به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری موج، هفته گذشته خبر در گذشت سردار احمد فضائلی رییس اسبق دانشگاه امام حسین (ع) و معاون پژوهشی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی منتشر شد. 

در این میان به رغم سبقه پربار آموزشی و پژوهشی این یار دیرین انقلاب، ابعاد شخصیتی او به دلایل مختلف برای آحاد مردم و بویژه بخش عظیمی از جوانان ناشناخته مانده است. بر همین اساس در این گزارش تلاش شده تا با درج نظرات تنی چند از دوستان و همرزمان این مدیر فرهنگی قدمی در شناخته شدن بیشتر او برداریم. 

سردار علی شمشیری:

احمد فضائلی بنیان گذار آموزش منسجم پس از انقلاب بود / از اولین کسانی بود که بر لزوم کادر سازی انقلابی توجه کرد

سردار علی شمشیری جانشین دستیار و مشاور فرمانده کل قوا و از نزدیکان مرحوم سردار احمد فضائلی در مورد ویژگی های این رییس اسبق دانشگاه امام حسین (ع) گفت: دکتر احمد فضائلی چه در قبل از انقلاب، چه در دوره پیروزی انقلاب، چه در بعد از آن و چه بعد از دوره جنگ از شخصیت‌های فوق‌العاده اثرگذار بود. انسان جامع بودن دلیل این تاثیرگذاری بود؛ یعنی آقای فضائلی به هیچ وجه یک شخصیت تک بعدی نبود بلکه در عین حال که از لحاظ فکری، تخصصی و توانایی‌های ذهنی، ایشان در یک جایگاه برجسته قرار داشت از لحاظ روحی و حتی جسمی و تحرک های بدنی و توانایی های نظامی هم به واقع فرد توانمندی بود.

مهمترین نیاز نیروهای انقلابی در سال 1357

وی تشریح کرد: شما می‌دانید که پس از آنکه در سال ۵۷ که انقلاب پیروز شد، جدی ترین نیازی که نیروهای انقلابی داشتند آماده سازی و تربیت افراد  و کادر هایی که بتوانند بعد از انقلاب به انجام امور بپردازند، بود. چرا که پیش از انقلاب، بیشتر قوای نیروهای انقلابی تخریبی بود؛ زیرا ضرورت آن دوران و مقابله با مظاهر رژیم طاغوت ایجاب می کرد که چه از لحاظ فکری و سایر ابعاد تخریب شود. اما بعد از سال ۵۷ بیشترین نیاز ما، نیاز به سازندگی و آمادگی برای ایجاد یک دانش جامع هم تراز انقلاب بود.

سردار شمشیری ادامه داد: این مقدمه را به این منظور گفتم که بگویم از همان روزهای اول پیروزی انقلاب که می‌توانیم ادعا کنیم هیچ الگویی آموزشی همتراز با ارزشهای انقلاب نداشتیم، یکی از اولین شخصیت هایی که به این ضرورت پی برد و ساز و کارها و لوازم این کار را فراهم کرد ایشان بود. نکته قابل توجه اینکه در بین مشاغل فراوانی که به آقای دکتر فضائلی پیشنهاد می شد، با توجه بر لزوم تربیت نیرو برای انقلاب آموزش را برگزید و وارد صحنه شد. بنابراین با دوستانش طرح درسی را بنا کرد که هم محتوای عقیدتی دقیق و کامل و هم محتوای آموزشی کاملی داشت و از لحاظ توانایی جسمی هم مواد آموزشی مناسبی در آن لحاظ شده بود. در نتیجه این گروه اولین پادگان آموزشی را در اصفهان با نام  پادگان ۱۵ خرداد، تأسیس کردند.

