به گزارش خبرگزاری موج همدان، امیر رحمانی، کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری با اشاره به جامعه شناسی ورزشی و نقش مدیریت شهری در سلامت شهروندان، اینگونه شرح داد: مطالعه جامعه شناسی ورزش قادر است خواننده را به ورای شناخت عمومی و عادی از ورزش سوق دهد. نگرانی در مورد جنبه انتزاعی و نظری جامعه شناسی ورزش به ویژه برای برنامه ریزان و سیاستگذاران طبیعی است. نگرانی مذکور آن گاه از بین می رود که گرایش های متنوع جامعه شناسی ورزش در ابعاد نظریه پردازی و روش های تحقیق شناسایی گردد. جامعه شناسی عمومی در جامعه شناسی ورزش به دو شاخه تقسیم می شود: رویکرد فارغ از ارزش و رویکرد هنجاری.

در جامعه شناسی ورزشی ادبیات غنی در مورد گروه ها، انواع آنها و فرایند های درون گروهی وجود دارد که در برخی از حوزه هایی که از رفتارهای گروهی گریزی نیست همچون اقتصاد، سیاست، از این ادبیات غنی بهره های فراوان گرفته شده است. توفیق بسیاری از این فعالیت ها مرهون بینش جامعه شناختی مدیران آنان است.

تا عصر حاضر، هیچگاه تصمیم ‌گیری درباره ورزش و مسائل اجتماعیِ مربوط به آن تا این حد تحت تأثیر آشکار عوامل اقتصادی قرار نداشته ‌اند، و سازمان‌های اقتصادی و شرکت‌های تجاری چنین قدرت و کنترلی بر انجام و سازماندهی فعالیت‌های ورزشی نداشته‌ اند.

در دهه‌ های اخیر، گسترش و توسعة رویدادهای ورزشی- تجاری از سوی سازمان‌های تجاری رواج بسیار زیادی پیدا کرده است که این امر در قالب بهره‌ گیری از ورزش به عنوان وسیله‌ای برای رونق و توسعة فعالیت‌های بازرگانی و تجاری در سطح جهان و به منظور دسترسی به بازارهای بین‌المللی صورت گرفته است. این روندها تنها منحصر به ورزشکاران و رویدادهای ورزشیِ حرفه‌ای نیست، بلکه بسیاری از آنها در مورد ورزش‌های به ظاهر آماتوری نیز صدق می‌کنند.

هنگامی که از ورزش‌ و تجارت بحث می‌شود باید توجه داشت که ساختار و پویایی ورزش‌های تجاری از جامعه ‌ای به جامعة دیگر تفاوت دارند. ورزش‌های تجاری در بیشتر کشورهای دنیا نتوانسته‌ اند آنگونه که در آمریکای شمالی، ژاپن و اروپای غربی مشاهده می‌شود تولید درآمد‌های کلان و سرسام‌آور نمایند(8). سودهای سرشاری که در آمریکای شمالی نصیب باشگاه‌داران و حامیان مالی ورزش‌های تجاری می‌شود، به طراحی و تنظیم ترتیبات و اقداماتِ حمایتی با مشارکت رسانه ‌ها و دولت‌ها بستگی دارد.

پیامدهایی که در این گزارش مورد اشاره قرار گرفتند، تنها یک سویه جهان ورزش‌های تجاری را به ما نشان می‌دهد: سویه‌ای که معمولاً به دلیل نور خیره ‌کننده سویه دیگر مورد غفلت قرار می‌گیرد. موضوع حائز اهمیت این است که نباید با اتکا به چنین یافته ‌هایی به نتایج تعامل ورزش و اقتصاد بدبین شد.

