وهب متقی‌نیا، مدیرعامل بانک کشاورزی در نشست خبری نخستین «همایش ملی نقش تأمین مالی پایدار در امنیت غذایی» در پاسخ به سوال خبرنگار اقتصادی خبرگزاری موج در رابطه با تسهیلات پرداخت شده به بخش کشاورزی اظهار کرد: در سال گذشته مجموعاً ۱۹۲ هزار میلیارد تومان تسهیلات به بخش کشاورزی پرداخت شده است که بیشترین سهم آن مربوط به حوزه‌های صنایع غذایی، زراعت و پرورش آبزیان بوده است.

وی با تأکید بر لزوم توسعه مکانیزاسیون و بهره‌وری در بخش کشاورزی، افزود: تنها در سال جاری تاکنون ۳.۷ همت تسهیلات در  زمینه بذور گواهی شده پرداخت شده است. این تسهیلات با هدف جلوگیری از هدررفت منابع و ارتقای کیفیت تولید در اختیار فعالان این حوزه قرار گرفته است.

مدیرعامل بانک کشاورزی با اشاره به نقش بانک کشاورزی در دوران بحرانی کشور گفت: حتی در سخت‌ترین شرایط، از جمله ایام جنگ، بانک کشاورزی پرداخت تسهیلات را متوقف نکرده و در کمترین زمان ممکن، وجوه مورد نیاز را به حساب کشاورزان واریز کرده است.

مدیرعامل بانک کشاورزی در ادامه به نخستین همایش ملی «نقش تأمین مالی پایدار در امنیت غذایی»پرداخت و گفت :این همایش همزمان با روز جهانی غذا فرصتی مناسب برای پرداختن به اهمیت موضوع امنیت غذایی و توجه ویژه به آن است.

وی افزود: این همایش صرفاً یک جلسه اعلامی نیست بلکه آغازی برای گفتگویی ملی در سطوح مختلف و ایجاد ارتباطی موثر بین نظام بانکی، صنایع و واحدهای فعال در حوزه غذا است. از کشاورزان تولیدکننده گندم تا پیشرفته‌ترین واحدهای تولیدی کشور، همه ظرفیت‌های موجود برای تأمین امنیت غذایی باید به هم متصل شوند و واقعیت‌ها، تجارب و چالش‌های موجود بررسی شود.

مدقی‌نیا تأکید کرد: امنیت غذایی موضوعی فراتر از یک مسئله صرفاً کشاورزی است و با سلامت عمومی، رفاه خانوار، عدالت اجتماعی و امنیت ملی گره خورده است. در شرایطی که تغییرات اقلیمی، کم‌آبی و فرسایش خاک تهدیداتی جدی به شمار می‌روند، غذا به عنوان یک ابزار و سلاح در سطح جهانی استفاده می‌شود و این مسئله لزوم اتخاذ تصمیمات هوشمندانه و هماهنگ را دوچندان کرده است.

وی ادامه داد: تأمین مالی پایدار نقش کلیدی در تاب‌آوری نظام غذایی کشور دارد و باید با اقدامات جسورانه و مبتنی بر داده‌های معتبر پیش رفت تا از بروز بحران غذایی در کشور جلوگیری شود. بانک کشاورزی به عنوان مهم‌ترین تأمین‌کننده مالی بخش کشاورزی کشور، آمادگی دارد در این مسیر نقش‌آفرینی کند و زمینه گفت‌وگوهای گسترده‌تری با سایر بخش‌ها را فراهم آورد.

مدیرعامل بانک کشاورزی بیان کرد: ظرفیت‌های کشور در بخش کشاورزی و شرکت‌های دانش‌بنیان بسیار بالاست و باید از این ظرفیت‌ها استفاده کنیم تا در آینده بتوانیم به گونه‌ای عمل کنیم که امنیت غذایی کشور به طور کامل تضمین شود.

تامین مالی پایدار کلید امنیت غذایی کشور است

متقی‌نیا بر اهمیت تولید داخلی پایدار و مدیریت صحیح واردات برای تحقق امنیت غذایی تاکید کرد و با اشاره به ضرورت بررسی ظرفیت‌های داخلی در حوزه تولید و زنجیره تامین، گفت: باید دید آیا تولید داخلی پایدار داریم و آیا واردات به درستی مدیریت می‌شود؟ همچنین بررسی کنیم که زنجیره اقتصاد مقاومتی در شرایط بحران تاب‌آوری لازم را دارد یا خیر.

