تأثیر قیمت آهن آلات بر بازار مسکن
در این مقاله به بررسی ارتباط نرخ مسکن با قیمت آهن آلات و نقش سایر عوامل اقتصادی بر قیمت ساخت‌وساز می‌پردازیم.
به گزارش خبرگزاری موج، زمزمه‌های حذف فولاد و آهن آلات و هم‌چنین سیمان از بورس کالا به بهانه کاهش هزینه ساخت‌وساز و بهبود وضعیت بازار مسکن باعث شده است که نظرات زیادی در مورد میزان تأثیر قیمت مصالح به ویژه قیمت تیرآهن، میلگرد و سایر محصولات فولادی بر بازار مسکن عنوان شود. اینکه آیا دلایل افزایش بهای مسکن به افزایش قیمت آهن آلات ارتباط دارد و این ارتباط به چه میزان است. در این مقاله به بررسی ارتباط نرخ مسکن با قیمت آهن آلات و نقش سایر عوامل اقتصادی بر قیمت ساخت‌وساز می‌پردازیم.
آهن آلات مورد استفاده در ساختمان
آهن آلات یکی از مهمترین مصالح مورد استفاده در ساخت‌وساز به شمار می‌رود که در هر دو روش ساختمان‌سازی معمول یعنی ساختمان بتنی و فلزی نیز کاربرد دارد. در اسکلت فلزی انواع تیرآهن معمولی، هاش و لانه زنبوری کاربرد بیشتری در ساختمان‌ها دارند. در آن سو میلگرد و سیمان مهمترین مصالح ساختمان‌های بتنی محسوب می‌شوند. هم‌چنین علاوه بر قیمت تیرآهن و میلگرد قیمت انواع کابل‌های فلزی، پروفیل آهنی، ورق فولادی، نبشی، قوطی آهن، لوله و قاب‌های در و پنجره از دیگر محصولات فولادی هستند که در هزینه ساخت‌وساز و نرخ مسکن تأثیرگذارند؛ اما میزان واقعی این تأثیر چقدر است؟
سهم قیمت آهن آلات در بازار مسکن
بازارهای داخلی کشورمان به علت نبود یک بازار آزاد و برخورداری از اقتصاد دولتی به شکل پیچیده‌ای در آمده است به گونه‌ای که استقلال بازارها تقریباً از بین رفته و تمامی محصولات با توجه به تورم با افزایش قیمت همیشگی همراه هستند. از این رو معمولاً بازارهای بالا دستی و پایین دستی به دو صورت مستقیم و غیرمستقیم بر هم تأثیر می‌گذارند.
سهم غیر مستقیم قیمت آهن آلات در بازار مسکن
در یک اقتصاد بیمار هر عامل تشدیدکننده التهاب در بازار می‌تواند به صورت غیرمستقیم باعث افزایش قیمت محصولات پایین دستی شود. سهم غیرمستقیم افزایش قیمت آهن تأثیر روانی نرخ فولاد بر سایر مصالح مانند پروفیل در و پنجره و ایجاد حباب‌های قیمتی برای نرخ مسکن است. در این حالت بدون در نظر گرفتن سهم واقعی آهن آلات در نرخ ساخت‌وساز از قیمت روز آهن آلات به عنوان یک عامل بسیار تأثیرگذار بر بازار مسکن یاد می‌کنند. به این ترتیب در جو روانی افزایش قیمت‌ها حتی خانه‌های ساخته شده با آهن آلات قیمت قدیم نیز دچار گرانی و افزایش قیمت‌ها می‌شوند که نشان‌دهنده تأثیرگذارتر بودن سایر عوامل دانست.
سهم مستقیم قیمت آهن آلات در بازار مسکن
برای محاسبه سهم مستقیم قیمت آهن آلات در بازار مسکن باید در ابتدا به محاسبه اندازه این بازار در ساخت‌وساز بپردازیم. به طورکلی مصالح ساختمانی و دستمزد اجرا سهمی 30 الی 40 درصدی از نرخ نهایی مسکن را به خود اختصاص می‌دهند. حتماً می‌پرسید باقی قیمت مسکن به چه مواردی مربوط می‌شود؟ در جواب باید بگوییم که هزینه زمین مهمترین عامل مستقیم و نرخ تورم مهمترین عامل غیرمستقیم است که 70 الی 60 درصد باقیمانده به آن مربوط می‌شود. سرنخ تمام این موارد نیز به نرخ دلار می‌رسد. به این ترتیب بدون ترمیم وضعیت اقتصادی کشور و جلوگیری از نوسانات دلار قیمت مسکن کاهش نخواهد یافت چرا که همه عوامل مؤثر بر هزینه ساخت تحت تأثیر مستقیم نرخ دلار و میزان تورم در کشور هستند. پس برای به تعادل رسیدن قیمت مسکن باید قیمت زمین و تورم کاهش یابد و این جز با بهبود وضعیت اقتصادی و افزایش ارزش پول ملی امکان‌پذیر نخواهد بود.