از طرف دیگر، لازم است یادآور شویم که الگوی ورزش تجاری تنها الگویی نیست که الزاماً تجربه ‌های لذت‌بخش و راضی‌کننده برای ورزشکاران و علاقه ‌مندان فراهم می‌نماید. اما، از آنجا که بخش قابل توجهی از مردم از سایر الگوها بی‌اطلاع هستند و یا اینکه فرصت تخلیة انرژی خود را در دیگر عرصه ‌های فعالیت اجتماعی پیدا نمی‌کنند، تنها مبادرت به تجلی و نمایش اشتیاق خود بر مبنای آنچه که در محدودة اطلاعات‌شان قرار دارد می‌نمایند، که این اطلاعات نیز در کنترل و هدایت شرکت‌های تجاری و ورزشی و رسانه ‌های تحت سلطة آنان قرار دارد و در جهت حفظ و استمرار منافع آنان عمل می‌کنند

نقش مدیریت شهری در سلامت شهروندان

تا به حال فکر کرده‌اید محیط شهری ما چطور می‌تواند در سلامت ما مؤثر باشد؟

اگر مسئله آلودگی هوا را که مطمئنا عامل مهمی است، کنار بگذاریم، بسیاری از خصوصیات محله و شهر ماست که به گفته محققان می‌تواند در ارتقای سلامت ما و حتی پیشگیری از بیماری‌ها مؤثر باشد.

مطالعه تازه محققان دانشگاه میشیگان یکی از تازه‌ترین مطالعات انجام شده در مورد تأثیر فضاهای شهری بر سلامت شهروندان است.

در این مطالعه مشخص شده که برخی عوامل شهری مانند دسترسی به پارک‌ها و سالن‌های ورزشی، همچنین وجود فروشگاه‌هایی که بتوان به راحتی از آنها میوه و سبزیجات تازه و مناسب خریداری کرد، باعث می‌شود که شهروندان ساکن آن محله، کمتر از سایرین به سمت دیابت نوع ۲ پیش بروند.

در این مطالعه، همچنین میزان دسترسی به حمل‌ونقل عمومی نیز ارزیابی شده و مشخص شده این عامل نیز می‌تواند افراد را از وضعیت پیش‌دیابتی، دور نگه دارد؛ چرا که باعث می‌شود مردم کمتر از وسیله نقلیه شخصی استفاده کنند و همین احتمالا باعث می‌شود چند قدم بیشتر از زمانی که با خودروی خودشان جابه‌جا می‌شوند، پیاده بروند.

فضاهای سبز بیشتر در محله‌ها هم، علاوه بر نقشی که در تلطیف و پاکیزه کردن هوا دارند و شاید این عامل به طریقی بتواند روی کاهش احتمال وضعیت پیش‌دیابتی تأثیر داشته باشد، در میزان فعالیت، پیاده‌روی و ورزش‌های گروهی مردم هم مؤثر بوده است.

اما یکی از مهم‌ترین مسائلی که در این نظرسنجی از مردم سؤال شده و معلوم شده در سلامت آنها نقش دارد، مسئله پیاده‌روهای خیابان‌هاست. باور کنید یا نه، در مناطقی که مردم پیاده‌روها را برای پیاده‌روی مناسب و خوشایند توصیف می‌کردند، آزمایش‌ها نشان داد که مردم سالم‌تر هم هستند.

در این مطالعه از شاخصی به نام میزان مقاومت به انسولین استفاده شده است؛ شاخصی که در واقع نشانگر وضعیت پیش‌دیابتی است.

نتایج این مطالعه نشان می‌دهد طراحی هوشمندانه و صحیح فضاهای شهری، ‌اعم از فضاهای ورزشی، فضای سبز، پیاده‌روها، و نیز سامان‌دهی مناسب وسایل نقلیه عمومی و فروشگاه‌های عرضه میوه و سبزیجات تازه و سالم، می‌تواند تا ۱۷ درصد احتمال مقاومت به انسولین را در افراد با وضعیت بهداشتی و سن و جنس مشابه پایین بیاورد.

البته این مطالعه، که در شماره ژانویه نشریه اپیدمیولوژی منتشر شده، از لحاظ موضوع چندان تازگی ندارد.

پیش از این نیز مطالعاتی در آمریکا نشان داده بود نوجوانانی که در نزدیکی محل زندگی آنها یک پارک وجود دارد، بیشتر تمایل به ورزش و پیاده‌روی دارند و کمتر چاق می‌شوند.

یک نظرسنجی دیگر در دانشگاه واشینگتن نشان داده که زندگی در محله‌های با سطح اقتصادی پایین‌تر، باعث می‌شود احتمال چاقی و اضافه‌وزن افراد بالاتر برود؛ به این صورت که شیوع چاقی در افرادی که در محله‌های اندکی فقیرتر زندگی می‌کرده‌اند، ۳۰ درصد بوده، در حالی که در محله‌هایی که قیمت خانه‌ها بیشتر بوده، حدود ۵ درصد مردم چاق بوده‌اند.