وی افزود: عوامل متعددی مانند خشکسالی و شوک‌های اقتصادی می‌تواند بر تولید و قیمت‌ها تاثیرگذار باشد که نیازمند برنامه‌ریزی دقیق است.

مدیرعامل بانک کشاورزی همچنین به اهمیت عدالت اجتماعی در دسترسی اقشار مختلف به غذای سالم و کافی اشاره کرد و گفت: اگر به این مسائل توجه نکنیم، فشار اقتصادی بر سفره مردم افزایش می‌یابد و شکاف درآمدی تشدید خواهد شد.

وی سلامت و کیفیت مواد غذایی، آموزش تغذیه، کاهش ضایعات، بسته‌بندی استاندارد و آب سالم را از دیگر چالش‌های مهم در امنیت غذایی عنوان کرد و افزود: عدم توجه به این موضوعات می‌تواند منجر به افزایش بیماری‌ها و سوء تغذیه در جامعه شود.

متقی‌نیا در ادامه بر اهمیت ثبات و پایداری در فرآیند تولید و تامین غذا تاکید کرد و گفت: مدیریت ریسک، بیمه‌های کشاورزی، ذخایر استراتژیک و تنوع‌بخشی منابع و بازارها از ابزارهای کلیدی در حفظ پایداری امنیت غذایی به شمار می‌رود.

وی با بیان اینکه هرگونه اختلال در این ارکان، سلامت جامعه، آرامش بازار و روند توسعه کشور را تهدید می‌کند، تصریح کرد: نیازمند نگاه سیستمی به این موضوع هستیم.

مدیرعامل بانک کشاورزی با اشاره به شعار سال این بانک گفت: با هدف‌گذاری برای تامین مالی پایدار، تلاش می‌کنیم سرمایه‌گذاری‌هایی انجام دهیم که امنیت غذایی آینده کشور را تضمین کند.

وی همچنین خاطرنشان کرد: توجه به زنجیره‌های تامین در پرداخت تسهیلات، جلوگیری از هدررفت منابع و افزایش بهره‌وری مالی را به دنبال دارد و این موضوع باید به صورت جدی در نظام بانکی دنبال شود.

متقی‌نیا عنوان کرد: تامین مالی پایدار باید با حفظ سودآوری اقتصادی بنگاه‌ها همراه باشد، چرا که بدون سودآوری، پایداری طرح‌ها امکان‌پذیر نیست.

مدیرعامل بانک کشاورزی، با تأکید بر اهمیت تأمین مالی پایدار و توجه به پایداری زیست‌محیطی،عنوان کرد: بانک‌ها، شرکت‌ها و دولت باید در سطح کلان مسئولیت‌هایی تعریف شده داشته باشند و منابع مالی متناسب با این مسئولیت‌ها به سمت موضوعات کلیدی هدایت شود.

وی افزود: امروزه در برخی کشورهای پیشرفته، معیارهای تأمین مالی پایدار به گونه‌ای تعریف شده که توجه ویژه‌ای به محیط زیست دارند و عملکرد بانک‌ها براساس این معیارها ارزیابی می‌شود. در این راستا، بانک کشاورزی طرح‌هایی را مورد حمایت قرار داده که شامل استفاده از سیستم‌های نوین آبیاری، احیای خاک، کاهش ضایعات، احداث انبارهای استاندارد و سردخانه‌ها، بسته‌بندی هوشمند و توسعه زنجیره سرد است.

متقی‌نیا همچنین بر ضرورت صیانت از تنوع زیستی و بهره‌گیری از انرژی‌های تجدیدپذیر در تأمین مالی تأکید کرد و گفت: تأمین مالی باید به گونه‌ای باشد که آسیب‌های محیط زیستی به حداقل برسد و در صورت وجود آسیب، تجدیدنظر جدی در این حوزه صورت گیرد.

مدیرعامل بانک کشاورزی به اهمیت ارزش‌آفرینی بلندمدت اشاره و اظهار کرد: هر ریال سرمایه‌گذاری پایدار باید منجر به خلق ارزش ماندگار شود که شامل سود تولیدکننده، رفاه مصرف‌کننده، سلامت محیط زیست و تقویت اقتصاد ملی است.

