رئیس جمهوری روز گذشته در نشست هیات دولت با یادآوری ٢٣ تیر سالروز جمع بندی مذاکرات هسته ای به طور تلویحی از اجرا نکردن طرف های مقابل نسبت به تعهداتشان در برجام گلایه کرد و گفت: نقض کننده برجام بازنده اصلی صحنه بین الملل است. در مدت ۶ ماه از اجرای برجام (دیماه ٩۴) حدود ۱۱ تن اورانیوم غنی شده مازاد از ایران به روسیه عرضه و در قبال آن حدود ۲۰۰ تن اورانیوم طبیعی یا همان کیک زرد دریافت شده است. داستان مذاکرات هسته ای به سال ٢٠٠٣ یعنی زمانی برمی گردد که سه کشور انگلستان، فرانسه و آلمان قرار شد پیشنهاد ارائه شده ایران را بررسی کنند و سه سال بعد یعنی ٢٠٠۶ کشورهای روسیه، أمریکا و درنهایت چین به سه کشور قبلی اضافه شدند و اینگونه بود که ١+۵ شکل گرفت. در همه ١٠ سال گذشته دولت های قبل به هر دلیلی مذاکرات بی نتیجه ماند تا اینکه با روی کار آمدن دولت یازدهم این مذاکرات از سر گرفته شد تا شاید موانع و تحریم ها برداشته شود . ٣آذر ٩٢ بود که توافقنامه ای میان ایران و شش کشور مقتدر دنیا به نام توافقنامه ژنو امضا شد. البته نقص های حقوقی فراوان این توافقنامه، انتقادات شدید کارشناسان را به همراه داشت و جالب تَر اینکه با وجود توافق بر عدم اعمال هرگونه تحریم جدید علیه ایران، هنوز جوهر امضای توافقنامه خیس بود که اتحادیه اروپا ١۶ شرکت کشتیرانی و نام یک شرکت مدیریت ساخت نیروگاه هسته ای به فهرست تحریم اضافه کرد و این سرآغاز بی قیدی و تعهدناپذیری ١+۵ در برابر تعهدها بود. ٢۶ اسفند ٩٢ بعنی شش ماه بعد از توافق ژنو، قرار شد برای رسیدن به توافق جامع تَر و بلندمدت مقامات وزارت خارجه ١+۵ و ایران در هتل "پاله کوبورگ" جمع شوند ؛ اما چه می شود کرد که با توجه به اختلافات باقیمانده ، این مذاکرات بی نتیجه ماند. سومین دور مذاکرات در تاریخ ١٨ فروردین ٩٣ انجام شد که شخص ظریف عالیترین مقام وزارت خارجه در آن حضور داشت اما این نشست هم نتیجه ای در بر نداشت. دو دور دیگر مذاکرات نیز حاصلی نداشت تا اینکه در فاصله زمانی ١٧ روز یعنی از ١٩ تا ٢٨ تبر ٩٣ ، ششمین و آخرین دور مذاکرات انجام شد که درنهایت تمدید ۴ ماهه مذاکرات قبلی را به همراه داشت و قرار شد در آذرماه نشست ها از سر گرفته شود. آذر ٩٣ هم از راه رسید؛ انتظارها دیگر به سر آمده بود و همه منتظر اعلام توافق نهائی بودند . اما داستان همچنان ادامه دار ماند و به ٢٩ اسفند موکول شد که در این تاریخ وزرای خارجه شش کشور و همچنین ایران در لوزان سوئیس گرد هم آمدند و مذاکرات نفس گیر آغاز شد که البته این روز ، آغاز حمله نظامی عربستان به خاک یمن نیز بود. نیمه نخست فروردین ٩۴ تیم هسته ای ایران ، نخستین دور مذاکرات در سال جدید را در وین آغاز کرد تا اینکه در نهایت وزیر خارجه ایران و رئیس اتحادیه اروپا بیانیه مشترکی قرائت کردند که قرار بود مبنای نگارش متن برجام باشد و هیچ الزام حقوقی نداشت. تیر ماه اما، نامی ماندگار (مثبت یا منفی) در تاریخ هسته ای ایران است. آخرین دور مذاکرات که از ۴ تا ٢۴ تبر ادامه داشت ، درنهایت با انتشار سند برنامه جامع اقدام مشترک در ١۵٩ صفحه با احتساب پنج ضمیمه به پایان رسید. ظریف و موگرینی در بیانیه مشترک پایانی تاکید کردند: "این پایان مذاکرات ماست اما پایان کار مشترک ما نیست ". با تصویب قطعنامه ٢٢٣١ در شورای امنیت سازمان ملل ، این شورا هر شش قطعنامه قبلی