اینکه در راس فضای فرهنگی مثل علی(ع) باشد دیگرانی آمدند. 

مدیر گروه تاریخ موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی بیان کرد: جای تاسف دارد که در تاریخ می خوانیم در زمان خلیفه سوم در نماز جمعه مثل کعب الاحباری می آمد برای مردم سخن می گفت و داستان های برگرفته از تورات را می خواند. در فضایی که مثل امیرالمومنین(ع) باید خطابه بخواند و حقایق را برای مردم بازگو کند. نام برخی از راویان مثلا ابوهریره که زمان خلیفه دوم هم معروف بود به کثرت نقل حدیث و از مکثرین بود. دوره درک او نسبت به رسول خدا(ص) دو سه سال بیشتر نبود. صحابی بودند که از اوایل ظهور اسلام پیامبر(ص) را درک کردند. مقدار روایات نقل شده توسط این صحابه به هیچ وجه قابل مقایسه با روایاتی که امثال ابوهریره نقل کرده اند اما می بینیم که بدیل سازی شده و امثال او را به جای صحابه جلیل القدر حضرت رسول و امیرالمومنین مطرح کردند. 

او اظهار کرد:  ایامی که پشت سرگذاشتیم سالروز این واقعه است. وقتی که خلیفه دوم توسط ابولولو ضربت خورد، شورای شش نفره ای برای تعیین خلیفه بعدی تشکیل شد. عبدالرحمن ابن عوف نزد امیرالمومنین(ع) رفت و این پیشنهاد را مطرح کرد که حاضریم با تو بیعت کنیم برای اینکه براساس کتاب خدا وسنت پیامبر(ص) و سیره دو خلیفه اول و دوم عمل کنیم. معروف است که امیرالمومنین (ع) فرمودند خیر. من براساس  کتاب خدا و سنت پیامبر(ص) و آنچه که خودم استنباط می کنم و درک می کنم از کتاب و سنت عمل می کنم. همین  پیشنهاد را با خلیفه سوم مطرح کرد و او پذیرفت و به تعبیری پیروز این شورای شش نفره خلیفه سوم شد. در طول تقریبا 12 سال بعد از رحلت پیامبر(ص) تا زمان این شورای شش نفره  امت به جایی می رسند که سیره خلیفه اول و دوم در جنب سیره پیامبر(ص) مطرح می شود در حالی که لزومی نداشت؛ کافی بود عبدالرحمن بن عوف به امیرالمومنین (ع) پیشنهاد بدهد که با تو بر اساس عمل به کتاب خدا وسنت پیامبر(ص) عمل می کنیم. چرا تعبیر سیره خلیفه اول و دوم را مطرح می کند. مسیر امت به گونه ای پیش رفته است که مردم باورشان شده است که سیره خلیفه اول و دوم در جنب سیره پیامبر(ص) قابل طرح است. این نیاز به مسیری تدریجی دارد و روی آن کار شده است.

حجت الاسلام جباری یادآور شد: نمونه ها متعدد است. شواهد وقوع نوعی فاجعه فرهنگی در امت در طول 5 دهه بعد از رحلت رسول اکرم (ص) داریم. فاجعه فرهنگی این بود که امور کاذب مجازی جای امور اصیل و حقیقی نشستند. عجیب است اینها را به زبان رسول بستند. تلاش می کنم مستند صحبت کنم. برادران اهل سنت آثار حدیثی متنوعی دارند. 6 اثر حدیثی معروف است و دو اثر در این بین معتبرتر و مستندتر هستند. در اثر صحیح مسلم بابی است با این مضمون که روایاتی در این باب است که به یکی اشاره می کنم که قابل هضم تر شود که این جماعت چطور توانستند مثل یزیدی را داشته باشند در مقابل مثل امام حسینی(ع). این نیاز به زمینه سازی و فرهنگ سازی دارد تا در میان جامعه اسلامی به باور برسد. حدیثی از حُذَیفة بن یمان که از صحابی معروف رسول اکرم(ص) بوده است و ما معتقدیم که از اصحاب شیعی امیرالمومنین (ع) بوده است. 