وی درباره ابزارها و سازوکارهای عملی اظهار داشت: تأمین مالی زنجیره ارزش به جای نگاه جزیره‌ای، ارزیابی ریسک اقلیمی و اجتماعی در مدل‌های اعتباری، استفاده از کشت قراردادی، ضمانت‌نامه‌های اعتباری، بیمه محصولات کشاورزی و قراردادهای پیش‌خرید محصول از جمله ابزارهای نوین هستند که بانک کشاورزی در این زمینه به کار گرفته است.

متقی‌نیا همچنین بر بهره‌گیری از فناوری‌های نوین مانند سنجش از راه دور، هوش مصنوعی و سامانه‌های ردیابی در حوزه امنیت غذایی تأکید کرد و افزود: همایش مهرماه که همزمان با روز جهانی غذا برگزار می‌شود، صرفاً یک رویداد تشریفاتی نیست بلکه فرصتی برای گفتگوهای تخصصی، شبکه‌سازی هدفمند، تدوین چارچوب‌های اجرایی و آغاز پروژه‌های عملی است.

وی تصریح کرد: ما به تنهایی قادر به حل همه مشکلات نیستیم، اما با همکاری و اقدامات عملی گام‌های مؤثری در مسیر تأمین امنیت غذایی پایدار خواهیم برداشت.

طراحی نقشه راه ملی و سامانه‌های نوین مالی

متقی‌نیا با اشاره به اهمیت نقش نظام بانکی در تقویت زنجیره ارزش بخش کشاورزی، اظهار کرد: بانک کشاورزی به‌عنوان یک شریک راهبردی، تلاش دارد تأمین مالی را به صورت یکپارچه از مرحله نهاده تا بازار نهایی انجام دهد تا ضمن ارتقای کیفیت، منافع به صورت عادلانه میان تمامی کنشگران زنجیره توزیع شود.

وی افزود: در همین راستا، سه خروجی عملیاتی تعریف شده است که شامل تدوین نقشه راه ملی تأمین مالی پایدار، طراحی سبد ابزارهای مالی اولویت‌دار مشروط به پایداری، و ایجاد شبکه همکاری بین‌بخشی و کارگروه‌های دائمی برای پایش و به‌روزرسانی مسیر حرکت نظام مالی در حوزه کشاورزی است.

مدیرعامل بانک کشاورزی با اشاره به لزوم همسویی با سیاست‌های کلان و اسناد بالادستی کشور تصریح کرد: ما سیاست‌گذار نیستیم، اما مبتنی بر سیاست‌های وزارت جهاد کشاورزی، مدل‌های تأمین مالی خود را طراحی و اجرا می‌کنیم. 

متقی‌نیا با انتقاد از شیوه‌های سنتی تأمین مالی در زنجیره‌های تولید، اظهار داشت: در مدل‌های قبلی، هر یک از اجزای زنجیره نظیر واردکننده، فروشنده نهاده، کشتارگاه و مصرف‌کننده به‌صورت جداگانه تسهیلات دریافت می‌کردند که این موضوع موجب افزایش هزینه تمام‌شده محصولات می‌شد. ما در بانک کشاورزی با رویکرد زنجیره‌ای و تأمین مالی پیوسته، منابع را به شکل مؤثرتری آزاد کرده‌ایم تا دسترسی اقشار مختلف به تسهیلات بانکی افزایش یابد.

وی در ادامه بر نقش نخبگان، اندیشکده‌ها و دانشگاه‌ها در توسعه ابزارهای نوین مالی تأکید کرد و گفت: باید از ظرفیت‌های داخلی و بین‌المللی، اعم از ابداع روش‌های نو و مطالعه مدل‌های موفق جهانی استفاده کنیم تا نظام مالی کشور بتواند پاسخگوی چالش‌هایی نظیر تحریم‌ها و فشارهای بین‌المللی نیز باشد.

مدیرعامل بانک کشاورزی با اشاره به اینکه «غذا» یک حق بنیادین بشر است، خاطرنشان کرد: در شرایطی که برخی کشورها ممکن است از ابزار تحریم برای اعمال فشار استفاده کنند، ما باید ظرفیت‌های حقوقی جهانی را نیز فعال کنیم تا امنیت غذایی کشور در مواجهه با بحران‌های بین‌المللی تضمین شود.