علیه ایران را از روز اجرای برجام لغو کرد. أواخر شهریور ٩۴ برجام در کنگره أمریکا و أواخر مهر همان سال در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید. مقام معظم رهبری نیز در ٢٩ مهر سال ١٣٩۴ ، الزامات ٩ گانه اجرای برجام را به رئیس جمهوری ابلاغ کردند. ٢٧ دیماه سال ١٣٩۴ روز اجرای برجام بود که این روز بدنبال انتشار گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی که اجرای تعهد ایران را تضمین کرد، کلیه تحریم های هسته ای علیه ابران بی اثر شد. برجام آیا دستاوردهایی داشت؟! بسیاری از سیاستمداران، اقتصاددانان و کارشناسان در انحای مختلف توضیحاتی مبنی بر وجود یا عدم وجود دستاورد برجام ارائه کردند که از جمله آنان، رئیس جمهوری در نشست روزگذشته هیات دولت، یکی از مهمترین دستاوردهای سند برنامه جامع اقدام مشترک را دور شدن خطر جنگ از سر ایران عنوان کرد. حجت الاسلام حسن روحانی گفت که ایران بارها از سوی شورای امنیت سازمان ملل به حمله نظامی تهدید شد که با اجرای برجام، همه تهدیدات رفع شد. رئیس جمهوری همچنین معتقد بود با امضای برجام ، تحریم ها رفع و فضای کسب و کار، فناوری در کشور فراهم شد و صادرات نفت افزایش یافت. برخی دیگر، دستیابی به پول های بلوکه شده حاصل از فروش نفت، دست یابی به بازارهای مسدود شده، رفع نا أمنی در جامعه و به رسمیت شناخته شدن حق غنی سازی ایران را از دیگر دستاوردهای برجام برشمردند. اگر از حق نگذریم برجام دستاوردهای خوب و در برخی جهات قابل توجهی داشت که یکی از مهم ترین آنها، توسعه روابط خارجی است؛ از زمان امضای برجام مقامات چندین کشور مهم دنیا به ایران سفر کردند و بالعکس. البته باید منتظر بود که این سفرهای خارجی دستاوردهای خوبی داشته باشدو این کشورها ایران را تنها به چشم مصرف کننده تولیدات خود نگاه نکنند. اما برجام آنگونه که برخی دولتمردان وعده دادند و مردم انتظار داشتند موفقیت آمیز نبود. اگرچه اتحادیه اروپا حق غنی سازی ایران را به رسمیت شناخت اما درعین حال، آن را محدود کرد . دو رویی و بد عهدی امریکا و دیگر اعضای ١+۵ بیش از همه پشت پا زدن آنان به تعهد برجام را تداعی می کند چون امریکا پول های ایران در آن کشور را به بهانه های واهی بلوکه کرد و در اختیار گرفت. حمایت مشهود دولت فرانسه از منافقان مطرود در تجمع آنان در پایتخت این کشور نمونه دیگری از دهن کجی به تعهدات است. رفع نشدن کامل تحریم بانکی و همکاری نکردن بانک های مطرح دنیا با بانک های ایران به بهانه تحریم، وجود پیچ و خم فراوان در فروش تسلیحات به ایران از دیگر موارد رفع نشدن کامل تحریم و کم اثر بودن برجام است. مردم که با تصویب برجام بدنبال گشایش اقتصادی و فراهم شدن فضای مناسب کسب و کار بودند ، حال با محقق نشدن این موضوع و ادامه دار بودن روند مشکلات کمی احساس سرخوردگی می کنند. بسیاری از آنان معتقدند اگرچه در زمان تحریم با مشکلات عدیده ای دست و پنجه نرم می کردند، حداقل دل آنان به این خوش بود که کشورشان بقدری در زمینه هسته ای توانمند شده است که در آینده ای نزدیک می توانست به قدرت اول هسته ای در منطقه و حتی هم تراز با کشورهای هسته ای تبدیل شود. و در آخر اینکه، مردم ایران شهدای هسته ای خود را فراموش نمی کنند آنانی که برای تثبیت حقانیت فعالیت های هسته ای جمهوری اسلامی ایران خون سرخشان را هدیه کردند.