، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور به مناسبت روز عصای سفید تصمیم گرفت تا ورود تمامی موزه‌های تحت پوشش خود را برای افراد نابینا و کم‌بینا رایگان اعلام کند، این پیام به سرعت در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی بازتاب پیدا کرد و با انتقادهای گسترده‌ای مواجه شد.

رایگان بودن بازدید نابینایان از موزه حرکتی فرهنگی بود

در پی انتشار برخی دیدگاه‌ها درباره رایگان اعلام شدن بازدید نابینایان از موزه‌های کشور در روز «عصای سفید» (۲۳ مهرماه)، معاونت میراث فرهنگی ضمن قدردانی از حساسیت رسانه‌ها نسبت به موضوعات فرهنگی و اجتماعی،  به آگاهی می رساند:

اعلام بازدید رایگان برای نابینایان در روز جهانی عصای سفید، اقدامی نمادین و فرهنگی در راستای توجه به حقوق شهروندی، کرامت انسانی و ارتقا سطح آگاهی جامعه نسبت به جایگاه افراد دارای معلولیت بینایی بوده است.

در این روز، موزه‌ها نه صرفاً به‌عنوان مکان‌های نمایش آثار تاریخی، بلکه به‌عنوان نهادهای آموزشی، فرهنگی و اجتماعی ایفای نقش می‌کنند، نهادی که باید بازتاب‌دهنده احترام به تنوع، تفاوت و برابری فرصت‌ها باشد.

در بسیاری از کشورها روز عصای سفید فرصتی برای جلب توجه عمومی به استقلال و توانمندی نابینایان و ترویج مفهوم «دسترسی برابر» است. ما نیز با الهام از همین رویکرد جهانی، اقدام به اجرای این طرح در موزه‌های کشور نمودیم تا ضمن گرامیداشت این روز، اهمیت حضور فعال نابینایان در عرصه‌های فرهنگی و هنری یادآوری شود.

شایان ذکر است که در سال‌های اخیر، برخی از موزه‌های کشور با همکاری تشکل‌ها و نهادهای مرتبط با نابینایان، اقدامات مؤثری برای دسترس‌پذیری بیشتر انجام داده‌اند. از جمله:

● فراهم کردن ماکت‌ها و نمونه‌های لمسی از آثار تاریخی برای درک حسی نابینایان

● استفاده از راهنمایان آموزش‌دیده برای توصیف آثار به‌صورت گویا و دقیق

● نصب تابلوهای راهنمای بریل در بخش‌هایی از موزه‌ها

● اجرای برنامه‌های بازدید گروهی نابینایان با همراهی کارشناسان فرهنگی و داوطلبان آگاه.

این اقدامات، گامی کوچک در مسیر تحقق عدالت فرهنگی و فراهم آوردن شرایط برابر برای مشارکت همه اقشار جامعه در تجربه میراث فرهنگی کشور است.

بنابراین، تأکید می‌شود که رایگان بودن بازدید نابینایان در روز عصای سفید نه امتیاز مالی، بلکه حرکتی فرهنگی، آموزشی و انسانی است که با هدف جلب توجه جامعه نسبت به ضرورت همدلی، هم‌افزایی و توسعه دسترسی در فضاهای فرهنگی کشور انجام شده است.

ما بر این باوریم که موزه‌ها باید خانه‌ همه مردم باشند. از کودکان تا سالمندان، از پژوهشگران تا توان‌یابان و این مسیر تنها با درک، همراهی و حمایت جامعه فرهنگی و رسانه‌ای کشور تداوم خواهد یافت.

تنها ۴ موزه برای نابینایان مناسب‌سازی شده است

امیر سرمدی، مدیر روابط عمومی انجمن نابینایان ایران در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری موج درباره انتقادهای مطرح‌شده نسبت به رایگان شدن بازدید از موزه‌ها به مناسبت روز عصای سفید، اظهار کرد: ما فراخوان‌های این‌چنینی را حس بدی تلقی نمی‌کنیم. طبق قانون، نابینایان در طول سال نیز می‌توانند با کارت بهزیستی بدون پرداخت هزینه از موزه‌ها بازدید کنند، اما این طرح به مناسبت ۲۳ مهر فرصتی بود تا افراد نابینا و کم‌بینا به همراه خانواده‌هایشان از موزه‌ها استفاده کنند.

وی با بیان اینکه مطالبه اصلی جامعه نابینایان، دسترسی‌پذیر شدن موزه‌ها و فضاهای فرهنگی است، افزود: در حال حاضر تنها ۳ تا ۴ موزه کشور برای استفاده نابینایان مناسب‌سازی شده‌اند؛ از جمله آن مجموعه های نیاوران، گلستان و موزه هفت‌چنار (وابسته به شهرداری تهران).

سرمدی ادامه داد: در این موزه‌ها، آثار فرهنگی و تاریخی به‌صورت صوتی با توصیف دقیق در دسترس قرار گرفته و توضیحات هر اثر به خط بریل نیز نوشته شده است. این اقدام باعث می‌شود بازدیدکنندگان نابینا بتوانند ارتباط واقعی‌تری با محتوای موزه برقرار کنند.

مدیر روابط عمومی انجمن نابینایان خاطرنشان کرد: مدیران موزه‌ها برای توسعه این طرح در سایر مجموعه‌ها نیز تمایل دارند، اما اجرای آن نیازمند حمایت و تأمین بودجه از سوی وزارتخانه‌های مرتبط است، اگر این حمایت‌ها به‌صورت پایدار ادامه پیدا کند، می‌توان به تحقق عدالت فرهنگی و مشارکت برابر نابینایان در عرصه میراث فرهنگی امیدوار بود.