وی افزود: این پادگان قرار بود که افرادی را تربیت کند که نه تنها واجد توانایی های اعتقادی و اخلاقی بسیار بالا بلکه از نظر توانایی‌های جسمی و سرعت عمل در جایگاه مناسبی باشند و از لحاظ نظامی، امنیتی و دفاعی هم بهره لازم را داشته باشند. چون همانطور که مستحضرید آن روزها هیچ چیز سر جای خودش نبود و ما بلافاصله از سال ۵۸ درگیری‌های کردستان، سیستان و بلوچستان، خوزستان، گنبد و مناطق دیگری را داشتیم که نیاز بود نیروهایی وارد آنجا بشوند این  قائله ها را دفع کنند و از وجود عناصر ضد انقلاب پاکسازی کند.

شمشیری در ادامه اظهار داشت: بعد از یکسال، این پادگان یکی از مراکز آموزشی منحصر به فرد کشور بود که پس از آشنایی با آن، از اکثر استان ها به آنجا نیرو اعزام می کردند تا آموزش ببینند و در بازگشت به محیط خودشان، بازدهی مورد نیازی را داشته باشند. به همین دلیل بعد از مدتی احساس شد که پادگان ۱۵ خرداد ظرفیت کمیتی لازم برای این کار را ندارد و بعد از مدتی، در ابتدای جاده شیراز پادگان غدیر که بسیار وسیع بود آماده‌سازی شد و کلاسهایی که در روزهای اول با ۵۰ تا ۲۵۰ نفر کار خود را آغاز کرده بود به ۵۰۰ تا ۲۰۰۰ نفر ارتقا پیدا کرد. این آموزش به مرور شکل گرفت، رشد و توانایی پیدا کرد و یکی از محورهای اصلی این کار هم آقای دکتر فضایلی بود.

مدیری که هرگز از دنیای آموزش فاصله نگرفت

اینها قسمت های کمتر شناخته شده شخصیت آقای فضائلی است اما یک نکته مهمی که در مورد ایشان باید گفته شود این است که آقای فضائلی از همان سال ۵۷ و بعد از پیروزی انقلاب این مسیر را به عنوان یک مسیر ضروری برای انقلاب و انجام وظیفه خود نسبت به انقلاب، انتخاب کرد و همین مسیر را تا آخرین روزهای حیات پر برکتش ادامه داد. یعنی سایر دوستان بنا بر ضرورت ها و الزاماتی که پیش می‌آمد، از محیط‌های آموزشی به محیط های اطلاعاتی، فرماندهی و یا عملیاتی می‌رفتند؛ ولی تنها شخصی که به دلیل غنای فکری و آینده نگری و دید درازمدتی که داشت، حاضر نبود از این محیط جدا شود دکتر فضائلی بود.

سردار علی شمشیری با بیان اینکه سردار فضائلی تحصیلات دانشگاهی خود را در رشته مدیریت برنامه ریزی آموزشی در دانشگاه تهران به اتمام رساند و همزمان کارهای ستادی آموزش و کارهای زیرساختی را انجام می‌داد، افزود: ایشان بعد از اینکه از دانشگاه تهران فوق لیسانس گرفت، همین کار را در محیط کار یعنی هم در محیط ستاد کل نیروهای مسلح و هم در محیط معاونت آموزش کل سپاه ادامه داد. وقتی ایشان احساس نیاز کرد که باید دکترای خودش را در همین رشته بگیرد، به استرالیا رفت و در همین رشته و تخصص دکترا گرفته و به ایران بازگشت. پس از بازگشتش به ایران، موفق شد که برخی از نظام های آموزشی را در کشور ایجاد کند.

ترویج نگاه یکپارچه به آموزش از مدرسه تا فوق دکترا

جانشین دستیار و مشاور فرمانده کل قوا تشریح کرد: یعنی ما پیش از آن آموزش غیر سیستماتیک و پراکنده داشتیم و هنوز هم داریم. در واقع می توان گفت که یکی از نقیصه ها در مجموعه آموزشی کشور این است که کمتر به یک نظام آموزشی منسجم از پیش دبستانی و ابتدایی تا مدارج دانشگاهی و با یک نگاه سیستمی توجه کرده ایم.  یکی از ویژگی ها و تخصص و تجربه های مرحوم فضائلی این بود که این نگاه را توانسته بود در بین مسئولین کشور ایجاد کند که تربیت و آموزش یک امر یکپارچه و واحدی است و باید از همان مقطع پیش دبستانی تا عالی‌ترین سطح دکترا و بالاتر ، به آن توجه داشت.

