به گزارش خبرنگار خبرگزاری موج اصفهان،  در دوره صفویه با ایجاد یکپارچگی ملی و مذهبی و در نتیجه انسجام امور مملکتی، اهتمام فراوانی در جهت پرورش و نگهداری اسب شد، به طوری که متولیان پرورش و نگهداری اسب جایگاه شایسته ای در میان مناصب دربار صفویه پیدا کردند. جایگاه برجسته اسب به دلیل کارکردهای فراوان آن، توجه پادشاهان صفوی به اهتمام در پرورش و نگهداری اسب و رونق سوارکاری و ورزش های سواره به خوبی در دیدگاه های سیاحان نکته سنج اروپایی مشهود است .

شاردن سیاح فرانسوی درباره ویژگی ها، نحوه پرورش و نگهداری اسب های ایران می گوید: اسب ایران اصیلترین و زیباترین اسب مشرق زمین است. اسب های ایران بلندتر از انگلستان، سینه باریک، سر کوچک، ساقه ها به طور اعجازآمیزی ظریف و نازک، دارای تناسب اندام کامل، بسیار ملایم، خوب و پرکار و خیلی چابک و سبک هستند. اسب های ایران دارای دم درازی هستند و بسیار نرم و ملایم، مطیع و بردبارند و تا هیجده و بیست سال خدمت می کنند .

اصفهان به دلیل پایتختی حکومت صفویه پرورش اسب در آن سابقه ای دیرینه دارد. محمدرضا جواهری متولد1366 اصفهان است . از کودکی به واسطه حضور پدر؛ استاد عباس جواهری از تعزیه خوان های معروف کشور در مجالس مختلف شرکت داشته و به این خاطر که در تعزیه، اسب یکی از ابزارهای اصلی به شمار می آمده و هیاهوی خاص به مجلس می بخشیده، از کودکی علاقه مند به اسب می شود .

وی پرورش دهنده اسب است که در این حوزه  نیز تحقیقاتی انجام داده که حاصل آن دوکتاب با عناوین اسب و سواری در فرهنگ اسلامی که به چاپ سوم  و کتاب دیگر با عنوان اسبان اساطیری که  به چاپ دوم رسیده است. عنوان دیگر اسب در ایران باستان نیز مورد تالیف این محقق قرار گرفته که تا چند ماه آینده به چاپ خواهد رسید . در گفت و گو با این پرورش دهنده اسب بیشتر با فعالیت های او آشنا خواهیم شد .

چه فعالیت هایی را در ارتباط با اسب انجام می دهید ؟

فعالیت در خرید و فروش و همینطور پرورش اسب که بیشتر نژاد اسب کرد است. یک سری تحقیقات را  نیز غیر از کتاب هایی که نوشته ام  در ارتباط با تاریخ و فرهنگ اسب انجام داده ام که زیر مجموعه تاریخ و فرهنگ است. اما امیدوارم در آینده یک دایره المعارف چند جلدی وسیع در ارتباط با اسب بنویسم که مطالب آن در حدود دو تا سه هزار صفحه جمع آوری شده است .

مجموعه پرورش اسب جواهری را معرفی بفرمایید.

مجموعه پرورش اسب جواهری اصفهان با 30 سال سابقه فعالیت درملک شهرواقع شده است . پایه گذار این مجموعه پدر بودند که با بزرگ شدن ما ترغیب شدند که تعداد اسب ها را بیشتر کنند و فضا را گسترش بدهند. و الان نیز بیشترین فعالیت  را در این مجموعه بنده انجام می دهم .

حیطه فعالیت این مجموعه نیز بدین شکل است که تعدادی اسب سیلمی  داریم که اسب های نر هستند و برای نسل کشی و کره گیری استفاده می شوند. یک سری مادیان پایه هم داریم که برای تولید گاها با سیلمیان مجموعه و یا سیلمیانی که خارج از مجموعه هستند و کیفیت خوبی دارند جفت گیری و کره گیری می کنیم . که تعدادی از آنها را می فروشیم و تعدادی را نگه می داریم که به صورت کلی مجموعه پرورش اسب جواهری در زمینه خرید و فروش اسب فعالیت دارد.

بیشترین نژاد اسب که در آن فعالیت دارید را معرفی کنید و آیا برای آن مسابقه ای تعریف شده است ؟

بیشترین نژاد کرد و دره شوری است و در ایران برای این دو نژاد اسب ، مسابقه ای که تعریف شده باشد، وجود ندارد. صرف یک سواری آزاد و سواری تفریحی - ورزشی است و اگر ما در  این زمینه ورزشی هیچ فعالیتی نمی کنیم بخاطر آن است که این دو نژاد ورزشی تعریف نشده است .

اسب های کرد نمی توانند مرتفع پرش کنند چون نسبت به نژادهای خارجی کوتاه تر هستند به همین خاطر از لحاظ  ورزشی و مسابقات  فعالیت ما کم رنگ است نه فقط ما که تولیدکنندگان  وپرورش دهندگان کم رنگ هستند. صرف این است که یک مسابقه زیبایی برگزار کنند و اسب ها را با کله گیر بدون زین و دهنه به اصطلاح لخت بیاورند و نشان بدهند تا چند داور نمره بدهند در همین حد است .

ورزش چوگان می تواند بر حضور اسب های کرد تاثیر گذار باشد ؟

در سال های قبل ما مسابقه چوگان داشتیم که اسب های کرد بودند اما متاسفانه طی سالیان سال به دلیل همکاری نکردن و فضا ندادن به این ورزش کم رنگ شده است. ورزش چوگان سخت و پر انرژی است، افرادی که سالهای متوالی در این حرفه بودند یا به رحمت خدا رفته اند و یا مهاجرت کرده اند و اگر هم مانده اند دیگرانرژی نداشته اند که این ورزش را ترویج بدهند .