اهل بیت مظلوم بودند اما ظلم پذیر نبودند

او با بیان اینکه این صحابی جریان معروفی دارد، گفت: در بازگشت از غزوه تبوک او همان کسی است که منافقینی که قصد قتل پیامبر (ص) را داشتند شناسایی کرد. بعد از رحلت پیامبر هم از او خائف بودند که مبادا این چهره های منافق را لو بدهد. روایت، روایت مجهولی است با این مضمون که حُذَیفة از رسول(ص) سوال می کند با وجود شما ما در فضای خیر هستیم. آیا بعد از این خیر شری هست؟ پیامبر(ص) می فرماید بله. پیامبر می فرمایند بعد از من کسانی می آیند که بر اساس سنت و سیره من عمل نمی کنند. بخش اول روایت مشکلی ندارد. در بخش انتهایی روایت او سوال می کند اگر این زمان را درک کردیم چه کنیم؟ در حدیثی که در منبع اهل سنت است گفته شده که پیامبر(ص) جواب می دهد که وظیفه تو شنیدن و اطاعت است حتی اگر مالت را گرفتند و مضروبت کردند. باید اطاعت کنی و نباید حرکتی بر ضد امیر و حاکم انجام بدهی.

جباری تصریح کرد: برای ما که تربیت شده مکتب اهل بیت (ع) هستیم که ستم ستیز بودند و به شیعیان خود هم ظلم ستیزی را تعلیم دادند قطعا قابل پذیرش نیست. اهل بیت مظلوم بودند اما ظلم پذیر نبودند. می شود رسول اکرم(ص) چنین چیزی گفته باشد؟ امام کاظم(ع) حتی در حد کرایه دادن شتر به صحابی شان اجازه ندادند. می شود رسول خدا فرموده باشند که وظیفه تو اطاعت و شنیدن سخن چنین حاکمی باشد؟ حکام جور این ها را جعل کرده اند و در جامعه اسلامی برای اهداف سیاسی خود پخش کرده اند. بحث جبر را بنی امیه مطرح و ترویج می کردند. در گفتوگویی که بین زینب کبری (س) و عبیدالله ابن زیاد رخ داد تلاش می کرد آنچه در کربلا رخ داد را تقدیر الهی بدانند. می گفتند خداوند این را برای اباعبدالله و یارانش مقدر کرد. بحث جبر بحثی است که بنیه امیه ترویج می کردند و در این راستا تلاش می کردند با جعل این روایات به باور مردم برسانند که اگر از امیر و حاکم هر گونه رفتاری ببینی نباید مخالفت کنی چون آرام بودن جامعه به هم می ریزد. کسانی که در جبهه وهابیت بودند و همچنان هستند می گفتند حسین(ع) مجرم است چون ضد خلیفه مستقر جامعه اسلامی قیام کرده است. می گفتند حسین (ع) خلاف سنت جدش عمل کرده است.

این استاد دانشگاه باقرالعلوم در ادامه گفت: خداوند حجت را بر بشر تمام می کند. ممکن است برخی بگویند این افراد تقصیری نداشتند، فضای جامعه این ها را به این سمت سوق داد و اینطور شدند. در نقطه مقابل می بینیم کسانی در این وادی نغلتیدند و پی حقیقت را گرفتند. کسانی مثل حبیب ابن مظاهر که سابقه آشنایی با امیرالمومنین(ع) را داشتند. ظهیر متهم به این بوده است که پیشینه عثمانی گری داشته است. از جهت تاریخی اثبات شده نیست. در سابقه حر اینکه تشیع برجسته قابل اعتنایی داشته باشد نمی یابیم. پیشینه او بر ما مجهول است. اما می بینیم که در لحظه ای حساس که عقل باید کار خود را انجام بدهد، تصمیم درست را می گیرد. این موفقیت در اخذ تصمیم در بزنگاه ها فرمول و کلید دارد. در سوره مبارکه آل عمران می گوید که چرا کسانی در جنگ احد پیامبر را رها کردند و بالای کوه رفتند. چرا کسانی در آنجا شکست خوردند. کسانی که در روز احد به پیامبر(ص) پشت کردند، شیطان اینها را به خاطر برخی کارهای پیشینشان به لغزش کشاند. یعنی اگر خطاها را به وقتش جبران نکنی خطاها روی هم انباشته می شوند و به تو ضربه می زنند.

