به گزارش خبرنگار تجسمی خبرگزاری موج، مراسم رو نمایی قرآن واضح (مصحف به قلم واضح) با حضور تعدادی از هنرمندان همچون عبدالجبار کاکایی شاعر، فاطمه کرکه‌آبادی، مهردخت دارابی، فرزاد ادیبی اعضای هیات مدیره انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران و برخی از اساتید خوشنویسی همچون کاوه تیموری، مدیرانی چون هادی مظفری مدیرکل هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مجتبی حسینی توسل مدیرعامل برج میلاد، حجت‌الاسلام صادق‌زاده مدیر کل فعالیت های مذهبی شهرداری تهران، رحیم خاکی رییس فرهنگسرای قرآن و وحید عزیزی‌نژاد بنیانگذار طرح مصحف با قلم واضح، محسن سلیمانی مدیر هنری و طراح، رضا بختیاری فرد و امید امامیان طراحان قلم واضح در سالن سعدی برج میلاد برگزار شد.

در ابتدای این مراسم که اجرای آن به عهده سعید اسلام زاده بود، حسینی توسل گفت: هنر دینى معنایى عام و معنایى خاص دارد. هر فضیلت و کمالى در فرهنگ اسلامى، هنر محسوب می‌شود و این معناى عام آن است. اما در معناى خاص، با صورت‌‌هاى خیالى و با زیبایى ارتباط می‌یابد. اگر بخواهیم تعریفى مشخص از این هنر بکنیم باید چنین بگوییم: «هنر دینى، هنرى است که در آن عالم دینى با صورت خیالى و جلوه‌ی جمالى و جلالى، متجلى می‌شود. یعنى یک اثر هنرى، مظهرى از جمال و جلال الهى است در صورت خیالى. و ذات هنر، همین صورت خیالى است. و دین نیز با جلوه و جمال الهى معنا می‌یابد.

وی افزود: هنر دارای دو عنصر است که در تمامی نظریه های هنری وجود این دو عنصر را- البته با تاویل های مختلف – می بینیم. اول عنصر زیبایی و دوم عنصر موضوعی. به تعبیر دیگر، عناصر هنر، یکی صورت هنر است – که جلوه زیبایی است – و دیگری هم موضوع یا روایتی از ماجراست که جنبه توصیفی هنر و نهاده آن را دارد. هرچند که به زیبایی از دو زاویه اعتبار و حقیقت باید نظر افکند.

توسل ادامه داد: درک زندگی معنوی در اسلام بدون اشاره به تاثیر« زیبایی الهی در هنر» و طبیعت تکمیل نمی شود. اگرچه هنر اسلامی با دنیای اشکال سروکار دارد و همچون هنر مقدس ناب است، اما به مثابه دروازه ای به زندگی معنوی به شمار می رود. اسلام در اصل بر ذکاوت و فراست استوار است و زیبایی را به مثابه جزء مکمل و ضروری جلوه های حقیقت در نظر گرفته است.

در حقیقت زیبایی بعد باطنی خیر بوده و به حقیقتی منتهی می شود که خاستگاه زیبایی و خیراست. این امر تصادفی نیست که واژه های خیراخلاقی، فضیلت و زیبایی در زبان عربی به « حسن» تعبیر شده است. هنر اسلامی جدا از بعد تصادفی و زندگی معنوی اسلام برای بیان معنویت اسلامی و دروازه ای به دنیای باطنی ضروری تلقی می شود. از آیات موزون قرآن که خود مهمترین و بهترین  تجلی هنرمقدس است گرفته تا خطاطی و معماری که تجسم هنر مقدس اسلامی بوده ، زیبایی همواره نقش مهمی را در باطنی کردن زندگی انسان ایفا کرده است. این عبارت را نیز می توان درباره موسیقی سنتی و سماع  و شعر به کار برد که از عرفان مشتق شده؛ از این دو می توان به عنوان کارهایی  یاد کرد که انسان را به خداوند نزدیک می کند.

طبیعت و پدیده های برجسته آن مانند طلوع خورشید و ماه، چرخه فصول، کوه ها و طوفان ژرفا نمای ابعاد اسلام برای کسانی هستند که درباره حقایق معنوی تأمل می کنند. موارد نامبرده آیات خداوند هستند؛ اگرچه در دنیای ظاهری شکل گرفته اند ، اما به مثابه آینه حقیقتی به شمار می رود که در عین حال باطنی و متعالی است. طبیعت از « حسن »مجزا نیست، بلکه جزئی از تجلی قرآنی به شمار می رود. در حقیقت در منابع اسلامی از طبیعت به عنوان « تجسد بیرونی» یاد کرده اند. طبیعت بکر نشانه وجود خداوند است . تمام طبیعت گرایان، عقل گرایان ، شک گرایان و تجاهل گرایان پر مدعا که دنیای مدرن همچون بیماری از وجود آنها شدیداً رنج می برد، از طبیعت  تاثیر می گیرند.