وی افزود: لذا آقای دکتر فضائلی هم در زمینه تحصیلات دانشگاهی و هم در تحصیلات حوزوی، زمینه‌های خوبی برای این کار داشته و ایجاد کرد. آخرین مسئولیتهای ایشان هم معاونت آموزشی و بعد پژوهشی در دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی بود که حداقل چندین نظام آموزشی را تدوین کردند که انشاالله در موقع مناسب خودش ارائه می شود.

سردار علی شمشیری در پایان تاکید کرد: یکی از مهمترین علل تاثیرگذاری مرحوم دکتر احمد فضائلی، این بود که ایشان در همه زمینه‌ها، یک شخصیت علمی عامل به آنچه که می دانست بود. انشاالله که جامعه بتواند از زحمات و برکات وجودی باقی مانده از ایشان استفاده کند و خداوند به دوستانش هم توفیق دهد که راه حق که ایشان انتخاب کرده بود ۱۰ سال قبل از انقلاب و چهل سال بعد از آن در این مسیرمشغول فعالیت و زحمت بود را ادامه دهند.

:

شخصیتی مخلص، ناب و پر از فضائل اخلاقی بود

حجت الاسلام  سید سعیدرضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، در مورد خصوصیات و ویژگی های مرحوم سردار احمد فضائلی به خبرنگار ما گفت: سردار فضائلی واقعا یک شخصیت مخلص، ناب و پر از فضائل اخلاقی بود.

وی افزود: ضمن آنکه ایشان تجربه گرانسنگی در حوزه علم و دانش داشت و فارغ التحصیل دانشگاهی از استرالیا بود؛ در حوزه پژوهش تاثیر گذاری های بسیار مفیدی داشته و سابقه خیلی درخشانی در دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان معاون پژوهشی داشت.

عاملی تاکید کرد: در عین حال، افتادگی، مهربانی و روابط اخلاقی برجسته ایشان موجب شده بود که تقریباً همه همکاران  و دوستانی که با او مرتبط بودند، ازعان داشته باشند که فردی بدون حاشیه و دارای آثار موثر و مفید بوده است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در پایان اظهار داشت: کارسازی های حوزه کارشناسی پژوهشی دبیرخانه برای بسیاری از اسناد و پژوهش هایی که در ذیل در دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی صورت گرفته، در حوزه معاونت ایشان بوده است. تا حدودی که من اسنادی را مطالعه کرده‌ام، می‌بینم که ایشان در پیوند زدن پژوهش را با دستورات شورای عالی موفق بوده است.

محمدرضا امینی:

هنوز مرگ او را باور نداریم / شیفته آموختن و آموزش بود

محمودرضا امینی فعال فرهنگی، استراتژیست و مدیرعامل موسسه مرور وقایع جهان که یکی از دوستان دیرین و همرزمان سردار احمد فضائلی بود در مورد ویژگی های بارز آن مرحوم به خبرنگار ما گفت: مرحوم سردار دکتر احمد فضائلی از نخبگان و فرهیختگانی بود که علم، عمل و ایمان را در هم آمیخته بود. ما حدود ۴۰ سال سابقه رفاقت و دوستی داشتیم. در زمانی که جوان تر بودیم و شور و نشاط داشتیم، اهل شوخی و مزاح بودیم اما آنچه از ایشان در رفتار می دیدیم، تماما درس اخلاق و رفتاری که  هیچ اقدام و حرف سبک و خلاف از ایشان سراغ نداشتیم. این در حالی بود که در همه نشست و برخاست ها همراه با برادران و دوستان، حاضر و ناظر بود.

