،  رئیس جمهور کشورمان سفر منطقه ای خود را روز دوشنبه (۲۷ مرداد) با حضور در ارمنستان آغاز کرد. در این بازدید ۱۱ سند همکاری با کشور ارمنستان به امضا رسید و گفتگوهای خوبی در بحث تضمین امنیتی مرزها صورت گرفت که با توجه به توافق اخیر ایروان با باکو در مسئله زنگزور به میانیجگری ترامپ، این مسئله برای ایران اهمیت زیادی داشت.

پس از این سفر دو روزه، عصر سه شنبه، پزشکیان به مینسک، پایتخت بلاروس رفت. این نخستین بازدید یک رئیس‌جمهور ایرانی از بلاروس پس از ۱۸ سال به شمار می رفت و در شرایطی انجام صورت گرفت که هر دو کشور تحت تحریم‌های شدید غرب قرار دارند و اکنون با توجه به تهدید تروئیکای اروپا به فعال سازی مکانیسم ماشه (پس گشت) به دنبال گسترش همکاری‌های دوجانبه هستند.

در واقع انتخاب بلاروس در این برهه زمانی نشان‌دهنده اولویت‌دهی تهران به روابط با کشورهای ضدغربی و متحد روسیه است، به ویژه که اروپا در ماه های اخیر نشان داد هیچ انعطافی در روابطش با ایران ندارد. از این رو  بلاروس به عنوان یکی از نزدیک‌ترین متحدان مسکو، نقش کلیدی در استراتژی ایران برای گسترش نفوذ در اوراسیا و همچنین تقویت پیوندهایش با کرمیل ایفا می‌کند.

در جریان این دیدار یک‌روزه، روئسای جمهور دو کشور ۱۲ سند همکاری امضا کردند که طیف وسیعی از زمینه‌ها را پوشش می‌دهد. این توافقات شامل مسائل دفاعی-امنیتی؛ فرهنگی؛ گردشگری و حمل‌ونقل از جمله راه‌اندازی پروازهای مستقیم بین تهران و مینسک و تسهیل قوانین ویزا برای گسترش مبادلات گردشگری؛ و اقتصادی بود. همچنین بیانیه مشترکی علیه تحریم آمریکا نیز به امضای پزشکیان و لوکاشنکو رسید.

بنابراین می توان گفت سفر پزشکیان به بلاروس نمادی از تلاش جمهوری اسلامی ایران برای تقویت روابط با کشورهای همسو در برابر فشارهای غربی است. این دیدار در حالی رخ داد که هر دو کشور به عنوان دوستان نزدیک روسیه شناخته می‌شوند. براین اساس اهمیت این سفر در چند بعد قابل بررسی است:

ژئوپلیتکی: در این بازدید پزشکیان اعلام کرد تهران هیچ محدودیتی برای گسترش روابط با بلاروس قائل نیست و بر اجرای نقشه راه همکاری ۲۰۲۳-۲۰۲۶ تمرکز دارد. این موضوع به معنای برنامه جمهوری اسلامی برای توسعه مرواداتش در منطقه اروپای شرقی است.

اقتصادی: با توجه به اینکه هر دو کشور تحت تحریم‌های آمریکا و غرب هستند، گسترش مراودات دوجانبه می تواند بخشی از فشارهای تحریمی را در هر دو طرف کاهش دهد. از این رو رئیس جمهوری کشورمان تأکید کرد ایران آماده کمک به بلاروس برای خنثی‌سازی تحریم‌های غیرقانونی غربی است و لوکاشنکو نیز بر همکاری در همه زمینه‌ها از جمله تأمین غذا تا مسائل نظامی اشاره کرد. بنابراین تقویت روابط تجاری و اقتصادی بین مینسک و تهران فرصتی برای گسترش زمینه های مشترک نه فقط در حوزه دوجانبه، بلکه بین المللی فراهم می سازد.

 واقعیت این است که بلاروس به عنوان عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا، دروازه‌ای برای دسترسی ایران به بازارهای اروپای شرقی است. این سفر در برهه‌ای رخ داد که ایران به دنبال تنوع‌بخشی به شرکای خود در برابر فشارهای آمریکا است و بلاروس به دلیل حمایت از روسیه در مسائل جهانی، گزینه‌ای ایدئال به شمار می‌رود.

دفاعی و امنیتی: توافق برای تقویت روابط دفاعی، یکی از دستاوردهای کلیدی این سفر بود که در شرایط تنش‌های جهانی، اهمیت استراتژیکی برای ایران دارد. در این زمینه لوکاشنکو اعلام کرد بلاروس آماده همکاری در حوزه نظامی است.

مسئله مهمی در خصوص این سفر باید به آن اشاره شود نقش غیرمستقیم روسیه است. بلاروس به عنوان متحد اصلی روسیه، می تواند نقش واسطه‌ای در تقویت محور ضدغربی جمهوری اسلامی ایران ایفا می‌کند. این سفر فرصتی برای هماهنگی بیشتر در برابر غرب فراهم آورد، به ویژه که هر سه کشور تحت تحریم قرار دارند. براین اساس طبق استراتژی روسیه، مقامات این کشور مایل هستند کشورهای دوست و متحد آنها روابط اقتصادی و نظامی به هم پیوسته تر و مستحکم تری با هم داشته باشند. اگرچه هنوز نمی توان صحبت از «جبهه مشترک» کرد اما حضور پزشکیان در بلاروس گامی در تحقق این ایده است در نهایت اثرگذاری جبهه ضدغربی را در محیط بین الملل ارتقا می دهد.