به گزارش خبرنگار بین الملل خبرگزاری موج، پس از جنگ دوم خلیج‌فارس و در پی برقراری منطقه پروازممنوع در شمال عراق، از سال 1996 کُردهای عراق توانستند اداره مناطق خود را به دست بگیرند و به‌صورت دو فاکتو خودمختاری آن‌ها به رسمیت شناخته شد. بااین‌حال اختلافات میان دو حزب بزرگ این منطقه یعنی اتحادیه میهنی کردستان و حزب دمکرات کردستان عراق، در آن مقطع به حدی بود که دو حاکمیت مجزا توسط هر یک از این دو حزب در مناطق نفوذ سنتی آن‌ها به وجود آمد. تا اینکه سرانجام از هنگام اشغال عراق، دو حزب بزرگ کردستان اختلافات را تا حدودی حل‌وفصل کردند و بار دیگر تشکیلاتی یکپارچه در این منطقه به وجود آمد.

باوجوداینکه حکومت اقلیم کردستان عراق، از سال 2003 به‌طور رسمی یکپارچه و شهر اربیل پایتخت آن بوده است. اختلافات در لایه‌های زیرین دو حزب بزرگ و درواقع میان دو طایفه بارزانی ها و طالبانی ها تداوم‌یافته و پس از اشغال عراق نیز تسلط هریک از دو حزب بزرگ در مناطق نفوذ سنتی‌اش ادامه یافت. حزب دمکرات بارزانی در دو استان دهوک و اربیل پایگاه قدرتمندی دارد و حزب اتحادیه میهنی نیز در دو استان حلبچه و سلیمانیه دست بالا را داشته است.

اختیارات حکومت اقلیم کردستان عراق در طول زمان اضافه شد و موردپذیرش بین‌المللی نیز قرار گرفت. از حق عقد قرارداد با طرف‌های بین‌المللی (زیر نظر بغداد) برخوردار شد و طبق قانون اساسی 17 درصد از بودجه عراق به آن اختصاص یافت. همچنین در پی ظهور گروه تروریستی داعش و پیشروی در مناطق مجاور اقلیم، نیروهای پیشمرگ به مقابله با آن‌ها پرداختند و بسیاری از مناطق تحت سیطره داعش را بازپس گرفتند. اقلیم کردستان نسبت به بخشی از سرزمین‌های آزادشده هم به‌عنوان مناطق مورد مناقشه ادعا داشت و توانست با استفاده از خلأ قدرت بر بخش‌هایی از استان‌های کرکوک، دیاله و الانبار نیز تسلط یابد.

موفقیت‌های اقلیم اما نتوانست پایان دهنده اختلافات میان بارزانی ها و طالبانی ها شود. از هنگامی‌که علم استقلال‌طلبی توسط حزب دمکرات و «مسعود بارزانی»، رئیس اقلیم برداشته شد. زمزمه‌های مخالفت اپوزیسیون و بخشی از عناصر اتحادیه میهنی درباره آن به گوش می‌رسید. بااین‌حال فرایند استقلال‌طلبی ادامه یافت و همه‌پرسی 25 سپتامبر نیز برگزار شد.

در پی پیشروی نیروهای عراقی به‌سوی استان کرکوک، شکاف موجود بار دیگر سر باز کرد و باعث شد گروهی از عناصر مخالف مسعود بارزانی در حزب اتحادیه میهنی با نیروهای عراقی برای عدم مقاومت به توافق برسند. استان کرکوک که در میان استقلال‌طلبان کُرد به‌عنوان «قدس اقلیم کردستان» شناخته می‌شد، بدون مقاومت جدی از سوی کُردها به کنترل نیروهای عراقی درآمد و ظرف یک روز کلیه مناطق مورد مناقشه از دست پیشمرگ ها خارج گشت. اکنون مرزهای اقلیم به مرزهای سال 2003 کاهش‌یافته است.

از سوی دیگر در پی شکست پروژه‌های استقلال‌طلبانه و بلندپروازی‌های اقلیم، ائتلاف پیشین نیز موجودیت خود را ازدست‌داده و بسیاری از نیروهای اقلیم کردستان خواهان کناره‌گیری مسعود بارزانی و کابینه «نیچروان بارزانی» هستند.

امروز «برهم صالح»، نخست‌وزیر پیشین اقلیم بار دیگر بر لزوم تشکیل دولت نجات ملی و آغاز سریع مذاکرات تأکید کرد. همزمان جنبش گوران و جماعت اسلامی نیز (که تا شب قبل از برگزاری همه‌پرسی با آن مخالفت می‌کردند) اعلام کرده‌اند که بن‌بست در اقلیم کردستان، تنها با تغییراتی اساسی در ساختار سیاسی و حذف پست رهبری آن حل خواهد شد.

همچنین شورای استانداری سلیمانیه نیز امروز به حکومت اقلیم 15 روز برای آغاز مذاکرات مهلت داده‌اند. «لاهور شیخ جنگی» و «بافل طالبانی» نیز که ازجمله عوامل اصلی عدم مقاومت پیشمرگ ها در کرکوک به‌حساب می‌آیند، تهدید کرده‌اند که اگر حکومت اقلیم سریعاً به آغاز مذاکرات تن در ندهد، به نمایندگی از کُردها، مذاکره را آغاز خواهند کرد. حتی برخی از این عناصر پیش‌تر اعلام کرده‌اند «حاضرند سال‌ها در حکومتی که زیر نظر نوری مالکی و العبادی است زندگی کنند، اما حاضر نیستند یک ساعت در حکومت مسعود بارزانی بمانند.»

پارلمان اقلیم کردستان نیز امروز به دلیل شرایط غیرعادی دوره نمایندگی نمایندگان فعلی را برای 60 روز دیگر تمدید کرده است. به نظر می‌رسد، صدای واحدی از اقلیم کردستان شنیده نمی‌شود و در صورت تداوم این وضع، می‌توان انتظار داشت کُردها از بسیاری از دعاوی و مطالبات پیش از همه‌پرسی خود عقب‌نشینی کنند و دولت فدرال بتواند دست‌کم در کوتاه‌مدت مانع آن‌ها شود.