، کریم عباس‌زاده، رئیس دانشکده برق دانشگاه خواجه‌نصیر در نشست فناوری‌های نوآورانه و مدیریت مصرف انرژی در صنعت سیمان اظهار کرد: در ایران به‌طور متوسط ۴۰درصد انرژی در بخش خانگی و اداری، حدود ۲۷درصد در بخش حمل‌و نقل و حدود ۲۳ درصد در بخش صنعتی مصرف می شود؛درحالی که در کشور صنعتی مثل چین، ۵۰درصد انرژی در بخش صنعت مصرف می‌شود و همین آمار نشان می‌دهد که ما کشوری صنعتی نیستیم چرا که بیشتر مصرف انرژی ما در بخش غیرمولد است.

وی افزود: شدت مصرف انرژی در ایران بسیار بالاست و حتی دیگر نمی‌توان از لفظ خیلی بالا استفاده کرد، بلکه باید بگوییم خیلی خیلی بالاست و در حالی‌که در جهان در طی سال‌های اخیر، با رشد تکنولوژی و بهینه سازی، شدت مصرف انرژی به طور متوسط در حال کاهش بوده، نمودار شدت مصرف انرژی در ایران به جای کاهش، باز هم افزایش یافته و از متوسط جهانی بیشتر فاصله گرفته است.

عباس‌زاده با بیان اینکه "برای ایجاد یک‌دلار ارزش افزوده در جهان به‌طور متوسط ۷.۵ تا ۸ میلیون ژول انرژی مصرف می شود"، گفت: برای ایجاد همین یک‌دلار ارزش افزوده در ایران بین ۲۰ تا ۲۵ میلیون ژول انرژی مصرف می‌شود.

وی ادامه داد: بر اساس ترازنامه هیدروکربوری کشور ۵۵ درصد گاز در نیروگاه ها و حدود ۵ درصد در صنعت سیمان مصرف می‌شود و از مجموع حدودا ۶.۴ میلیارد مترمکعب در سال انرژی معادل مصرفی در صنعت سیمان، حدود ۷۹درصد گازطبیعی، ۱۰ درصد برق و ۱۱ درصد مازوت است؛ این آمار نشان می‌دهد که در صورت بهینه سازی مصرف گاز در صنعت سیمان، چقدر بهره‌وری این صنعت و راندمان مصرف انرژی آن می‌تواند بهبود یابد.

رئیس انجمن ماشین‌های مکانیکی با بیان اینکه "در صنعت سیمان پتانسیل خوبی برای صرفه‌جویی مصرف انرژی وجود دارد که تاکنون برخلاف دیگری نقاط جهان، ما به آن ورود جدی نداشته‌ایم"، گفت: مدیریت انرژی به مجموعه روشها و اقداماتی گفته می شود که در سیستمهای مختلف با هدف مصرف صحیح انرژی و حداکثر نمودن منافع یا حداقل سازی هزینه ها بدونکاهش کیفیت محصولات و یا خدمات انجام می شود.

وی افزود: سیستم‌های مدیریت انرژی شامل شناخت سیستم و ممیزی انرژی تفصیلی، اجرای راهکارهای برتر صرفه‌جویی انرژی و پایش مستمر صرفه‌جویی و مصرف انرژی است.

صنعت سیمان ایران فرسوده است؛ آلایندگی بیش از میانگین جهانی

در ادامه حسن قاسم‌زاده، رئیس انجمن ژئومکانیک نفت و استاد دانشگاه خواجه نصیر اظهار کرد:ایران به 70 تا 72 میلیون تن تولید سالیانه و 90 میلیون تن ظرفیت تولید، رتبه‌6‌ام را در تولید سیمان جهان دارد.

وی افزود: این فاصله 18 تا 20 میلیون تنی بین ظرفیت و تولید واقعی، ناشی از قطع برق، پیر بودن صنعت سیمان و سوءمدیریت است.

قاسم زاده با بیان اینکه "بتن پرمصرف‌ترین ماده در جهان پس از آب است"، گفت: مصرف سرانه سالیانه بتن در جهان 4 تن است و مصرف سالیانه 525 کیلو سیمان را به‌ازای هر نفر در جهان شاهد هستیم که رقم بسیار قابل توجهی است.

وی ادامه داد: تولید کل سیمان جهان در سال 2024 حدود 4 میلیارد تن بوده و ایران رتبه ششم را در جهان با تولید 72 میلیون تن به‌خود اختصاص داده است.