این نتایج هم، احتمالاً تأیید‌کننده همین مطالعه و شاید ایده‌دهنده برای آن بوده است؛ چرا که در محلاتی از شهر که فضاهای سبز عمومی بیشتری وجود دارد، ‌قیمت خانه‌ها معمولا بیشتر است.

اما این مطالعه جدید تمام این عوامل را با جزئیات کامل بررسی کرده و می‌تواند راهنمای خوبی برای مدیران فضاهای شهری باشد تا با بهینه کردن این طراحی، در جهت ارتقای سلامت شهروندان بیشتر موفق باشند.

ورزش امروز به عنوان یک ضرورت در کلام بسیاری از بزرگان و مسئولین نظام مورد تاکید قرار می گیرد و اهمیت ان بر کسی پوشیده نیست.

مقام معظم رهبری به صراحت می فرمایند: همه آحاد مردم باید ورزش را جدی بگیرند و آن را برای سلامتی خود یک ضرورت و کار لازم به حساب بیاورند. زیرا جامعه ورزشکار، جامعه ای پر تلاش، با نشاط و زنده خواهد بود و جامعه ما امروز به این طراوت و نشاط نیازمند است.

ورزش نه تنها بر روی سلامت و پویایی جسمی بسیار موثر است بلکه باعث آرامش و تقویت روح نیز می گردد .ورزش با تاثیری که بر آرامش روحی میگذارد به انسان اجازه میده تا بهتر فکر نماید و تصمیم بگیرد و در نتیجه ان جامعه به سمت سلامت پیش می رود و از بسیاری از ناهنجاری های گریبانگیر  برخی جوامع در امان می ماند.

در جامعه امروزی ورزش منظم و اصولی یکی از نیازهای اساسی در جوامع بشری شده است و این احساس نیاز تا بدان جا پیش رفته که دولتها در برنامه ریزی خرد و کلان خود ، ورزش را در اولویتهای پایه ای لحاظ می کنند و یکی از رموز پیشرفت و سلامت جامعه بشری میدانند.

ورزش امروز به حدی مهم است که برای دستیابی به یک جامعه سالم،با نشاط و ورزشکار نیاز است یک مجموعه فراتر از دستگاه ورزش به آن توجه داشته باشد.

شاید در سالهای اخیر، وجود وزارت ورزش و جوانان و زیرمجموعه های آن این تصور را در جامعه ایجاد کرده باشد که فراهم کردن زمینه ورزش تنها وظیفه این دستگاه است.

این توقع مانند این است که بگوئیم پرداختن به مقوله فرهنگ وظیفه یک وزارتخانه به نام "وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی" است و دیگر وزارتخانه ها و بخش ها در این زمینه وظیفه ای ندارند و باید تنها به امورات خود بپردازند.

یکی از بخش هایی که در راستای خدمت به مردم در بخش های مختلف وظایف سنگین و حساسی دارد، شهرداری است.

در یک تصور عامیانه و سطح پائین، شهرداری ها تنها وظیفه نظافت شهر و آسفالت ریزی کوچه ها و خیابان ها را دارند و ورود آنها به مباحث فرهنگی و اجتماعی و حتی ورزشی چیزی وظایف ذاتی آنها نیست.

برخلاف اعتقاد برخی، شهرداری ها در حوزه های مختلف فرهنگی،اجتماعی،ورزشی و... دارای کارکردهای مختلفی هستند و در همین راستا سازمان های ورزشی،فرهنگی و اجتماعی شهرداری ها در بسیاری از شهرهای بزرگ کشور تاسیس و فعالیت می کنند.

به عنوان نمونه از حدود یک دهه پیش تاکنون در شهر بزرگی مانند همدان سازمان فرهنگی ورزشی شهرداری همدان تاسیس گردیده تا در کنار سایر خدمات در این راستا نیز به شهروندان خدمت رسانی کند.