حال ببینیم سهم قیمت آهن آلات و محصولات فولادی نظیر تیرآهن، میلگرد، نبشی و سایر مقاطع از 40 درصد قیمت مسکن به چه میزان است. برای این منظور می‌توانیم نسبت قیمت یک مترمربع منزل مسکونی به میزان آهن آلات استفاده شده در آن را حساب کنیم. متوسط قیمت نهایی یک مترمربع مسکن در تهران در سال 1402 حدود 60 میلیون تومان است. میزان فولاد مورد استفاده در هر مترمربع ساختمان بتنی یا فلزی به طور متوسط 80 کیلوگرم است؛ بنابراین با فرض متوسط قیمت 26 هزار تومان برای انواع مقاطع فولادی به ویژه قیمت تیرآهن معمولی، قیمت روز هاش و میلگرد به عدد 2 میلیون می‌رسیم که در مقایسه با عدد 60 میلیون برای هر مترمربع ساختمان مسکونی در تهران بسیار ناچیز است. همان ارتباطی که قیمت تیرآهن و میلگرد با صنعت ساختمان دارند را می‌توان در تأثیر بسیار ناچیز قیمت ورق بر قیمت خودروی داخلی مشاهده نمود که بیشترین عامل گرانی در بازار خودرو را نه قیمت آهن آلات بلکه تورم، نرخ دلار، واسطه‌گری و رانت دانست.
عوامل کلی مؤثر بر قیمت مسکن
قیمت مسکن در روند ساخت تا عرضه به عوامل و پارامترهای متعددی بستگی دارد که مهمترین آن نرخ تورم و نوسانات ارزی است. معمولاً بازار مسکن نسبت به سایر بازارها مانند بازار فولاد با رشد تورمی بالاتری همراه است که به میزان کاهش عرضه و افزایش تقاضا نیز ارتباط مستقیم دارد. تورم بالا با افزایش قیمت مسکن قدرت خرید مردم را کاهش داده که باعث عدم توانایی در معامله و رکود در بازار می‌شود؛ بنابراین یک راه رونق بازار مسکن کاهش تورم و افزایش قدرت خرید مردم به وسیله افزایش درآمدها است که عملاً در وضعیت کنونی سرابی بیش نخواهد بود.
معایب افزایش قیمت آهن در بازار مسکن
همان طور که دیدیم هرچند هزینه ساخت برای فعالان این حوزه با توجه به عدم ثبات قیمت‌ها، رکود و تورم بالا نسبت به سایر بازارها بازدهی کمتری دارد اما سهم قیمت آهن آلات در ساخت‌وساز نسبت به دیگر عوامل بسیار پایین‌تر است. با این وجود افزایش قیمت آهن آلات علاوه بر افزایش هزینه در بازار مسکن از کیفیت آهن آلات مصرفی در ساخت‌وساز نیز می‌کاهد. چراکه فعالان حوزه ساخت ترجیح می‌دهند با حداقل گرفتن کیفیت محصولات فولادی از هزینه ساخت کم کنند تا در صورت عدم برگشت سرمایه و رکود بازار مسکن، نقدینگی کمتری را به صورت فریز از دست بدهند.
سخن پایانی
به طورکلی مشکل مسکن و افزایش هزینه ساخت‌وساز را باید در عوامل کلی و کلان اقتصادی جستجو کرد چرا که قیمت مصالح و سایر پارامترهای تأثیرگذار بر قیمت مسکن تحت تأثیر شرایط کلان اقتصادی، نرخ تورم و قیمت ارز است. هم‌چنین باید عنوان کنیم که قیمت زمین و دیگر عوامل مانند واسطه‌گری نقش پررنگ‌تری از تأثیر افزایش قیمت آهن آلات در بازار مسکن دارند.
ارسال نظر