، پنج سال پس از آغاز جنگ روسیه و اوکراین، رئیس‌جمهور آمریکا با ارائه طرح ۲۸ ماده‌ای صلح بار دیگر درصدد ورود به پرونده‌ای است که از منظر بسیاری از کارشناسان می‌تواند سرنوشت اروپا را دگرگون کند. این طرح که با ضرب‌الاجل «عید شکرگزاری» از سوی دونالد ترامپ به اوکراین ابلاغ شده، شامل بسته‌ای فشرده از امتیازات سرزمینی، تضمین‌های امنیتی و بازتعریف روابط قدرت در شرق اروپا است.

در چارچوب این پیشنهاد، کریمه، لوهانسک و دونتسک به‌صورت «دوفاکتو» روسی شناخته می‌شوند و عضویت اوکراین در ناتو برای همیشه منتفی اعلام می‌گردد. در مقابل، کی‌یف وعده دریافت تضمین‌های امنیتی و بسته‌ای چند صد میلیارد دلاری برای بازسازی را دریافت می‌کند؛ بسته‌ای که بخشی از آن از دارایی‌های مسدودشده روسیه تأمین می‌شود.

طبق گزارش رسانه‌های آمریکایی، مذاکرات محرمانه برای تدوین این طرح از اواخر اکتبر ۲۰۲۵ بین «استیو ویتکاف» نماینده ویژه ترامپ و «کیریل دمیتریف» مشاور نزدیک پوتین آغاز شد و بدون اطلاع اروپایی‌ها یا دولت اوکراین شکل گرفت. در ۲۱ نوامبر، «دن دریسکول» وزیر ارتش آمریکا متن کامل طرح را به ولودیمیر زلنسکی در کی‌یف تحویل داد.

واکنش زلنسکی صریح اما محتاطانه بود: او در سخنانی در تلگرام گفت این کشور در آستانه سخت‌ترین زمستان تاریخ خود است و باید میان «کرامت ملی» و «شریک کلیدی» یکی را انتخاب کند. با این حال، وی تأکید کرد که به اوکراین خیانت نخواهد کرد و تیم‌های فنی در حال بررسی پیشنهادات جایگزین‌اند.

واکنش اروپا تند و منفی بود. اورزولا فون‌درلاین و امانوئل ماکرون در تماس با زلنسکی اعلام کردند که هر طرحی باید «با همراهی اوکراین» تدوین شود و پاداش‌دادن به تجاوز روسیه فقط زمینه‌ساز جنگ‌های آینده است. در مقابل، تنها ویکتور اوربان نخست‌وزیر مجارستان از طرح حمایت کرد و گفت اگر ترامپ رئیس‌جمهور بود، این جنگ اصلاً آغاز نمی‌شد.

در واشنگتن، فضای سیاسی نیز دوپاره است. ترامپ در گفت‌وگو با فاکس‌نیوز گفت: «اوکراین باید تا روز شکرگزاری تصمیم بگیرد، وگرنه کمک‌ها قطع می‌شود.» اما لیندسی گراهام و پیت ریکتس این رویکرد را «فشار غلط» بر متحد آمریکا دانسته‌اند. همزمان، کارولین لویت سخنگوی کاخ سفید مدعی شد که طرح «تضمین‌های کامل برای همه طرف‌ها» فراهم می‌کند.

در مسکو، لحن متفاوت است. ولادیمیر پوتین ضمن استقبال محتاطانه، اظهار داشت این طرح «می‌تواند پایه‌ای برای صلح نهایی باشد اما نیازمند بررسی دقیق است». تمرکز روسیه، به گفته وی، بر عدم گسترش ناتو و لغو تدریجی تحریم‌ها قرار دارد.

تحلیلگران سیاسی این پروژه را تلاشی از سوی ترامپ برای نمایش توانایی خود در بازسازی نظم جهانی از موضع امتیازدهی متقابل می‌دانند، اما اروپایی‌ها معتقدند این طرح بیشتر تسلیم‌نامه‌ای برای کی‌یف است تا توافقی عادلانه. اکنون با نزدیک‌شدن به مهلت تعیین‌شده ترامپ، اوکراین باید تصمیم بگیرد: پذیرش آتش‌بس با هزینه از دست دادن اراضی یا ادامه نبرد در زمستانی یخ‌زده و بی‌پشتوانه.

کارشناسان نظامی هشدار داده‌اند که بدون بازنگری فوری در حمایت‌های غرب، زمستان پیش‌رو می‌تواند به نقطه عطف شکست استراتژیک اوکراین بدل شود؛ و شاید دقیقاً همان وضعیتی باشد که ترامپ برای ورود به تاریخ به‌عنوان «معمار صلح اوکراین» انتظارش را می‌کشد.