 توسعه رشته های ورزشی انفرادی و رشته های ورزشی تیمی ،ایجاد و راه اندازی آکادمی ورزش شهروندی ، راه اندازی نهضت داوطلبی با افزایش مشارکت داوطلبانه شهروندان در اجرای فعالیت های ورزشی،رویکرد محله محوری در برنامه ریزی ، برگزاری جشنواره تفریحات ورزشی ، راه اندازی انجمن ها و هیأت های ورزشی و تفریحی جدید و همچنین توسعه فرهنگ عمومی با مشارکت همه سنین در ورزش های همگانی می‌تواند در راس این برنامه ها باشد .  

در تعدادی از استانهای کشور شهرداری ها حتی پا را فراتر گذاشته و در حوزه ورزش قهرمانی نیز خدمات ارزشمندی به جامعه خود ارائه می کنند. امروز در لیگ برتر والیبال تیم هایی مانند شهرداری ارومیه، شهرداری تبریز، شهرداری زاهدان_ در لیگ فوتبال تیم هایی مانند شهرداری تبریز، شهرداری بندرعباس، شهرداری اردبیل –در لیگ هندبال تیم های نیک اندیشان شهرداری اصفهان، شهرداری تبریز، ارومیه، شهرداری و شورای شهر ایوان_ در بسکتبال تیم های شهرداری گرگان، شهرداری دزفول، شهرداری اراک و ... حضور قدرتمندی دارند و در کنار توجه به ورزش همگانی در حوزه قهرمانی نیز سهیم شده اند.

سرانه فضای ورزشی در دنیا 2.5 مترمربع و در ایران 68 سانتی متراست، با این وصف، می‌توان دید که  کشور ما چه میزان با استانداردها فاصله دارد.

استاندارد فضای ورزشی در جهان 6 مترمربع است که اکنون در دنیا دو و نیم مترمربع و نکته مهم این که میزان سرانه ورزشی در ایران 68 سانتی متر است و می‌توان دید که استان همدان با سهمی به همین اندازه چه میزان با استانداردها و آمارهای ارائه شده فاصله دارد و سهم این استان از اعتبارات و امکانات ورزشی چقدر ناچیز است.

ورزش قهرمانی از یک سو موجب نام‌آوری برای یک فرد، یک شهر و یا یک کشور شده و از سوی دیگر ورزش همگانی موجب نشاط عمومی افزایش ضریب سلامت جامعه و صرفه جویی در هزینه‌های احتمالی در امر سلامت و درمان می‌شود.

کم هزینه بودن و در دسترس بودن یک مجتمع و باشگاه ورزشی یکی از عواملی است که قطعا هر فرد را به سمت ورزش ترغیب می‌کند اما با وجود واگذاری اماکن ورزشی به بخش خصوصی و شهریه‌هایی که پرداخت آن برای بیش از نیمی از مردم باوجود شرایط بد اقتصادی کشورمان امری غیر ضروری و لوکس محسوب می‌شود از سوی دیگر موجب شده تا کمتر کسی مگر در صورت لزوم به سمت ورزش رغبت پیدا کنند.

علاوه بر مشکلات زیر ساختی در ورزش استان همدان، کم‌توجهی به ورزش بانوان مزید بر علت شده تا نیمی از جمعیت استان نیز به صورت بسیار محسوسی از ورزش حذف شوند.

ارج نهادن به ورزش بانوان  از مهمترین برنامه‌هایی است که ضامن سلامت یک خانواده است و ساختن یک خانواده سالم یعنی داشتن یک جامعه سالم زیرا که بانوان در نهایت سفیران سلامت در خانواده‌های خود هستند و نسبت به سایر اعضای خانواده حساسیت‌های بیشتری در برخورد با مسائل روحی و جسمی اعضای خانواده دارند.

تاکید بر ورزش بانوان در کشورهای توسعه یافته موجب شده تا سلامت اجتماعی تقویت و جرائم اخلاقی کاهش یابد زیرا هنگامی که مادر خانواده از سلامت روحی و جسمی برخوردار نباشد نمی‌توان انتظار داشت افراد موفق و سالمی را تقدیم جامعه کند و این تنها از راه حمایت بانوان در بخش ورزش و نیز تامین سلامت روحی و روانی آنها و ایجاد یک شادابی نسبی، برای جنسی است که بیش از نیمی از جامعه  را تشکیل می‌دهد.