، در خریدی که از یکی از طلافروشی‌های بازار بزرگ تهران داشتم، متوجه شدم که قیمت نهایی طلا هیچ شباهتی به نرخ لحظه‌ای درج‌شده در سایت‌ها ندارد. عدد نهایی بیشتر است، و دلیلش چیزی فراتر از صرفاً قیمت روز طلاست. در این مقاله دقیقاً توضیح می‌دهم که چه آیتم‌هایی در تعیین قیمت نهایی نقش دارند، چطور محاسبه می‌شوند و چطور می‌توان با آگاهی بهتر تصمیم گرفت.

اگر می‌خواهید به‌صورت لحظه‌ای قیمت طلا را مشاهده کرده و به‌راحتی آن را محاسبه کنید، پیشنهاد می‌کنم از ابزار دقیق موجود در سایت نیک‌ کوین استفاده کنید.

برای محاسبه قیمت طلا اینجا کلیک کنید

فرمول واقعی قیمت طلا در طلافروشی

بر اساس تجربه‌ای که داشتم، فرمول مرسوم محاسبه قیمت طلا در طلافروشی‌ها به صورت زیر است:

(وزن طلا × قیمت روز هر گرم طلا) + اجرت ساخت + سود طلافروش + مالیات بر ارزش افزوده

اما آنچه در عمل دیدم، تفاوت‌هایی در اجرای این فرمول بود. مثلاً در طلافروشی‌های مناطق تجاری‌تر، درصد سود و اجرت بیشتر از محله‌های عادی است. به گفته سایت سکه نیک:

قیمت طلای آب‌شده از حاصل‌ضرب قیمت انس جهانی در نرخ دلار و عیار طلا، تقسیم بر عدد ثابت ۳۱.۱۰۳ محاسبه می‌شود.

فرمول محاسبه قیمت هر گرم طلای آب‌شده به‌صورت زیر است:

قیمت هر گرم طلای آب شده = (قیمت هر اونس طلا تقسیم بر ۳۱.۱) ضربدر خلوص طلا ضربدر قیمت روز دلار + ۲.۵ درصد سود فروشنده.

جزئیات هر بخش از فرمول

۱. قیمت روز طلا

قیمت روز بر اساس بازار آزاد جهانی تعیین می‌شود و در ایران با نرخ دلار غیررسمی تعدیل می‌شود.

طبق گفته‌ی Investopedia، قیمت طلا جهانی به عوامل متعددی مانند تورم آمریکا، نرخ بهره فدرال رزرو و وضعیت اقتصادی چین وابسته است.

 

2. وزن طلا

وزن معمولا با دقت سه رقم اعشار سنجیده می‌شود. در فاکتور رسمی، به گرم نوشته می‌شود. طلای ساخته‌شده ممکن است به خاطر قطعات غیر طلا (سنگ، میناکاری) وزنی متفاوت از طلای خالص داشته باشد.

3. اجرت ساخت

در بررسی فاکتور ۴ طلافروشی در تهران و شیراز، متوجه شدم اجرت ساخت می‌تواند بین ۲۰ تا ۳۰۰ هزار تومان به ازای هر گرم متغیر باشد. این عدد به پیچیدگی کار، برند طلا و حتی فصل خرید (مثلاً نزدیک عید) بستگی دارد.

4. سود طلافروش

بر اساس تحلیل The Economic Times، سود فروشندگان طلا معمولاً بین ۷ تا ۱۰ درصد قیمت پایه (وزن × قیمت روز) محاسبه می‌شود. در بازار ایران، این درصد اغلب بدون شفافیت اعمال می‌شود و در فاکتور به صورت "افزودنی" درج می‌گردد.

5. مالیات بر ارزش افزوده

از سال ۱۴۰۰ به بعد، قانون مالیات بر ارزش افزوده برای طلا تغییر کرد.

به گفته‌ی سازمان امور مالیاتی ایران، فقط سود و اجرت ساخت شامل ۹٪ مالیات می‌شود، نه کل مبلغ طلا. این تغییر در بسیاری از فاکتورها لحاظ نمی‌شود و خریداران ناآگاه، مالیات بیشتری پرداخت می‌کنند.

تجربه شخصی: فاکتور دو طلافروشی، دو قیمت متفاوت

در یکی از طلافروشی‌های میدان ونک، برای گردنبندی به وزن ۵.۲ گرم، با قیمت روز ۲٫۸ میلیون تومان، مبلغ نهایی بیش از ۱۸ میلیون تومان شد. اما در طلافروشی دیگری در بازار قائم، همان مدل با تفاوتی در اجرت و سود، حدود ۱۵.۵ میلیون تومان تمام شد. مهم‌ترین اختلاف، در اجرت ساخت (۲۸۰ هزار تومان در ونک مقابل ۱۲۰ هزار تومان در قائم) و نرخ سود (۱۰٪ مقابل ۵٪) بود.

آیا طلافروشان نرخ‌ها را دلخواه تعیین می‌کنند؟

برخلاف تصور عمومی، طلافروشان طبق مصوبه اتحادیه موظف‌اند اجرت و سود را شفاف اعلام کنند. اما:

به گفته‌ی BBC Arabic Business Review، در کشورهای خاورمیانه، طلافروشی‌ها اغلب با نرخ‌های توافقی و گاهی بدون فاکتور رسمی کار می‌کنند که این مسئله در ایران نیز دیده می‌شود.

چگونه فاکتور خرید طلا را بررسی کنیم؟

در تجربه‌ای که داشتم، استفاده از فرمول معکوس برای بررسی صحت فاکتور بسیار مفید بود. به این صورت که:

1. قیمت کل منهای مالیات بر ارزش افزوده را حساب کنید.
2. اجرت و سود را از آن کم کنید.
3. باقی‌مانده را به وزن تقسیم کنید.
4. اگر عدد به قیمت روز طلا نزدیک نبود، احتمالاً یکی از آیتم‌ها بیش از حد معمول محاسبه شده است.

مقایسه طلای دست‌ساز با ماشینی و برند

بر اساس مقایسه‌ای که بین برندهای پرطرفدار مانند "زر"، "نیوان" و "مانچو" انجام دادم، طلاهای برند اجرت بیشتری دارند اما معمولاً ارزش فروش مجدد بالاتری نیز دارند. مثلاً یک دستبند نیوان با اجرت ۲۷۰ هزار تومان به ازای هر گرم، در فروش مجدد تنها ۸٪ کاهش قیمت نسبت به نرخ روز داشت، در حالی که نمونه مشابه غیربرند با اجرت ۸۰ هزار تومان، حدود ۱۵٪ افت ارزش داشت.

جمع‌بندی نهایی

سوالات متداول

آیا قیمت طلا در سایت‌ها با قیمت طلافروشی یکی است؟

خیر، قیمت طلا در سایت‌ها فقط قیمت خام است و اجرت، سود و مالیات را شامل نمی‌شود.

آیا می‌توان اجرت ساخت را کم کرد؟

در برخی طلافروشی‌ها امکان مذاکره بر سر اجرت وجود دارد، اما برای برندها و کارهای خاص معمولاً ثابت است.

کدام نوع طلا برای سرمایه‌گذاری مناسب‌تر است؟

طلاهای بدون اجرت (مثل سکه و آبشده) برای سرمایه‌گذاری بهتر هستند، چون هنگام فروش اجرت از آن‌ها کسر نمی‌شود.