، مسعود پزشکیان رئیس جمهور ایران به تازگی در سفری به دعوت مقام های پاکستانی، عازم این کشور شده است. این سفر توجهات زیادی را به خود جلب کرده و البته که اغلب تحلیلگران معتقدند باید آن را تحولی قابل تامل در نظر گرفت. اهمیت این سفر زمانی بیش از پیش درک می شود که بدانیم پاکستان از جمله کشورهایی بود که در بحبوحه جنگ تحمیلی ۱۲ روزه، بیشترین حمایت ها را از ایران انجام داد. از این رو، این رویداد در نوع خود از دو منظر بسیار مهم ارزیابی می شود.

اول اینکه ایران و پاکستان دو همسایه دارای پیوندهای فرهنگی، مذهبی، تاریخی و ژئوپلیتیک هستند، اما در مقاطع مختلف، به‌ویژه تحت فشارهای غربی و تحریم‌های یکجانبه آمریکا، روابط دوجانبه با چالش‌هایی مواجه شده است. سفر رئیس‌جمهور ایران به اسلام‌آباد، در واقع بازتعریف راهبردی این روابط و پاسخی عملی به تلاش‌های غرب برای انزوای ایران تلقی می‌شود.

پاکستان با جمعیتی بالغ بر ۲۲۰ میلیون نفر، پنجمین کشور پرجمعیت جهان و دارای نقشی حیاتی در ژئوپلیتیک آسیای جنوبی و جهان اسلام است. این کشور همواره سعی کرده در بحران‌های منطقه‌ای میان ایران و قدرت‌های غربی، سیاستی متوازن داشته باشد. اما در شرایطی که ایالات متحده درگیر بحران‌های داخلی و افول موقعیت جهانی خود است، فرصت مناسبی برای پاکستان فراهم آمده تا روابط خود با همسایگان منطقه‌ای، به‌ویژه ایران را تقویت کند.

از سوی دیگر، ایران در دولت جدید خود با رویکردی فعال‌تر در سیاست خارجی، به دنبال گسترش همکاری‌های اقتصادی و امنیتی با همسایگان است. این سفر می‌تواند آغازی باشد برای احیای طرح‌های نیمه‌تمامی چون پروژه انتقال گاز ایران به پاکستان (خط لوله صلح)، تبادلات تجاری مرزی، و هماهنگی در مسائل امنیتی مرزی به‌ویژه در استان سیستان و بلوچستان و ایالت بلوچستان پاکستان. تأکید بر همکاری‌های دوجانبه نه تنها پاسخی به سیاست فشار حداکثری واشنگتن است، بلکه به پاکستان این پیام را می‌دهد که مشارکت فعال با ایران می‌تواند منافع پایدار اقتصادی و امنیتی برای هر دو کشور در پی داشته باشد، بدون آنکه تحت سلطه یا تحقیر بلوک غرب قرار گیرند. ورای این ها، تهران و اسلام آباد در بحبوحه تشدید تهدیدات رژیم اشغالگر قدس علیه کشورمان، منافع مشترکی را در برخورد با این تهدیدات پیش روی خود می بینند که این مساله خود می تواند برای دو طرف دستاوردساز باشد.

نکته دوم اینکه یکی از پیام‌های مهم سفر رئیس‌جمهور ایران به پاکستان، تأکید بر نقش ایران در نظم نوین آسیایی است که با محوریت چین، روسیه و کشورهای مستقل منطقه‌ای در حال شکل‌گیری است. حضور ایران در سازمان همکاری شانگهای و بریکس، عضویت فعال در پیمان‌های منطقه‌ای، و سیاست «نگاه به شرق» دولت‌های اخیر، همگی نشان‌دهنده تغییری بنیادین در رویکرد ژئوپلیتیک تهران است.

پاکستان نیز که دارای روابط نزدیک با چین و عضوی مهم در کریدور اقتصادی چین-پاکستان است، می‌تواند حلقه اتصال ایران به پروژه‌های بزرگ منطقه‌ای مانند ابتکار “یک کمربند، یک راه” باشد. اگر این سفر به امضای توافقات همکاری در حوزه حمل‌ونقل، انرژی و زیرساخت‌های منطقه‌ای منجر شود، ایران می‌تواند از طریق خاک پاکستان به بازارهای شرق آسیا و حتی بنادر اقیانوس هند راه پیدا کند.

از سوی دیگر، هماهنگی ایران و پاکستان در موضوعات منطقه‌ای مانند وضعیت افغانستان، مبارزه با تروریسم، و تقویت همگرایی اسلامی، می‌تواند الگویی موفق از همکاری‌های منطقه‌ای بدون دخالت خارجی باشد. در شرایطی که آمریکا و متحدانش در خاورمیانه با ناکامی‌های فزاینده روبرو هستند، شکل‌گیری اتحادهای منطقه‌ای مستقل با محوریت کشورهایی چون ایران و پاکستان می‌تواند نظم تک‌قطبی جهانی را به چالش بکشد.

دولت مسعود پزشکیان که با شعار «ثبات منطقه‌ای با اتکا به همسایگان» بر سر کار آمده، نشان داده که از مسیر دیپلماسی عزتمندانه، به دنبال شکستن محاصره اقتصادی و سیاسی ایران است. سفر به پاکستان، نمادی از این دیپلماسی فعال و فرصت‌محور است که بدون امتیاز دادن به قدرت‌های سلطه‌گر، بر پایه منافع متقابل و احترام متقابل بنا شده است.

سفر رئیس‌جمهور ایران به پاکستان، تنها یک دیدار رسمی نیست، بلکه نماد سیاست خارجی تازه‌ای است که در برابر فشارهای جهانی سر خم نمی‌کند و به جای التماس برای لغو تحریم‌ها، به دنبال ساختن پیوندهای واقعی اقتصادی و سیاسی با کشورهای هم‌راستا و هم‌سرنوشت منطقه است. اگر این سفر به امضای توافقات عملی منجر شود، می‌تواند نقطه عطفی در روابط دوجانبه و گامی مؤثر در جهت تثبیت جایگاه ایران در نظم جدید آسیایی باشد. این رویکرد نه تنها پاسخی به سیاست‌های ضدایرانی واشنگتن است، بلکه الگویی عزتمند برای دیپلماسی مبتنی بر استقلال و همکاری منطقه‌ای خواهد بود. موضوعی که حامل دستاوردهای راهبردی برای کشورمان خواهد بود.