مدیرعامل برج میلاد در ادامه گفت: در دهه‌های اخیر  با در نظر گرفتن سرعت تحولات و تغییر نیازها، به تناسب قرون پیشین این امر تکرار نشده است؛ نتیجه اینکه در حال حاضر امر آموزش قرآن برای کودکان و نوجوانان دچار دشواری‌هایی شده و برای سنین بالاتر نیز با توقف آموزش و به تدریج در طول زمان، روان‌خوانی قرآن تحلیل رفته و به تبع آن انس با قرآن نیز کمتر شده است. این مساله در سال‌های اخیر دغدغه‌ی مسئولان و متصدیان آموزش و پرورش، متولیان فرهنگ کشور و همچنین مراجع تقلید، علما و سایر اندیشمندان و اساتید قرآن بوده و در راستای حل مساله تلاش‌هایی صورت گرفته و تمهیداتی اندیشیده شده است.

وی اظهار داشت: در این مصحف شریف هدف سادگی، انتقال سریع و فهم درست آیات، و از همه مهمتر آموزش به نسل­های جوان است. در این مسیر تلاش بر این بوده تا قلمی طراحی گردد که علاوه بر سهولت خواندن با روحیه­ی مخاطب ایرانی سازگار بوده و از نظر فرمی نیز غامض و پیچیده نباشد. نقطه گذاری­ ها و اعراب ها به گونه‌­ای طراحی و تنظیم شده تا سرعت خوانش و فهم سریع کلمات افزایش یابد. همینطور در کنار توجه به خواسته و سلیقه­ی قشر مسن‌تر جامعه، توامان روحیه­ی نسل­های جوان تر را لحاظ کرده تا متون قرآنی به سهولت و سادگی در معرض دید همگان قرار گیرد. امیدواریم این تلاش مورد استفاده­ی مفید مسلمانان سراسر جهان، بالاخص ایرانیان و مورد رضایت حضرت ولی عصر (عج) قرار گرفته و خداوند بزرگ ما را بر تصمیمی که برای توسعه و تکامل این طرح گرفته‌­ایم، موفق گرداند.

در ادامه این مراسم بنیانگزار پروژه قرآن واضح، وحید عزیزی نژاد در سخنانی گفت: از چند سال پیش به این موضوع فکر می کردیم که پس از ظهور و بروز تکنولوژی گوشی‌های هوشمند و اپلیکشن ها که در حوزه های بسیاری پاسخگوی نیاز مردم هستند، برای نیاز قرآنی آنها در این فضای جدید آنها چه حرکتی انجام شده است یا چه کاری می توان انجام داد؟ در حالی است که مردم هنوز هم به صورت سنتی و روش‌هایی که به نسبت شرایط امروز قدیمی محسوب می شوند نیاز خودشان را پاسخ می دهند. حتی شاهد هستیم که هر سال مردم علاقمند متراکم تر از سال قبل در نمایشگاه قرآن حاضر می شوند اما شاهد محصولات خلاقه و جدیدی نیستند.

ما تصمیم گرفتیم که قرآن را متناسب با نیاز امروز و ذائقه ایرانی ارائه کنیم و به نتیجه رسیدیم که نیازمند یک پلتفورم و اکوسیستم اختصاصی هستیم و برای این امر به کار تیمی رو آوردیم.

وی پس از تشریح مفصلی در مورد نکاتی که مد نظر قرار داده بودند گفت: ما در مورد این قرآن نگاه نفیس و ویترینی نداشتیم حتی به این فکر نکردیم که کتابی با کمترین قیمت و کیفیت پایین طراحی و تولید کنیم اما فکر کردیم که اگر شرکتی همچون اپل می خواست این قرآن یا انجیل را تولید کند چگونه رفتار می کرد و تصمیم گرفتیم همانطور که تولید گوشی های تلفن همراه به قبل و بعد از اپل تقسیم می شود ما هم در تمام پروسه تولید قرآن واضح تلاش کرده ایم که تحولاتی را ایجاد کنیم.

عزیز نژاد افزود: البته ما در یک تولید پویا فعالیت می کنیم و تلاش داریم که به تناوب محصولات یا ویرایش های جدیدی عرضه کنم. محصول اصلی پروژه ما یک اپلیکشن است که با طراحی فونت اختصاصی، تحول در رابط کاربری و ایجاد تجربه جدید در مخاطب، اپلیکیشنی باز تعریف و متحول شده قرآنی را خواهیم داشت که ارتباط با قرآن و قرائت آن را تسهیل می کند و پلتفورمی است که همه فعالان تولید محتوایی قرآنی در آن حضور دارند.

وی افزود: در واقع این پلتفورم قرآنی یک نرم افزار اجتماعی است که دو ماه دیگر و ابتدای ماه ربیع‌الاول منتشر خواهد شد. ما با این کار قصد داریم تولید محتوای قرآنی را شکوفا کنیم و براساس پیش‌بینی هایی که داشتیم ده هزار شغل ایجاد خواهد کرد. 

