به گزارش خبرنگار خبرگزاری موج، 11 دی سال 1367 بود، نخستین روز سال 1989 میلادی که نامه معروف و تاریخی امام خمینی (ره) خطاب به میخائیل گورباچف آخرین رئیس جمهور شوروی در زمینه مرگ کمونیسم و ضرورت پرهیز روسیه از اتکا به غرب منتشر شد.

نامه تاریخی امام خمینی (ره) توسط هیأت منتخب ایشان که تشکیل شده بود از، آیت الله جوادی آملی، محمدجواد لاریجانی و خانم مرضیه حدیده چی دباغ، ۱۳دی ۱۳۶۷در مسکو به گورباچف تحویل داده شد.

در چنین روزهایی از سال 1367 بود که امام خمینی (ره) از صدای شکسته شدن استخوان های مارکسیسم سخن به میان آورد که اتحاد جماهیر شوروی هنوز به عنوان یک مجموعه و یکی از قدرت های برتر جهان برقرار بود و سلطه می کرد.

در آن ایام هنوز جنگ سرد خاتمه نیافته بود و دیوار برلین به عنوان نماد جدائی شرق و غرب، فرو نریخته بود.

آن سال ها که امام خمینی (ره) این نامه را فرستادند، حاکمیت کمونیسم بر قانون اساسی شوروی و مقدرات مردم در جمهوری های این کشور، هنوز برقرار بود.

نکات مد نظر امام خمینی (ره) در نامه به گورباچف

امام خمینی (ره) در نامه به گورباچف نکاتی را مدنظر داشتند و به آن اشاره کردند که شامل موارد زیر می شود:

• پرهیز از ادامه ‌سیاست ‌اسلاف ‌دایر بر خدازدایی‌ و دین‌زدایی‌ از جامعه
• ‌حقیقت ‌نه ‌درکمونیسم ‌و نه در باغ ‌سبز غرب‌، بلکه ‌در جای ‌دیگر است در همین ‌راستا امام‌(ره‌) به ‌گورباچف‌ نوشته‌اند مشکل‌ اصلی ‌شما مبارزه ‌طولانی ‌و بیهوده ‌با خدا و مبداء هستی ‌و آفرینش ‌است
• کمونیسم‌ به‌دلیل ‌مادی ‌بودن ‌محکوم‌ به‌ زوال ‌و قرار گرفتن ‌در موزه‌های ‌تاریخ ‌سیاسی ‌است
• تأکید ‌بر عدم‌ تردید و تعلل ‌در کمونیسم‌زدایی ‌از شوروی ‌و جهان
• تجلیل ‌از آزادی ‌مذهب ‌به ‌ویژه‌ دین ‌اسلام ‌در شوروی‌
• توصیه ‌به ‌گورباچف ‌برای ‌اندیشیدن ‌در دو جهان‌بینی ‌مادی ‌و الهی
• معرفی ‌اسلام‌ به ‌عنوان ‌منجی ‌بشریت ‌به ‌جهان ‌و گورباچف ‌از سوی ‌امام(ره)

اما دراین مان مهمترین بخش پیام امام خمینی (ره) به رهبر یکی از ابرقدرت های وقت جهان شاید این بخش باشد که؛

جناب گورباچف!

شما از اعماق خاک روسیه، تا اوج کهکشان این مرز و بوم، آزاد هستید هر کاری بکنید، چون در کشور خودتان هستید. اما این رهبر الهی نه به عمق خاک شما کار دارد و نه به آسمان روسیه، بلکه به جان شما کار دارد.

جناب گورباچف!

وقتی شما می میرید، آیا مثل یک درخت هستید که بعد از ۶۰ یا ۱۰۰سال می خشکد؟ یا مانند طایری هستید که بعد از چندی در قفس را باز می کند و برای همیشه آزاد می شود؟ این دو طرز فکر کاملاً با هم متفاوت است. این رهبر الهی به شما می گوید شما مثل یک درخت نیستید. شما هستید و ابدیت اندیشه، اوصاف و افعال شما. این مشکل اساسی شماست که خیال می کنید مرگ نابودی است، در حالی که رهبران الهی می گویند مرگ حیات جدید است.

نکته هوشمندانه ای که امام (ره) به آن توجه داشت این موضوع بود که در بین اعضاء هیئت اعزامی خواهر محترمه ای بود که سابقهٴ مبارزات سیاسی داشت تا نگویند نظام اسلامی نیمی از مردم را از مزایای اجتماعی محروم کرده است، و زن در اسلام سمتی ندارد و در نهایت پس از چند سال این نگرش امام خمینی به حقیقت پیوست و اتحاد جماهیر شوروی به عنوان ابرقدرتی که دیگر باید در موزه ها به دنبال آن گشت به تاریخ پیوست.

