فناوریهای نوین فضایی؛ گامی برای مدیریت پایدار منابع آبی و خاکی است
پژوهشگر مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان بهکارگیری فناوری نوین فضایی «سنجش از دور ابرطیفی» را پیشرفتی مهم در مدیریت دقیق و علمی اراضی کشاورزی و منابع طبیعی کشور دانست و گفت: این فناوریها گامی مهم و اساسی برای حفظ و مدیریت پایدار منابع حیاتی آب، خاکی و پوشش گیاهی است.
، زینب ظاهری عبدهوند با اشاره به کاربرد سنجندههای ابرطیفی نصبشده روی ماهوارهها یا هواپیماهای تحقیقاتی اظهار کرد: این فناوری امکان رصد سلامت خاک، گیاهان و میزان آب را با جزییات بیسابقه و دقت بسیار بالا فراهم میکند و قادرند از هر نقطه روی زمین تصاویر حاوی صدها باند طولموج مختلف و با دقت بسیار بالا ثبت کنند این تصاویر مانند اثر انگشت منحصر به فرد عمل میکنند و ویژگیهای شیمیایی و فیزیکی خاک و پوشش گیاهی را آشکار میسازند.
وی خاطرنشان کرد: تحلیل این تصاویر امکان برآورد اطلاعات مهمی مانند میزان ماده آلی (شاخص حاصلخیزی)، شوری، رطوبت و حتی حضور برخی فلزات سنگین و آلایندهها را بدون نیاز به حفاری و برهم زدن خاک فراهم میکند، این قابلیت بهویژه در استانهایی مانند خوزستان که با چالش شوری و کاهش حاصلخیزی خاک مواجه هستند، برای اتخاذ تصمیمهای بهینه در انتخاب نوع کشت و روشهای اصلاحی خاک حیاتی است.
پایش سلامت گیاهان
این محقق در ادامه با اشاره به کاربرد این فناوری در پایش پوشش گیاهی توضیح داد: هرگونه تغییر در وضعیت سلامت گیاه مانند کمبود نیتروژن، فسفر یا آهن، تنش آبی یا ابتلا به بیماری، پیش از آنکه با چشم غیرمسلح به طور کامل قابل تشخیص باشد، موجب تغییر در بازتاب نور از سطح برگها میشود لذا سنجش ابرطیفی توانایی شناسایی همین تغییرات جزیی و ظریف را دارد.
وی ادامه داد: همانند هشدار اولیه عمل میکند برای همین متخصص یا کشاورز میتواند پیش از شدت یافتن مشکل و گسترش آن، اقدام اصلاحی هدفمندی مانند مصرف بهینه کود یا تنظیم دقیق آبیاری را در همان قسمت خاص از مزرعه انجام دهد.
مدیریت هوشمند آب
ظاهری عبدهوند یکی از کلیدیترین کاربردهای این فناوری را مدیریت منابع آب برشمرد و تصریح کرد: این سامانه توانایی برآورد رطوبت خاک را در اعماق مختلف دارد و مناطق تحت تنش آبی شدید را مشخص میکند همچنین پایش و تحلیل پهنههای آبی، سنجش کیفیت آب و اندازهگیری میزان تبخیر از دیگر قابلیتهای این فناوری است.
وی یادآور شد: تلفیق این دادهها، به بهینهسازی برنامهریزی آبیاری، جلوگیری از هدررفت آب و تخصیص بهینه منابع آب در شرایط خشکسالی کمک مؤثری میکند و امکان مدیریت هدفمندتر این مایع حیاتی را فراهم میآورد.
تلفیق با هوش مصنوعی برای کشاورزی دقیق
وی به مرحله تکاملی این فناوری اشاره و تاکید کرد: امروزه دادههای ابرطیفی با الگوریتمهای پیشرفته هوش مصنوعی و یادگیری ماشین ترکیب میشوند که این ترکیب امکان پیشبینی عملکرد محصول، شناسایی زودهنگام آفات و بیماریها و تهیه نقشههای تجویزی برای مدیریت دقیق هر بخش مزرعه را فراهم میکند به این ترتیب به جای مدیریت یکنواخت کل مزرعه، برای هر واحد کوچک زمین توصیههای خاصی درباره میزان دقیق آب، کود یا سم ارائه میشود.
صرفهجویی اقتصادی و حفاظت از محیط زیست
پژوهشگر مرکز تحقیقات خوزستان گفت: استفاده از سنجش ابرطیفی شاید در ابتدا پیچیده به نظر برسد اما در بلندمدت موجب صرفهجویی در مصرف نهادههای حیاتی مانند آب، کود و سموم منجر خواهد شد که این موضوع از یکسو هزینههای تولید را برای بهرهبرداران کاهش میدهد و از سوی دیگر با پیشگیری از مصرف بیرویه، مانع آلودگی خاک و منابع آب میشود که گامی بلند بهسوی کشاورزی پایدار و سازگار با محیط زیست محسوب میشود.
وی گفت: توسعه و نهادینهسازی این فناوری، مستلزم حمایت جدی برای بومیسازی، تربیت نیروی انسانی متخصص و گسترش آگاهی در میان جامعه کشاورزی کشور است.
ارسال نظر