، در حالی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) برای اولین بار از عقب‌ماندگی طولانی‌مدت در تأیید ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران ابراز نگرانی کرده، مقامات کشورمان بر توقف کامل فعالیت‌های غنی‌سازی پس از حملات هوایی اسرائیل و آمریکا تأکید دارند. این وضعیت، که از خرداد سال جاری آغاز شده، نه تنها دسترسی آژانس به سایت‌ها را محدود کرده، بلکه تبدیل به بهانه‌ای برای بیان نگرانی غرب شده است.

حملات آمریکا و اسرائیل و تعطیلی فعالیت سانتریفیوژها

حملات هماهنگ اسرائیل و آمریکا در اواخر خرداد به سایت‌های کلیدی مانند نطنز، فردو و اصفهان، بخش عمده‌ای از زیرساخت‌های غنی‌سازی را از بین برد. طبق اعلام رسمی سازمان انرژی اتمی کشورمان، این تأسیسات زیر نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بود اما این سازمان حتی این اقدام را محکوم نکرد! در واکنش به این مسئله مجلس شورای اسلامی قانونی به تصویب رساند و دسترسی بازرسان آژانس را به تاسیسات هسته‌ای ایران محدود کرد. تا پیش از حملات، ایران تحت نظارت بازرسان غنیسازی اورانیوم مورد نیازش را پیش می‌برد اما اکنون تمام سانتریفیوژهای فعال (بیش از ۱۰ هزار دستگاه) غیرفعال هستند و تولید به صفر رسیده است.

در این خصوص عباس عراقچی، وزیر امور خارجه، در کنفرانس «حقوق بین‌الملل تحت تجاهم: تجاوز و دفاع» که روز یکشنبه با حضور مهمان داخلی و خارجی در تهران برگزار شد گفت: در حال حاضر، هیچ غنی‌سازی اورانیومی در هیچ تاسیساتی انجام نمی‌شود. تمام سایت‌های ما تحت نظارت آژانس بوده و هیچ فعالیت اعلام‌نشده‌ای وجود ندارد. او این توقف را موقتی و دفاعی توصیف کرد و افزود ایران حق ازسرگیری برای اهداف صلح‌آمیز را حفظ می‌کند.

همچنین محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی، نیز در همان کنفرانسی در سخنانی ضمن انتقاد از آژانس گفت: آژانس بازرسان خود را پیش از حملات خارج کرد، در حالی که بازرسی‌های برنامه‌ریزی‌شده در جریان بود. این اقدام، بازرسی فوری از سایت‌های آسیب‌دیده را بی‌معنی می‌کند، زیرا داده‌های نظارتی از قبل کامل بوده و تغییری در ذخایر رخ نداده. اسلامی تأکید کرد که حملات ذخایر را زیر آوار دفن کرده، اما دانش فنی ایران پایدار و غیرقابل نابودی است.

بنابراین برنامه هسته‌ای ایران در فاز تعلیق قرار دارد و هیچ سانتریفیوژی فعال نیست.در خصوص  بازسازی و تعمیرات تأسیسات آسیب دیده، سازمان انرژی اتمی برنامه‌ای برای بازسازی سایت‌ها با کمک‌های فنی از روسیه و چین اعلام کرده، با اولویت ایمن‌سازی و تولید ایزوتوپ‌های پزشکی. طبق گزارش اسلامی در حال حاضر دو میلیون ایرانی از خدمات پزشکی‌هسته‌ای بهره‌مند می‌شوند و این روند همچنان حفظ خواهد شد. براین اساس در حال حاضر بازرسی‌ها محدود به تأسیساتی مانند راکتور تحقیقاتی تهران متمرکز است و به نظر می‌رسد در کوتاه‌مدت تغییری در این روند ایجاد شود.

در همین حال روز چهارشنبه نشست شورای حکام در وین برگزار می‌شود و آلمان، انگلیس و فرانسه با همراهی آمریکا به همین بهانه بنا دارند قطعنامه دوم ضدایران را به تصویب برسانند. گفتنی است چندی قبل گروسی، دبیرکل آژانس در گزارشی بر ماهیت صلح آمیز فعالیت‌های هسته‌ای ایران تأکید کرد اما غرب بنا ندارد به چنین گزارشی توجه کند.

به طور کلی تعلیق غنی سازی در شرایط کنونی می‌تواند با هدف باز نگه داشتن پنجره مذاکرات با غرب باشد، هرچند که جمهوری اسلامی ایران این حق را برای خود محفوظ داشته است. در این خصوص عراقچی در مصاحبه با آسوشیتدپرس هشدار داد: «غنی‌سازی صفر یا محدودیت‌های موشکی، خط قرمز است؛ دیپلماسی باید بر پایه احترام متقابل باشد.» در واقع این گزاره بدان معناست که اگر امروز غنی سازی هم صورت نمی‌گیرد به دلیل ناتوانی نیست صرفاً به خاطر شرایط ناشی از حملات آمریکا و اسرائیل است. همانطور که مقامات کشورمان تأکید کرده‌اند دانش هسته‌ای با بمباران از بین نمی‌رود.