وی اذعان کرد: مومن موظف است هر لحظه دچار لغزشی شد بلافاصله جبران کند. درباره حر به نظر می رسد پیشینه ای وجود دارد. هر چند در جبهه باطل بود و قرار بود به عنوان فرمانده هزارنفر مقابل حسین بجنگند اما همه پل ها را خراب نکرد. طهارت بدن در او هست و وقتی زمان نماز شد با نیروهایش پشت امام حسین(ع) اقامه نماز کرد. وقتی عقل و فطرت و وجدانش به او نهیب زد ندا را پاسخ داد. او در مقابل امام ادب به خرج داد. این تلنگر و هشداری است برای ما که اگر کسانی در مسیر باطل افتاده اند ارتباط را کامل قطع نکنند، قدرت انطباق حق از باطل از آنها گرفته نمی شود.  

آمده ایم با حسین محشور شویم نه مشهور

همچینن مصطفی خرسندی، رییس کانون مداحان و ذاکر اهل بیت در ادامه در برنامه حضور یافت. او در ابتدا گفت: مردم ما  فهیم و متوجه امور بهداشتی و سلامت هستند. در همه جلسات می بینم به نحو احسن در همه شرایط سنی به مسائل بهداشتی توجه می شود. از تونل ضدعفونی کننده تا مسائل بهداشتی فراهم است. همیشه متدینین در امور سلامت جسم و روح پیشتاز هستند. 

وی افزود: در بعضی از کارها بعد از 30 سال فرد بازنشسته می شود وشاید شان او دچار خدشه شود. اما یک ذاکر پیر که می شود تازه «پیرغلام» می شود و مورد توجه ذاکرین جوان و همه اقشار جامعه قرار می گیرد. ممنونم از ذاکران جوان که رعایت احترام پیرغلامان را دارند. خدا استاد ما حاج آقا کربلایی را رحمت کند. سر سفره ای در مشهد بودیم و گفتند دکترها دختری را جواب کرده اند. دختر یک افغان بود. حاج آقا یک لحظه توسل کرد و قندی را به اشک آغشته کرد و گفت این را بدهید شفا می گیرد. محبت حاج آقا ویژه بود. تعریف می کردند یکبار که به منزل رفتند به همسرشان گفتند چه بوی عطری می آید  و همسرشان گفته اند اویس قرنی اینجا بود. یعنی در منزل او چه اتفاقاتی در حوزه معنوی می افتاد. 18 سال افتخار شاگردی او را داشتم. 

این ذاکر اهل بیت تاکید کرد: آمده ایم با حسین محشور شویم نه مشهور. اگر به دنبال محشور شدن باشی دنیا و آخرتت تامین است. بزرگان ما اول به احکام و اخلاق توجه کردند و انس با نماز و آنچه احکام دین محسوب می شود. اینها به اخلاق خوب و رشد منتهی می شود. بزرگان ما به این موضوع خیلی توجه کردند. امام حسین(ع) را خرج خود نکردند. به قول استاد فاطمی نیا دهه اول محرم دهه حر است. یعنی هر کسی هرکجا رفته بیاید و برگردد. هرکس فاصله گرفته است برگردد.

وی تصریح کرد: با توجه به شرایط کرونا شاید امروز برخی بگویند حسینیه و فضای مسقف نمی رویم. هر کدام از ما اقامه عزای امام حسین(ع) هستیم، وقتی پیراهن مشکی می پوشیم. یک تاکسی و یک ماشین می تواند حسینیه باشد. حتی شبکه قرآن ظرفیت های فراوانی دارد که باید از آن استفاده کنند. مردم در منازل و بیرون پرچم بزنند .

رییس کانون مداحان با بیان خاطره ای از سردار سلیمانی در پایان گفت: زمانی سردار سلیمانی من را به خانه شان دعوت کرد. جمعه ها هر هفته روضه بود. تماسی گرفته شد. سریع رسیدم و توسل به امام رضا (ع) بود. دیدم حاج قاسم اشک و سوزی داشت. اینقدر زیبا بود. در این فضا توجه به روضه خانگی مهم است. نباید غافل شویم. حضور در این مراسم عصمت ایجاد می کند. منزلمان را محل حضور ملائک کنیم اگر می خواهیم فرزندانمان دچار گناه نشوند. ادب نسبت به امام حسین(ع) دست همه را می گیرد. برخی جوان ها اهل ترانه هستند ولی در محرم رعایت ایشان را می کنند. 

«رو به راه» با تهیه کنندگی و اجرای مهیار عبدالهی کاری از گروه علوم قرآنی شبکه قرآن و معارف سیما است که در 15 روز ابتدایی ماه محرم هر شب ساعت 24 تقدیم ارادتمندان به ساحت اهل بیت (علیهم السلام) می شود.