محتوای پیام امام خمینی (ره) چه بود؟

در کل می توان محتوای اصلی پیام امام خمینی (ره) را دعوت به اسلام دانست، دقیقا همان سیاستی که همچون دیانت است و دیانتی که عین سیاست است.

در این پیام اصلا خبری از مسائل سیاسی مصطلح نبود، یعنی یک کلمه درباره قطعنامهٴ ۵۹۸ و حالت نه جنگ، نه صلح و مانند آن نبود.

تنها نکته در پایان پیام امام (ره) که به موضوع افغانستان اشاره فرموده بودند که اگر شما اسلام را به درستی بشناسید، دیگر در مورد افغانستان این چنین نیاندیشیده و تجدید نظر می کنید.

اگر چه پیام امام راحل (قدس سره) سراسر «سیاست» بود، لکن «سیاست مصطلح» در آن اعمال نشد و همانطور که گفتیم، در پایان نامه نیز حضرت امام (قدس سره) فرمود: ما همچنان به زندگی مسالمت آمیز و حسن همجواری معتقدیم.

تغییر رنگ چهره گورباچف پس از اطلاع از محتویان نامه امام خمینی (ره)

اما نامه که به شوری رسید و گورباچف از محتوای آن اطلاع یافت در دو قسمت رنگ چهره اش تغییر کرد. ماجرا از چه قرار بود؟

کار قرائت پیام و ترجمهٴ نامه امام خمینی (ره)، یک ساعت به طول انجامید و در این مدت، گورباچف در کمال ادب گوش می داد و تنها در دو جای پیام، رنگ چهره اش تغییر کرد و صورتش سرخ شد.

یک مورد آن در قسمتی از پیام بود که امام (ره) می فرماید:

دیگر کمونیست را باید در موزه های تاریخی جهان بنگریم و … ایشان در خلال قرائت پیام نیز بعضی از مطالب را یادداشت می کرد و برخی از مطالب را نیز معاونان و دستیارانش یادداشت می کردند.

در حقیقت پیام حضرت امام (قدس سره) دعوت به اسلام بود و در آن از مسائل سیاسی چون قطعنامه یا آتش بس یا … سخنی به میان نیامده بود و فقط در جمله ای با اشاره به موضوع افغانستان فرموده بودند:

در صورتی که شما اسلام را بشناسید، دیگر در مورد افغانستان این گونه نمی اندیشید و تجدید نظر می کنید.

اینطور می  توان گفت که، این مطلب به نوعی به همان عینیت سیاست و دیانت اشاره داشت که امام (قدس سره) به خوبی به آن وفادار بودند.

امام راحل در پایان پیام نیز ، ضمن تأکید بر قدرتمندی جمهوری اسلامی ایران به عنوان پایگاه جهانی اسلام فرموده بودند که؛ ما همچنان بر زندگی مسالمت آمیز و روابط متقابل معتقدیم و آن را محترم می شماریم.

واکنش گورباچف به نامه حضرت امام خمینی (ره)

خلاصه مطالبی که گورباچف درباره نامه امام خمینی (ره) گفت و مترجم صحنه ملاقاتف آن را به فارسی برگرداند، شامل موارد زیر می شود:

از فرستادن نامهٴ حضرت امام خمینی (قدس سره) تشکر می کنیم.

آمادگی خود را برای جواب اعلام کرد.

برخی اشتباهات گذشته را ترمیم می کنیم تا دوباره مبتلا نشویم.

اکنون قانون آزادی ایمان را در دست تصویب داریم.

من هم در طلیعهٴ سخن گفتم که ما با داشتن افکار و مکاتب گوناگون می توانیم زندگی مسالمت آمیز و حسن همجواری داشته باشیم، ما نیز دارای مکتب، فلسفه و ایده ای هستیم.

بیشتر بخوانید:

ملاقات با گورباچف؛ آخرین مستند ورنر هرتزوگ در سینماحقیقت

ولایتی: بی تردید چشم‌ انداز انقلاب اسلامی بسیار روشن و امیدوار کننده است

میخائیل گورباچف:عملیات ایالات متحده در افغانستان از آغاز محکوم به شکست بود

میخائیل گورباچف، آخرین رهبر اتحاد جماهیر شوروی درگذشت