، این بازار فصلی در شهرهای مختلف کردستان و از جمله سنندج مرکز استان؛ هر سال از اواسط فردوین تا اواخر اردیبهشت رونق می گیرد. گیاهان عرضه شده معمولا با زحمت فراوان از دامنه ها و کوه های منطقه سارال دیواندره برداشت می شود، هر چند دامنه های مریوان و کوه های سقز و حتی دامنه های خود سنندج هم غنی از این نوع گیاهان خوراکی و عموما دارای ارزش های فراوان غذایی است.

کنگر، زو، پیچک، سورانه،شنگ، پاغازه، گیلاخه، ریواس،قارچ و.. تنها نمونه هایی از انواع این گیاه های خوشمزه و مغذی است که به دست زحمت کشان روستایی چیده شده و در یک فرآیند از سوی دست فروشان به عموم عرضه می شود. گاهی هم البته برداشت کننده و عرضه کننده یک نفر است.

درکنار تمام این زیبایی و خاصیت های گیاهان خدا دادی منطقه کردستان نحوه زیاده روی دربرداشت و مصرف بی رویه آن می تواند در نابودی طبیعت و محیط زیست موثر باشد، موضوع بسیار مهمی که متولیان امر وکارشناسان این حوزه بسیار به آن اهمییت وتوصیه می کنند چراکه امکان انقراض این گیاهان وجود دارد.

مریم حسینی یکی از بانوان سنندجی در حین خرید گیاه بهاری در پاسخ  سوال خبرنگار موج مبنی براینکه از این گیاهان خوراکی چه استفاده های می کنید، می گوید: «این روزها متاسفانه مردم به دلیل مصرف بسیار زیاد گوشت قرمز و خوراکی های  شیمیایی و مصنوعی همیشه درمعرض انواع بیماری های مختلف قرا دارند، خوردن گیاهان خوراکی فصل بهار برای سلامت همه افراد ضروری است، پخت و نحوه درست کردن این گیاهان ساده و قطعا هر کسی می تواند آن را برای وعده های غذایی خود درست کند، حتی در فریزر برای فصل های آینده نیز نگهداری کنند.»

او ادامه می دهد: «گیاهان بهاری  کردستان خاصیت های مختلفی در پیشگیری از ابتلا به حساسیت ها و آلرژی های فصلی دارند و همیشه به فرزندان خود توصیه می کنم، کمتر از گوشت قرمز و خوراکی های ناسالم استفاده کنند، بلکه از این گیاهان خوراکی که زود هضم و در سلامتی گوراش بسیار مفید است استفاده کنند، اغلب برای درست کردن ترشی، مخلوط با ماست، خورشت استفاده و یکی دونوع دیگر آن مانند بادام درختی، ریواس و شین با نمک به صورت خام به مصرف می رسد.»

آقای رجبی یکی دیگر از شهروندان سنندجی نیز دراین باره می گوید: «علاقه بسیار زیادی به گیاهان خوراکی فصل بهار دارم، مثلا گیاه خوراکی قازیاقه معجزه های در درمان انواع بیماری ها دارد، هرساله دراین فصل برای خرید این گیاه بسیار خوشمزه و پرخاصیت لحظه شماری و به مقدار بسیاری خریداری می کنم.»

او معتقد است مناطق زاگرس نشین از دیرباز با طبیعت دوستی دیرینه دارند و می گوید: «همزمان با فصب بهارو رویش گیاهان بهاری و دارویی به سمت خوردن گیاهان خوراکی می روم.، گیاه قازیاقه تا حدود 70 سانت رشد می کند دردرمان برخی از بیماری ها از جمله نقرس، زردی، اسهال خونی، و کاهش وزن، پونه برای سرماخوردگی، موثر است.»

مهوش ناصری یکی دیگر از شهروندان سنندجی با اشاره به اینکه نان محلی کلانه این روزها بسیار در میان مردم و حتی مسافران گردشگری به عنوان سوغات کردستان پرطرفداراست، توضیح می دهد: « نان محلی کلانه قدیمی ترین فست فود که منبع درآمد خوبی برای مردم استان کردستان شده است، از نوعی گیاه کوهی به نام پیچک در فصل بهار و پیازچه درست می شود که از سلامت غذایی و غنی بودن انواع ویتامین ها برخوردار است ودر میان مردم کردستان و مسافران بسیارمورد توجه و خریداری می شود همچنین گیاه خوراکی چریش یاسریش مختص منطقه بیجار گروس برای انواع آش و آش دوغ استفاده می شود.»

