، صدای آژیر خطر، شعله های آتش و اخباری تلخ که تکرار می شوند. بر اساس آمار رسمی سازمان آتش نشانی، بخش بزرگی از آتش سوزی ها در ساختمان های مسکونی و تجاری، از یک جرقه کوچک در سیستم برق آغاز می شود؛ جرقه ای که ریشه در یک خطر پنهان و خاموش در دل دیوار ها دارد. این گزارش به واکاوی این بمب ساعتی، یعنی «سیم کشی غیر استاندارد»، و نقش حیاتی انتخاب های درست در پیشگیری از حوادثی می پردازد که می توانستند هرگز اتفاق نیفتند.

ریشه خطر کجاست؟ سیم کشی غیر استاندارد، بمب ساعتی در دیوار ها

شاید تصور کنید تمام سیم ها و کابل ها یکسان هستند، اما این تصور می تواند مرگبار باشد. یک کابل غیر استاندارد که از هادی های ناخالص (مانند آلیاژ آهن به جای مس خالص) یا با عایق ضعیف و ضخامت کم ساخته شده، مقاومت الکتریکی بالایی دارد. این مقاومت، انرژی برق را به حرارت تبدیل می کند. با گذشت زمان، این حرارت اضافی عایق را ذوب کرده و زمینه را برای یک اتصالی برق فاجعه بار فراهم می کند. این دقیقاً همان فرآیندی است که بسیاری از خانه ها و محل های کار را به خاکستر تبدیل کرده است.

استاندارد ملی ایران (ISIRI): اولین و مهم ترین خط دفاعی

در برابر این خطر بزرگ، اولین و مهم ترین سپر دفاعی، «استاندارد» است. سازمان ملی استاندارد ایران با تدوین مقررات دقیق (تحت عنوان مقررات ملی ساختمان)، حداقل کیفیت، خلوص هادی، ضخامت عایق و مقاومت کابل در برابر حرارت را مشخص کرده است. استفاده از محصولاتی که این مهر تایید را دارند، به معنای تضمین حداقل ایمنی لازم برای یک ساختمان است.

برای بررسی دقیق تر این موضوع، با کارشناسان یکی از شرکت های پیشکسوت و معتبر در این حوزه، صنایع کابل کمان، گفتگو کرده ایم. یک کارشناس فنی در این شرکت می گوید: «استاندارد فقط یک برچسب نیست، بلکه یک تعهد به ایمنی و جان انسان ها است. فرآیند های تولید یک کابل استاندارد از مرحله انتخاب مس خالص تا آزمون های نهایی ولتاژ بالا، همگی برای اطمینان از همین موضوع طراحی شده اند.»

نقش حیاتی انتخاب کابل در زنجیره ایمنی

یک سیم کشی ایمن، زنجیره ای است که تمام حلقه های آن باید مستحکم باشند. انتخاب کابل، یکی از حیاتی ترین حلقه های این زنجیره است.

تفاوت بین یک کابل ایمن و یک کابل خطرناک

یک کابل ایمن، جریان برق را با کمترین مقاومت و تلفات حرارتی منتقل می کند. هادی آن از مس خالص با درصد خلوص بالا ساخته شده و عایق آن (معمولاً از جنس PVC یا XLPE) ضخامت کافی برای تحمل ولتاژ و حرارت تعریف شده را دارد. در مقابل، کابل های خطرناک برای کاهش قیمت، از آلیاژ های فلزی ارزان قیمت و روکش های بازیافتی و نازک استفاده می کنند که به سرعت داغ شده و شعله ور می شوند.

چرا کابل های نسوز در مکان های عمومی یک ضرورت هستند؟

در مکان های پر تردد و حساس مانند بیمارستان ها، مدارس، سینما ها و برج های تجاری، استاندارد ها یک پله فراتر می روند. در این مکان ها استفاده از کابل های نسوز یا مقاوم در برابر حریق (Fire Resistant) الزامی است. این کابل ها حتی در تماس مستقیم با شعله، گاز سمی تولید نکرده و برای مدتی مشخص به کار خود ادامه می دهند تا فرصت کافی برای خروج ایمن افراد فراهم شود.

توصیه های کارشناسی برای سازندگان و ساکنین (چک لیست ایمنی)

ایمنی یک مسئولیت همگانی است. در ادامه چک لیستی از توصیه های کارشناسان برای افزایش ایمنی برق ساختمان ارائه می شود:

برای سازندگان: همواره از محصولات دارای نشان استاندارد معتبر استفاده کنید و اصالت آن را استعلام نمایید.

برای ساکنین: از کشیدن بار اضافی از یک پریز برق (استفاده از سه راهی های متعدد) خودداری کنید.

برای همه: هرگز از سیم ها و کابل های زخمی یا آسیب دیده استفاده نکنید.

برای همه: بازرسی دوره ای سیستم برق ساختمان توسط متخصص را جدی بگیرید.

یک مسئولیت اجتماعی: از تولید تا مصرف

تولید کنندگان متعهد، نقش اصلی را در این چرخه ایفا می کنند. شفافیت در این حوزه نیز اهمیت ویژه ای دارد. دسترسی عمومی به مشخصات فنی دقیق و قیمت ها، به سازندگان و خریداران کمک می کند تا انتخاب های آگاهانه تری داشته باشند. به عنوان مثال، امکان بررسی آنلاین لیست قیمت کابل کمان، به خریداران این امکان را می دهد که محصولات استاندارد را با نمونه های غیر استاندارد مقایسه کرده و تصمیمی مبتنی بر دانش فنی بگیرند.

در نهایت، کارشناسان فنی تاکید دارند که برای اطمینان کامل از اصالت کالا، خرید باید منحصراً از طریق نمایندگی سیم و کابل معتبر و مورد تایید کارخانه صورت گیرد. این کار، آخرین حلقه زنجیره ایمنی از تولید تا نصب را تکمیل می کند.

(جمع بندی)

خطر پنهان در سیستم برق ساختمان ها یک واقعیت جدی است، اما خوشبختانه قابل پیشگیری است. انتخاب مصالح ساختمانی استاندارد، به ویژه در بخش تاسیسات برقی، نه یک هزینه، بلکه یک سرمایه گذاری حیاتی در ایمنی، جان و آرامش خانواده ها و کارکنان یک مجموعه است.