وی در مورد علاقمندی وصف ناپذیر احمد فضائلی به آموختن، اظهار داشت: همواره علی رغم اینکه خودش دانش‌آموخته ای فرهیخته بود، اما همواره در جلسات اساتید، خصوصا جلسات مرحوم آیت الله بهاءالدینی که استاد عرفان بعضی از دوستانی که توفیق داشتند بود، آنچنان جذب آموزش ها می شد، که گویی می خواهد آموزه ها را در تمام سلول های خودش وارد کند.

این تحلیلگر مسائل سیاسی افزود: همواره در آموختن و آموزش دادن تلاش می‌کرد. سابقه کاری ایشان به نقل از همه دوستان و یا با استناد نتایج تحقیقی که اگر انجام شود، این چنین است که در آموزش ید طولایی دارد. خصوصاً وقتی که برای تکمیل تحصیلات خودش در استرالیا تلاش می کرد، همواره در این فکر بود که بر اساس تحصیلاتی که انجام می دهد در ارتباط با کشور، چه مشکلی را می‌تواند حل کند. دیدگاههای مرحوم فضائلی در رابطه با مسائل مختلف و بخصوص در ارتباط با مدیریت آموزش، آسیب شناسی علمی کشور بی‌نظیر و راهکارهایی که ایشان داشت بی بدیل بود و عملاً حرف های نو و دیدگاه های کارآفرینی ایشان قابل ملاحظه بود.

مجاهدی فرهیخته و مومن

این فعال فرهنگی در ادامه در خصوص روحیات معنوی سردار مرحوم احمد فضائلی بیان کرد: ما در طول این سالیان از ایشان یک شیفتگی و یک ایمان راستین را سراغ داشتیم، به واقع عبادت و بندگی می کرد و خدا را قبول داشت و تسلیم رضای او بود. در طول زندگانی خودش هم به رغم همه تلاشها و زحمات و مصیبت هایی که داشت، از قبیل مصیبت های جسمی و از دست دادن فرزند و مسائل دیگری که وجود داشت، خم به ابرو نیاورد. من به خوبی به یاد می آورم وقتی ایشان فرزند پسرش را در دل قبر به امانت می سپرد، آنچنان بر ما که او را نگاه می کردیم انسان قائم، توانا و پرتلاش بود.

محمودرضا امینی افزود: مرحوم فضائلی انسانی دانشمند، یک استاد فرهیخته و صاحب نظر، یک مجاهد فی سبیل الله بود. انسانی که هرگز هیچ فرصتی از شبانه روز خودش را برای خدمت از دست نمی داد. او برای ما و جمع دوستانی که بزرگانی هم در این جمع هستند، بدون تعارف یک نمونه کامل و یک مدل بسیار خوب از حسن رفتار بود.

مدیرعامل خبرگزاری موج در پایان اظهار داشت: خیلی صریح عرض می کنم؛ وقتی که بر پیکرش نماز خواندند و یا جسد مبارکش را در قبر گذاشتند، هیچ کدام از دوستان نبود که شهادتی خلاف صالح بودن و عمل صالح، آن مرحوم داشته باشد؛ به عبارتی، اگر در یک فرآیند علمی از تمام دوستان و آشنایان نظرسنجی کنید که دکتر احمد فضائلی چگونه انسانی بود، غیر از اینکه گفته شود عمل صالح انجام می‌داد، چیز دیگری نخواهید شنید. در عین حال از قِبَل علم،فرهیختگی و تلاش‌شان شاگردان فراوانی در عرصه جامعه اسلامی هستند که این‌ها دعاگویش هستند. خدایش انشالله رحمت کند و با انبیا محشور کند. ما هنوز مرگ این بزرگوار را باور نداریم و برای ما عبرت فراوانی حول این موضوع وجود دارد.