او با ذکر اینکه شناخت این گیاهان بهاری بسیار مهم و هرکسی تشخیص خوراکی بودن آنها را ندارد، می گوید: «قارچ های خودرو و گیاهان بهاری باید توسط افراد آگاه برداشت شود، چون امکان مسمومیت  و غیرخوراکی بودن آنها نیز وجود دارد نباید هرکسی که تمایل و بیکار بود، به طبیعت رفته و این گیاهان را بی رویه برداشت کنند، شناخت این گیاهان مهم و خود من نیز هیچ گاه به برداشت گیاهان بهاری نمی روم بیشترسعی می کنم از خود بازار خریداری کنم.»

زندی یکی از فروشندگان سنندجی که سبد های بزرگی از گیاهان خورای را درمغازه خود گذاشته بود، در پاسخ خبرنگار موج مبنی براینکه استقبال مردم از این گیاهان چگونه است می گوید: «خوشبختانه مردم کردستان طرفدار گیاهان خوراکی فصل بهار به دلیل فواید زیاد آن هستند، قیمت ها تقریبا از 20 هزار تومان تا 35 و40 هزار تومان شروع می شود و تقریبا نسبت به سال گذشته افزایشی نداشته است، حدود 6 تا 8 نوع گیاه را می توانید دراین مغازه مشاهده کنید.»

او با بیان  اینکه برداشت گیاهان خوراکی فصل بهار منبع درآمدناچیزی برای روستاهای برخی  مناطق کردستان است، می افزاید: « برداشت گیاهان مراتع کوهستانی کردستان توسط روستاییان در یک محل جمع آوری و سپس توسط افراد دیگری در سطح بازار توزیع می شود، برداشت این گیاهان بسیار مهم و نباید نسل آنها را منقرض کرد هرکدام از گیاهان خود رو ورویش بستگی به بارش باران سال دارد.»

آقای عبدی یکی دیگر از فروشندگان گیاهان دارویی هم به خبرنگار موج می گوید: «خوشبختانه گیاهان خوراکی فصل بهار درمناطق کردستان از فواید درمانی و دارویی بسیاری برخوردار است مانند گوزروان یا «گل گاوزبان» برای تسکین اعصاب و درمان سردرد، گیلاخه مقوی دل و جگر و سریع الهضم، خوژه رفع آتروز و استخوان درد، قازیاخه امراض پوستی و خارش، سه موره مسکن درد ناف برطرف کننده یرقان، ریواس مفید برای معده، کنی وال برای آلزایمر و بسیاری از فواید درمانی و دارویی دیگری دارند.»

برای منفعت و سود کوتاه مدت طبیعت زیبای خود را فنا نکنیم

میلاد احمدی یکی ازحافظان و دوستداران محیط زیست در استان کردستان درباره کندن ریشه گیاهان بهاری که خزان تاسف بار طبیعت است، می گوید: «با شروع فصل بهار در استان های شمال غرب و غرب از جمله کردستان افرادی به منظور کسب درآمد برای کندن گیاه هان خوراکی به دشت و کوهپایه ها می روندو به طرز فجیع و کاملا غیر اصولی اقدام به کندن گونه های مختلف گیاهی از ریشه نموده وآن را برای عرضه به بازار وارد می کند.»

او با ذکر اینکه صرف نظراز عدم شناختی که مردم در زمینه مفید یا مضر بودن این گیاهان دارند، واکاوی و تحقیق علمی این مقوله را با موسسات پژوهشی و دانشگاه می سپاریم، ادامه  می دهد: «آنچه این روزها نگران کننده، دراولویت و کنترل این موضوع قرار دارد باید اداره منابع طبیعی و آبخیزداری استان کردستان موظف شود، که مدیریت، ساماندهی، و صدورپروانه فعالیت برای متقاضیان این حوزه تشکیل دهد، که هر کسی به طور خود سرانه و بدون مراعات نکات اصولی اقدام به تخریب طبیعت نکند، چاکه قطعا درآینده شاهد انقراض گونه های گیاهی مختلف خواهیم شد. هرچند این مهم هرساله به این اداره از طریق رسانه های مختلف گوشزد می شود اما اقدام جدی صورت نگرفته است.»