، در دنیایی که حتی چند ثانیه قطعی برق می‌تواند خسارت‌های سنگینی به تجهیزات اداری، صنعتی یا پزشکی وارد کند، یو پی اس را می‌توان به‌عنوان قلب سیستم‌های پشتیبان برق به شمار آورد. اما کارایی و دوام آن تا حد زیادی به نوع باتری UPS بستگی دارد.

در سال‌های اخیر، بیشتر از همه، دو نوع باتری در سیستم‌های یو پی اس مورد استفاده قرار گرفته‌اند: باتری سیلد اسید (Sealed Lead Acid) و باتری لیتیومی (Lithium-ion). هر کدام از این باتری‌ها کاربرد گسترده‌ای دارند، اما تفاوت‌های فنی، اقتصادی و عملکردی آن‌ها باعث شده انتخاب میان این دو برای بسیاری از کاربران چالش‌برانگیز باشد.

در این مقاله، قصد داریم به‌صورت علمی و در عین حال ساده، تفاوت‌های کلیدی این دو فناوری را بررسی کرده تا در نهایت بدانید بهترین باتری برای یو پی اس شما کدام است. و همچنین در شرایط مشابه انتخاب کدام‌یک از این دو باتری مقرون‌به‌صرفه‌تر خواهد بود.

آشنایی کوتاه با نقش باتری در UPS

هنگام قطع برق یا افت ولتاژ، وظیفه باتری در یک سیستم یو پی اس آن است که انرژی لازم برای ادامه کار تجهیزات را تأمین کند. این باتری‌ها در شرایط عادی شارژ می‌شوند و در زمان زمان قطعی برق، به‌صورت خودکار فعال شده و برق مورد نیاز را در کسری از ثانیه فراهم می‌کنند.

بنابراین، عملکرد درست و طول عمر باتری UPS مستقیماً با سطح اطمینان، امنیت داده‌ها و پایداری سیستم شما ارتباط دارد. انتخاب باتری اشتباه، هزینه‌های نگهداری موتور برق یا دیگر تجهیزات شما را افزایش داده و دوام UPS را کم خواهد کرد.

معرفی 2 فناوری پرکاربرد در باتری UPS

باتری‌های UPS از دو فناوری برجسته در سیستم خود پشتیبانی می‌کنند؛ باتری‌های سرب اسیدی و باتری‌های لیتیومی. باتری‌های سربی-اسیدی اقتصادی و مقرون‌به‌صرفه هستند و نگهداری آن آسان‌تر است. باتری‌های لیتیومی از فناوری‌های پیشرفته ساخته شده‌اند و به دلیل وزن کمتر، چگالی انرژی بالا و طول عمر بالا و کارایی بیشتری در زندگی امروزی دارند. در ادامه هرکدام از این دو باتری را بررسی خواهیم کرد.

۱. باتری سیلد اسید (SLA)

باتری‌های سیلد اسید از قدیمی‌ترین و رایج‌ترین انواع باتری یو پی اس هستند. ساختار آن‌ها بر پایه سرب و اسید است و درون محفظه‌ای کاملاً بسته نگهداری می‌شوند تا از نشت مایع جلوگیری شود.

ویژگی‌های اصلی:

• قیمت اولیه پایین‌تر نسبت به باتری‌های لیتیومی
• شارژ نسبتاً کندتر
• وزن زیاد و ابعاد بزرگ‌تر
• طول عمر بین ۲ تا ۵ سال بسته به کیفیت و شرایط محیطی

۲. باتری لیتیومی (Lithium)

باتری‌های لیتیومی نسل جدیدتری از باتری‌های UPS هستند که با فناوری یون لیتیوم ساخته می‌شوند.

ویژگی‌های اصلی:

• وزن بسیار کمتر و اندازه کوچک‌تر
• شارژ سریع‌تر و راندمان بالاتر
• طول عمر ۸ تا ۱۲ سال (بیش از دو برابر سیلد اسید)
• قیمت اولیه بالاتر اما مقرون‌به‌صرفه در بلندمدت

مقایسه فنی باتری سیلد اسید و باتری لیتیومی

تفاوت در عملکرد و پایداری

یکی از تفاوت‌های مهم میان دو نوع باتری، پایداری ولتاژ خروجی و زمان پاسخ‌دهی است. باتری‌های لیتیومی به دلیل ساختار الکترونیکی پیشرفته‌تر، انرژی را با بازده بالاتری ذخیره و آزاد می‌کنند. در نتیجه، هنگام قطع برق، افت ولتاژ ناگهانی در آن‌ها کمتر است و تجهیزات حساس (مثل سرورها و دستگاه‌های پزشکی) بدون هیچ‌گونه نویز یا تأخیر به کار خود ادامه می‌دهند.

در عین حال، باتری‌های سیلد اسید با اینکه عملکرد مناسبی دارند، اگر در سیستم‌هایی با بار سنگین بیشتر استفاده شوند، ممکن است سریع‌تر دچار افت ولتاژ شوند.