یک میدان چوگان سمت خیابان کهندژ راه اندازی شده ولی صرف اینکه میدان چوگانی بزنند و تعداد اسبی را بیاورند به عنوان نمونه  در میدان نقش جهان که در ایام عید نمایشی برگزار کنند راه به جایی نمی برد و باید بسیار قوی تر و پر قدرت تر این ورزش برگزار و احیا شود .

بازار کاری شما چگونه پیشرفت خواهد کرد ؟

اسب های کرد را مثال می زنم اگر بازار کاری از جنبه سواری – تفریحی بیرون بیاید و به سمت شاخه ورزشی – تفریحی برود و تعریف کنند که اسب های کرد باید در مسابقات کورس هزار تا دو هزار متر شرکت کنند ، پرش می توانند انجام دهند ، استقامت و مسابقات سه روزه و چوگان . این پنج رشته ایجاد شده برای ترویج و پرورش اسب کرد می تواند از این شکل سواری آزاد و گاها همایشی که برگزار می شود و به هر سوارکار سه دقیقه فرصت داده می شود تا در داخل میدان هنرنمایی کند که طبق اصول سوارکاری نیست و فقط باید سوار کار کلاه سوارکاری بر سر داشته باشد و شلاق دست بگیرد،  بیرون بیاید البته که این عرض می کنم زمان بر است .

نکته دیگر  صادرات اسب است منتهی زمانی جواب می دهد که  ما اسب ها را از لحاظ نژادی و ژنتیک طبق اصول و  فرمول هایی که کل دنیا قبول دارند جلو برویم. درست است که اکثرا اسب های دنیا از ایران گرفته شده است اما ما  حرف از امروز می زنیم اگر طبق اصولی که همه دنیا پیش می روند نژادشان معرفی بشوند مانند اسب دره شوری که یک نژاد خونسرد ، مقاوم و قوی برای استقامت است. اگر اینها در دنیا معرفی شوند به عنوان مثل از کشور دیگر درخواست شود ما می خواهیم از اسب های ایران خریداری کنیم چنین چیزی وجود ندارد!

نگاه مسئولین نسبت به مقوله اسب چگونه است ؟

کلامی و لفظی موافق هستند، وقتی صحبت می کنیم می گویند ما دوست داریم اسب پیشرفت کند اما در عمل مهم است که یک برنامه ریزی برای اسب کرد بکنند  تا یک اتفاقی بیافتد و باید سرعت بدهند . در هئیت سوارکاری استان متاسفانه تخصص رئیس آن اسب نیست . کسی که اسب لمس نکرده و لگد اسب را نخورده هیچوقت به آن شکل مشکلات را لمس نمی کند . نگاه مسئولین به این حوزه صرفا سرگرمی  است صرف اینگه یک مسابقه برگزار بشود .

استان اصفهان از لحاظ وجود اسب کرد و دره شوری  غنی است اما مسئولین استانی روی این دو اسب تمرکزی ندارند و روی اسب های خارجی مانور می دهند در صورتی که مردم اصفهان با این اسب ها سنخیت ندارند .

پیشینه و سبقه تاریخی اصفهان را درزمینه اسب و نگهداری آن توضیح بدهید .

اصفهان در قدیم محل تجمع سواره نظام بوده است که از این لحاظ به آن اسپهان ، سپاهان ، اسب گاهان به معنا محل نگهداری اسب گفته میشده و چون مرکز ایران قرار دارد ، در نزدیکی به خرم آباد همینطور سمیرم  و شیراز است و از آنطرف هم به فریدن ، چهارمحال و بختیاری و خوزستان ارتباط دارد از این سه سمت اسب های عشایری به داخل اصفهان می آیند ؛ اسب دره شوری از سمت سمیرم ، اسب عرب از سمت فریدن و خوزستان و اسب کرد از سمت خرم آباد . این صحبتی که عرض می کنم مال تقریبا بیست سال قبل است  .

در هیچ کجا ایران به جز اصفهان شما میدان چوگان نمی بینید و این نشان از سبقه تاریخی این شهر از نظر پرورش و نگه داری اسب است . و جود کاروانسرای های مختلف در سبزه میدان که خرید و فروش اسب می کردند .

اصفهانی ها به واسطه تعزیه  اسب را احیا کردند و نجات دادند. اسب ها را در مراسم ها آوردند و به آن ارزش دادند و به واسطه این مراسم صنعت سوارکاری رونق گرفت. در زمان مراسم های مذهبی تاسوعا ، عاشورا و ... که جنبه رقابتی نیز داشت نسبت به تکایاهای مختلف سعی می کردند اسب متفاوت بیاورند.

امروز چگونه می توان فرهنگ سوارکاری را گسترش داد و مسئولین در این زمینه چگونه می توانند حمایت کنند ؟

مدارس می توانند در برنامه های خود سوارکاری را قرار بدهند که در علاقه مندی کودکان تاثیر گذار است و جزء درسهای آنها قرار بگیرد که از لحاظ دینی توصیه شده و تمام سوره های قرآن بر این مورد تاکید دارند . این امر باید از طرف دولت حمایت شود چون مردم دارای یکسری از مشکلات هستند .

یک مجله اسب در اصفهان به صورت فصلنامه  تاسیس شود و در رادیو و تلویزیون برنامه هایی در این زمینه تولید و نمایش داده شود تا فرهنگ سازی صورت بگیرد.

حرفه اسب و اسب داری بسیار می تواند درآمد زایی کند و یک چرخه اقتصادی بسیار بزرگ را شامل می شود . اگر طبق اصول ، مسئولین پیش بروند و بسته های حمایتی برای این منظور درنظر گرفته شود .