در ادامه این مراسم حجت‌الاسلام صادق‌زاده هم در سخنان کوتاهی گفت: هنر در دین اسلام از جایگاه والایی برخوردار است. این دوستان آسیب شناسی درستی کرده اند و آن اینکه در حال حاضر اغلب قرآن های موجود با خط عثمانی و عربی است که خواندنش برای من که تحصیلاتم عربی بوده و حتی مردم نمازگزار و مومن و اهل مسجد هم گاهی در مورد برخی حروف و علامات خط عثمان طه از ما سوال می کنند. بنابراین طراحی قلمی برای تسهیل فرآیند قرآن قدم قابل تقدیری است که اگر همراه با ترجمه واضحی هم همراه شود به یک قرآن واضح کامل تبدیل می شود.

وی در پایان سخنانش تاکید کرد: در جامعه قرآنی زشتی، بدی و‌ پلیدی جایی نخواهد داشت و دیگر شاهد درغ گویی ریاکاری و ... نخواهیم بود. دین ما دین مهربانی است و درسهای قرآنی فوق‌العاده است، حیف که کمتر به آنها عمل می کنیم. 

پس از آن هم امید امامیان و رضا بختیاری فرد طراحان قلم واضح در مورد جزئیات کارشان و تفاوت قلم واضح در وب و چاپ توضیحاتی ارائه کردند و در ادامه ناصر آذرشب که این قلم را با برنامه نویسی به صورت دیجیتال در آورده بود در سخنانی کوتاه گفت: ما الان مجموعه‌ای از کاربردی‌ترین و زیباترین قلم‌هایی داریم که توسط هنرمندان ایرانی طراحی شده است. ناشران نیز حاضرند هزینه کنند و این قلم را خریداری کنند؛ در واقع طراحان ما در حال رقابت با کالای رایگان و در دسترس هستند و تنها راهی که می‌توان با آن مقابله کرد، بالا بردن کیفیت است.

در ادامه محسن سلیمانی طراح و مدیر هنری قرآن واضح نیز در سخنانی گفت: طی تماسی از سوی وحید عزیزی‌نژاد، کار طراحی مصحف شریف را شروع کردیم. طراحی یک مصحف شریف که کاری نو و جدید باشد، بسیار سخت بود چون پیشینه قدیمی داشت. از آنجایی که به معماری و خوشنویسی علاقه دارم سعی کردم در طراحی لوگوی این قرآن از این هنرها بهره بگیرم.

وی با اشاره به اینکه هنرهای اسلامی از هندسه نیز بهره بردند، بیان کرد: در طراحی لوگوی قران واضح از شکسته نستعلیق بهره بردم در عین حال با هدف بازگرداندن خط بنایی به قرآن به دنبال خط کوفی رفتم. در نهایت به کلمات و قلمی رسیدیم که اسم آن را فلک گذاشتیم و تزیینات داخلی قرآن و سرسوره‌ها را با این قلم نوشتیم.

سلیمانی در پایان درباره تزیینات و صفحه‌آرایی این قرآن گفت: ما در طرح های اسلیمی هم مینی‌مال کار کردیم و با توجه به یکی از ویژگی‌های قرآن‌های قدیمی، که حاشیه‌نویسی و قطع آنها بود؛ به دلیل کاربردی بودن قرآن واضح، به قطع خاصی که شاید به آن تبلتی می‌گویند، رسیدیم و برای حاشیه‌نویسی نیز فضایی قرار دادیم و روی آن تاکید داشتیم. این قرآن بسیار نفیس چاپ شد و برای صفحات و تزیینات آن، از چهار رنگ تفکیکی بهره گرفتیم و نوآوری هایی مثل چاپ رنگ طلایی با تکنیکی خاص بر روی کاغذ تحریر بهره گرفتیم.

در ادامه مراسم ابوالفضل ذابح مدیر سابق موزه‌ هنرهای کتابتی و گردآورنده راهنمای موزه هنرهای تزئینی ایران، هم با ارائه توضیحاتی درباره تحولات نگارش قرآن در طول سال‌ها و رسیدن به نسخه‌های کنونی ارائه کرد و گفت: سهم ایرانیان در کتابت و کتاب‌آرایی قران بسیار زیاد است و اگر تاریخ را بررسی کنیم می بینیم که از میان دوازده هزار کتاب قرآن در پانزده قرن گذشته اکثرا ایرانی بودند و حتی عثمان طه هم با واسطه شاگرد یک ایرانی بوده است. 

وی تاکید کرد: اصلا نتیجه طراحی قرآن واضح را اینگونه پیش‌بینی نمی‌کردم و برایم بسیار جالب توجه بود. ضمن اینکه آن را آغاز راهی می دانم که می تواند تکمیل شود، امیدوارم همین گروه در تکامل آن موفق باشند.

در پایان مراسم نیز از نسخه چاپی قرآن واضح رونمایی شد.

از حواشی این مراسم تذکر فرزاد ادیبی مبنی بر پرهیز از برگزاری مراسمی مشابه، طولانی و استفاده از ماسک به طور فراگیر بود. این هنرمند و مدرس گرافیک کیفیت کار انجام شده بر روی این قرآن را قابل قبول و خوب توصیف کرد.