به گزارش خبرنگار سینمایی خبرگزاری موج، سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم  فجر شامگاه چهارشنبه 28 فروردین ماه در حالی در سینما فلسطین تهران آغاز شد که برای آن مراسم افتتاحیه خاصی در نظر گرفته نشده بود.

یکی از اولین اتفاقات در این روز و پیش از هر مراسمی، امضای تفاهم نامه ای فی‌مابین رضا میرکریمی دبیر جشنواره و علی اصغر پیوندی رییس جمعیت هلال احمر صورت گرفت که براساس آن این جشنواره به عنوان سفیر مهربانی جمعیت هلال احمر، تعیین شد.

در این مراسم جلیقه جمعیت هلال احمر به رضا میرکریمی و ستاره اسکندری اهدا شد.

به موجب این تفاهمنامه، همانطور که پیش از این هم اعلام شده بود، جشنواره جهانی فیلم فجر به عنوان سفیر مهربانی در حوزه بلایای طبیعی معرفی شد و ضمن معرفی هلال احمر ایران در محافل سینمایی از طریق نمایش آثار تصویری مرتبط، از سال آینده نیز توجه ویژه ای در انتخاب و نمایش فیلم های خارجی با موضوعات مرتبط در جشنواره جهانی داشته باشد و از این طریق به تبادل تجربیات بشری در مواجهه با بلایای طبیعی بپردازد.

در ادامه این مراسم کیک سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر بریده شد و جلیقه جمعیت هلال احمر به رضا کیانیان اهدا شد.

این مراسم به صورت رسمی با قرائت آیاتی از قرآن مجید ادامه یافت. پس از آن کلیپی با نمایش تصاویر مناطق سیل زده کشور در روزهای گذشته و آوازی محلی به نمایش در آمد.

پیش از نمایش فیلم ترمیم شده دیده بان اثر ابراهیم حاتمی کیا، کلیپی در مورد آن با حضور کارگردان، بازیگر و منتقدان به نمایش در آمد. 

پس از آن رضا کیانیان به روی سن آمد و ضمن ابراز افسوس برای اتفاقی که برای هموطنانمان در مناطق سیل زده افتاده گفت: این جشنواره، جشنواره ای ساده و کم خرج است نه می توانیم و نه می خواهیم که پرخرجش کنیم اما جشنواره پرشکوهی است چرا که در این چهار سال نشان داده ایم که خواسته و توانسته ایم.

وی افزود: مهمانان عالیقدری داریم، با دانشگاه ها تعامل زیادی داریم و ۱۶۰ فیلمی به نمایش در می آید که در جای دیگری احتمال تماشایش کمتر وجود دارد.

کیانیان تأکید کرد: عواید این جشنواره به طور کامل به سیل زدگان اهدا خواهد شد.

وی افزود: در این جشنواره هرساله تعدادی فیلم مرمت شده به نمایش در می آید که فیلم دیده بان یکی از آنها است. من در سه فیلم اوحضور داشته ام و به طور قطع یکی از برترین کارگردانان سینمای ما است و امیدوارم همیشه حالش خوب باشد و فیلم بسازد.

پس از آن هوشنگ گلمکانی منتقد سرشناس کشور به روی سن آمد و در مورد فیلم سینمایی دیده بان گفت: کلمه ژانر در توضیح آثار آمریکایی و غربی است و مفهوم مناقشه برانگیزی است و بعضاً به اشتباه بکار می رود. در هر کشوری ژانر بومی خودش را هم دارد که به نظر من در ایران سه ژانر بومی شامل ژانر فیلم کلاه مخملی، روستایی و دفاع مقدس وجود دارد.

وی افزود: تفاوت این ژانر بومی که از ژانر فیلم جنگی نشات گرفته که با آثار دیگر در این ژانر و حتی فیلم کشورهایی که فیلم جنگی ایدئولوژیک می سازند، وجه عرفانی آن است. بنابراین به کاربردن این اصطلاح بهترین توضیح برای فیلم دفاع مقدس است. دیده‌بان، پرواز در شب و اصولا ابراهیم حاتمی‌کیا و ملاقلی‌پور شروع‌کنندگان این نوع فیلم‌ها در سینمای ایران بودند.

گلمکانی تاکید کرد: حاتمی کیا بی شک یکی از مهمترین فیلمسازان بیش از سی سال اخیر کشور است. تا زمانی که بیشتر فیلم می ساخت و کمتر جنجال آفرینی می کرد و قضاوت در مورد آثارش بسیار آسانتر بود. من از اولین منتقدینی هستم که از اولین فیلم بلندش، هویت با نگاه مثبت در مورد او نوشتم و استدعا دارم که کماکان فیلم بسازد برای اینکه حرفهای نو و خوبی می زند و کمتر صحبت های جنجالی بر زبان بیاورد؛ چرا که وقتی جنجال به پا می‌کند برای منتقدان و حتی برای دوست دارانش قضاوت درباره فیلم‌هایش را سخت می‌کند. 

گلمکانی ضمن تشکر از فیلمخانه ملی ایران برای مرمت آثار سینمای ایران گفت: از فیلمخانه ملی بسیار تشکر می‌کنم که فیلم‌ها را مرمت می‌کند، البته از فیلم‌های قبل از انقلاب فقط فیلم گاو اجازه نمایش دارد و بقیه مورد توجه قرار نمی‌گیرند، انگار که اصلا وجود نداشته‌اند و حتی کمتر از ده فیلم آن زمان تا کنون مرمت شده اند؛ در حالی که وقتی می گوییم تاریخ سینمای ایران منظورمان همه سینما است نه بخشی از آن.