تفاوت در طول عمر و هزینه‌ها

با اینکه تهیه باتری سیلد اسید در ابتدا ارزان‌تر است، اما طول عمر کمتر و تعویض دوره‌ای آن، باعث می‌شود در بلندمدت هزینه مالکیت آن افزایش یابد.

مثلا تصور کنید یک UPS در یک اداره، روزانه چند ساعت در حالت آماده‌باش باشد. امکان دارد باتری سیلد اسید آن پس از ۳ سال نیاز به تعویض داشته باشد، در حالی که باتری لیتیومی می‌تواند تا ۱۰ سال بدون افت عملکرد کار کند.

در نتیجه، در بازه ده‌ساله، کاربری که باتری سیلد اسید خریده، احتمالاً دو یا سه بار باید برای تعویض باتری هزینه کند؛ اما در همان بازه، باتری لیتیومی را فقط یک‌بار می‌خرید.

نگهداری و شرایط محیطی

باتری‌های سیلد اسید به دما و رطوبت حساس‌اند و در محیط‌های گرم عملکرد ضعیف‌تری دارند. اما، باتری‌های لیتیومی می‌توانند در بازه دمایی متفاوت (از ۰ تا ۴۵ درجه سانتی‌گراد)، کارایی خود را به خوبی حفظ کنند.

همچنین، باتری‌های سیلد اسید نگهداری دوره‌ای (چک ولتاژ و اتصالات) لازم دارند، در حالی که باتری لیتیومی تقریباً به سرویس و نگهداری خاصی نیاز ندارد. این ویژگی برای مراکز بزرگ مانند بیمارستان‌ها یا دیتاسنترها که پایداری ۲۴ ساعته لازم دارند، یک مزیت بزرگ محسوب می‌شود.

تفاوت در ایمنی

در حال حاضر باتری‌های مدرن لیتیومی مدارهای محافظ داخلی دارند تا از شارژ بیش‌ازحد، تخلیه عمیق و افزایش دما جلوگیری کنند. در حالی که باتری‌های سیلد اسید اگر به‌درستی نگهداری نشوند، ممکن است در اثر شارژ بیش از حد دچار نشتی یا تورم شوند.

انتخاب مناسب برای هر کاربرد

برای انتخاب بهترین باتری برای ups باید به نوع استفاده، بودجه و شرایط محیطی که باتری در آنجا استفاده می‌شود، توجه کنید.

• کاربرد خانگی یا اداری کوچک: باتری سیلد اسید همچنان گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه است، به‌ویژه برای کسانی که مصرف پایین و پشتیبانی کوتاه لازم دارند.
• کاربرد صنعتی و دیتاسنترها: باتری لیتیومی با طول عمر بالا، راندمان بیشتر و نگهداری آسان، انتخاب بهتری برای این محیط‌ها هستند.
• کاربرد پزشکی یا تجهیزات حساس: باتری لیتیومی به خاطر پایداری ولتاژ و پاسخ سریع، ایمنی بیشتری برای دستگاه‌های حیاتی فراهم می‌کند.
• کاربرد اداری متوسط یا شرکت‌های در حال رشد: برای این شرکت‌ها، ترکیبUPS با باتری لیتیومی می‌تواند بین هزینه‌های شما و دوام باتری، تعادل بهتری برقرار کند.

روند جهانی صنعت UPS؛ حرکت به‌سوی باتری‌های لیتیومی

گزارش‌های بین‌المللی نشان می‌دهد که بیش از ۶۰٪ تولیدکنندگان UPS در جهان در حال مهاجرت از فناوری سیلد اسید به باتری‌های لیتیومی هستند. دلیل اصلی این اتفاق، دوام بیشتر، فضای کمتر و کاهش هزینه‌های نگهداری است.

با وجود قیمت اولیه بالاتر، کاربران صنعتی و سازمانی به‌خوبی متوجه شده‌اند که برای داشتن طول عمر بالاتر سیستم، استفاده از باتری لیتیومی باصرفه‌تر است.

خرید باتری UPS از برند معتبر بهراد

هنگام خرید باتری UPS، انتخاب برند مناسب، به‌اندازه خود فناوری هم مهم است. برند بهراد یکی از تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان معتبر در حوزه تجهیزات برق اضطراری و باتری UPS در ایران است که با تکیه بر تجربه فنی و استفاده از مواد اولیه باکیفیت، محصولاتی با دوام و عملکرد پایدار ارائه می‌دهد.

جمع‌بندی

در نهایت، پاسخ به این سؤال که کدام باتری برای UPS بهتر است به نیاز و شرایط شما بستگی دارد. اگر بودجه محدود دارید و استفاده شما زیاد نیست، باتری سیلد اسید گزینه‌ای قابل قبول است. اما اگر دوام طولانی، صرفه‌جویی در نگهداری و امنیت تجهیزات برایتان مهم‌تر است، باتری لیتیومی بهراد بهترین انتخاب خواهد بود.