رئیس انجمن ژئومکانیک نفت خاطرنشان کرد:کل انرژی مصرفی دنیا برای سیمان در سال 2024 بالغ بر 14 اگزا ژول بوده که سهم سیمان از مصرف انرژی جهان 2.5 درصد است؛ یعنی 2.5 درصد کل انرژی مصرفی جهان برای تولید سیمان مصرف می‌شود که رقم بسیار قابل توجه و بزرگی است.

وی افزود: هر جا سخن از تولید است باید از آلایندگی ناشی از آن هم صحبت کنیم، 8 درصد گازهای گلخانه‌ای جهان توسط سیمان تولید می‌شود؛ یعنی سهم سیمان در انتشار CO2 به 8 درصد می‌رسد و تولید هر تن سیمان 900 کیلو دی‌اکسید کربن وارد هوا می‌کند.

قاسم‌زاده خاطرنشان کرد: سهم سیمان در انتشار co2 ایران 9 درصد است که دلیل این مقدار بیشتر بودن نسبت به آمار متوسط جهانی، فرسوده بودن صنعت سیمان و تکنولوژی پایین‌تر آن است.

وی ادامه داد: بهینه‌سازی فرآیندهای تولید با استفاده ازکوره‌های خشکف جایگزینی سوخت‌های فسیلی با استفاده از انرژی تجدیدپذیر، مدیریت هوشمند انرژی با استفاده زا هوش مصنوعی و پیاده سازی فناوری‌های نوین با جایگزینی سیمان سنتی، از راهکارهای کاهش مصرف انرژی در صنعت سیمان است.

استاد دانشگاه خواجه نصیر تصریح کرد: برای جایگزینی سیمان سنتی به‌منظور کاهش مصرف انرژی می توان از سیمان‌های ژئوپلیمری، از آهک زنده و زئولیت و آهک شکفته  و زئولیت استفاده کرد.

در ادامه این نشست، علیرضا کفشکنان، کارشناس انرژی بیان کرد:ظرفیت نیروگاهی ایران به 95 هزار مگاوات رسیده و بین کشورهای منطقه، یکی از بالاترین سطح شبکه برق را داریم؛ پس در زمینه ایجاد ظرفیت‌های تولید به‌خوبی عمل کرده ایم.

وی افزود: یکی از نقاط مغفول مانده و مورد توجه این است که در طی دهه‌های اخیر، آنطور که در بخش تولید متمرکز بوده ایم، روی مصرف توجه نداشته‌ایم و اگر روی الکوهای درست مصرف انرژی به‌ویژه برق در بخش‌های مختلف مصرفی از جمله صنعت کار می‌شد، امروز تا این حد ناترازی انرژی را تجربه نمی‌کردیم؛ اگرچه کاهش سرمایه گذاری در بخش تولید نیز متأثر از گپ قیمتی بین قیمت تمام شده و قیمت عرضه شده برق و انرژی، در ایجاد و تشدید ناترازی نقش پررنگی داشته است.

کفشکنان با بیان اینکه هم با ناترازی برق و هم با ناترازی گاز توأمان مواجه‌ایم، گفت: قبلا روزانه نیاز 250 میلیون مترمکعبی نیروگاه‌ها با گاز طبیعی قابل پاسخگویی بود، الان نیمی از این نیاز با گاز تأمین می‌شود و حتی در تابستان هم نمی‌توانیم کل نیاز سوخت نیروگاه‌ها را با گاز بدهیم.

وی ادامه داد: پیش‌بینی می‌شود از آذرماه دوباره خاموشی‌ها ناشی از ناترازی سوخت در نیروگاه‌ها، شروع شود واین شرایط ما را بیش از پیش ملزم می‌کند به سمت اصلاح در بخش مصرف گاز و برق حرکت کنیم.

در ادامه این نشست، اکبر الوندیان، دبیر انجمن صنفی کارفرمایان سیمان اظهار داشت: در صنعت سیمان باید از دوگانه‌سوزی عبور کنیم و سوخت سوم را وارد کنیم و آن چیزی نیست جز تولید انرژی از پسماندهای شهری که با عنوان RDF مطرح می‌شود.

وی افزود: هند سالانه از محل WHR در صنعت سیمان 538 مگاوات برق تولید می‌کند اما در ایران هنوز این مهم اجرایی نشده است؛ البته در برخی واحدهای سیمان کارهایی را شروع کرده‌ایم.