در ادامه ابراهیم حاتمی کیا هم در مراسم افتتاحیه جشنواره جهانی فیلم فجر با اشاره به پوستر فیلم دیده‌بان که روی سن به نمایش درآمده بود، گفت: آن عکسی که روی پوستر می‌بینید برای سی و یک سال پیش است که من جوان بودم ولی الان موهای آن جوان بیست و هفت ساله سفید شده است.

وی افزود: تعدادی فیلم ساخته ام و برخی از آنها را نوع دیگری را دوست دارم. دیده بان را اینقدر در همه این سالها دیده ام که خسته شده ام و نمی دانستم در اینجا چه باید بگویم اما به آنچه می توانم اشاره کنم این است که  یک عده مرا از فیلم از کرخه تاراین، برخی از مهاجر، برخی از آژانس شیشه‌ای می‌شناسند و قبول دارند. برخی هم بر روی دیده بان متوقف شده اند.

حاتمی کیا در ادامه اظهار داشت: آنچه که به طور تمثیلی در دیده بان اتفاق افتاده این است که دیده‌بان کسی است که دشمن را می‌بینید و دوست و همرزمش را از وجود دشمن آگاه می‌کند و اگر چاره ای نداشته باشد حتی از همرزمانش می خواهد تا او را هم برای از بین بردن دشمن، بمباران کنند.

 وی تاکید کرد: این واکنش من به شرایط آن زمان است. اگر بگویم عشق سینما نیستم که هستم و به شدت به دوربین، قاب و موسیقی علاقمندم اما می گویم همه آثار من مانند نت های موسیقی بر روی یک خط حامل قرار بگیرد که آن خط حامل زمان است و تازه می توان با دیدن همه آنها به یک برآیندی دست پیدا کرد.

حاتمی کیا ادامه داد: من همیشه در زمان حال زیسته‌ام و به آنچه اتفاق افتاده واکنش نشان داده‌ام. زمانی که دیده‌بان را ساختم موج عقب‌نشینی‌ها شروع شده بود. فضایی که در این فیلم مطرح است، یعنی آن خط حامل یا احساس من به عنوان فیلمساز، نسبت به آن دوران است.

این کارگردان تصریح کرد: زمانی که این فیلم را ساختم، در جبهه های ایران عقب نشینی های سنگینی صورت می گرفت. در ابتدا فیلمنامه دیگری را در دست داشتم. وقتی می خواستم فرمان موج را بسازم فاو سقوط کرد و جلوی ما را گرفتند که در مورد جنگ اثری نسازید.

وی افزود: پس از آن فیلمنامه دیده بان را تکمیل کردم که گویای وضعیت حاکم آن دورانم است، اوضاعمان خوب نیست و واکنشی است به آن حال و روز آن ایام.

حاتمی کیا تأکید کرد: من همین راه را همیشه دنبال کرده ام. به هنگام ساخت دیده بان دشمن مثل خاکریزی بود که آن طرفش همه چیز واضح بود. ولی بعد از جنگ مرزهای پیچیده ای شکل گرفت و به آژانس شیشه ای رسیدم.

کارگردان سینمای دفاع مقدس ایران خطاب به سینماگران جوان اضافه کرد: بخش عمده ای از جامعه نمی خواست فیلم مرا ببیند تا بعد از کرخه تا راین و من فهمیدم که قصه مهم است و بعد از آن بود که امثال بوی پیراهن یوسف شکل گرفت تا به وقت شام و رسیدن به قصه خیلی سخت است.

وی در ادامه خطاب به گلمکانی گفت: من از سال گذشته ۳۶۴ روز است که صحبتی نکردم و اگر جمله ای می گویم که واکنش ایجاد می کند دیگر آن حق من است و تأکید می کنم که جمله ها و واکنش هایم مثل فیلم هایم هست و واکنشی به آنچه از حال درک می کنم.

این نویسنده و کارگردان سینمای ایران عنوان کرد: آن جوان بیست و هفت ساله الان مردی پنجاه و هفت ساله و یک پدربزرگ است که دغدغه های متفاوتی دارد.

ابراهیم حاتمی کیا در انتها گفت: من هیچ‌وقت نمی‌نشینم فیلم‌های خودم را ببینم چون برایم بسیار عذاب‌آور است! از «فیلم‌خانه ایران» بسیار متشکر هستم که این فیلم‌ها را مرمت می‌کنند چون اگر این کار را نکنند، بچه‌‌های ما وقتی نسخه های قدیمی این فیلم‌ها را می‌بینند فکر می‌کنند از دوران چارلی چاپلین عقب‌تر است چون فیلم‌های چاپلین شفاف‌تر و فوکوس‌تر از فیلم‌های ماست.

در ادامه این مراسم رضا کیانیان درباره فیلم دیده بان گفت: این فیلم اولین فیلم دفاع مقدس ایرانی بود که به جشنواره‌های خارجی رفت.

او همچنین از خواننده موسیقی زنده در مراسم یاد کرد و توضیح داد: نام هنرمندی که موسیقی سنتی برایمان اجرا کرد طالبی بود. ایکاش موسیقی خراسانی هم اجرا می کردید!

شایان ذکر است پیش از این مراسم با حضور ابراهیم حاتمی کیا، رضا میرکریمی، شهاب اسفندیاری، رضا کیانیان و مجید رجبی معمار مدیرعامل خانه هنرمندان ایران (ناشر کتاب) از کتاب سه زبانه دیده بان به مناسبت نمایش نسخه مرمت شده فیلم دیده بان، رونمایی شد.

همچنین ابراهیم حاتمی کیا یک نسخه از کتاب را امضا کرد.