، سه ماهواره ایرانی «ظفر ۲»، «پایا» و «کوثر ۱.۵» ساعت ۱۶:۴۸ امروز (یکشنبه هفتم دی ۱۴۰۴) به وقت تهران با موشک سایوز-۲.۱بی از پایگاه فضایی وستوچنی روسیه به فضا پرتاب شدند.

بر اساس اعلام منابع رسمی روسی، شرکت دولتی صنایع فضایی روسیه (روس‌کاسموس) حدود ۳۰ دقیقه پیش از پرتاب، از تکمیل فرایند آماده‌سازی نهایی این پرتاب ماهواره‌بر خبر داده بود.

معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و رئیس پژوهشگاه فضایی ایران اعلام کرد که هر سه ماهواره پرتاب‌شده، ماهواره‌های سنجشی هستند که توسط بخش خصوصی کشور طراحی و ساخته شده‌اند.

وحید یزدانیان توضیح داد: این ماهواره‌ها داده‌های تصویری با قدرت تفکیک ۱۵ متر تا کمتر از پنج متر مخابره می‌کنند و امکان بهره‌گیری از این داده‌ها در حوزه‌های مختلفی فراهم شده است.

وی با اشاره به کاربردهای این تصاویر افزود: داده‌های حاصل از این ماهواره‌ها می‌تواند در کشاورزی، مدیریت منابع آب، پایش محیط‌ زیست و سایر فعالیت‌های ملی مورد استفاده قرار گیرد و به مجموعه ماهواره‌های بومی کشور افزوده می‌شود.

رئیس پژوهشگاه فضایی ایران با بیان اینکه این ماهواره‌ها در مدار لئو و در ارتفاع تقریبی ۵۰۰ کیلومتری زمین قرار می‌گیرند، گفت: عمر مفید این ماهواره‌ها بین دو تا پنج سال است که مطابق استانداردهای جهانی بوده و امیدواریم طول عمر عملیاتی آن‌ها افزایش یابد.

بر اساس اعلام روس‌کاسموس، موشک سایوز-۲.۱بی در مجموع حامل ۵۲ ماهواره بود که شامل دو ماهواره سنجش از دور «آیست-۱» و «آیست-۲» با وزن حدود دو تن و ۵۰ ماهواره دیگر از جمله سه ماهواره ایرانی است که همگی با موفقیت در مدار تعیین‌شده قرار گرفتند.

ماهواره ظفر ۲

ماهواره «ظفر۲»، یکی از ماهواره‌های سنجشی ایران است که به سفارش سازمان فضایی ایران در دانشگاه علم و صنعت ایران طراحی و ساخته شده که در مدار LEO (مدار نزدیک به زمین) قرار می‌گیرد. 

هدف اصلی از ساخت ظفر۲، توسعه توان بومی در طراحی، یکپارچه‌سازی سامانه‌های فضایی و تصویربرداری سنجشی بوده است. از نظر فناوری ساخت، ظفر۲ یک ماهواره در کلاس وزنی ۱۰۰ تا ۱۳۵ کیلوگرم است که از سازه آلومینیومی سبک‌سازی‌شده با تحلیل تنش و ارتعاش استفاده می‌کند. طراحی سازه به‌گونه‌ای انجام شده که بتواند بارهای مکانیکی پرتاب (لرزه، شوک و ارتعاش) را تحمل کند.

در حوزه مأموریتی، ظفر به دوربین تصویربرداری اپتیکی با دقت تفکیک مکانی ۱۵ متر مجهز است که برای پایش منابع طبیعی، کشاورزی، مدیریت بحران و بررسی زیست‌محیطی کاربرد دارد. داده‌ها از طریق لینک مخابراتی باند S به ایستگاه زمینی ارسال می‌شوند. ویژگی متمایز ظفر۲، تمرکز آن بر بومی‌سازی کامل زنجیره طراحی تا تست‌های محیطی (حرارتی، خلأ و ارتعاش) است؛ به‌طوری‌که این ماهواره نقش مهمی در بلوغ فناوری فضایی دانشگاه‌محور ایران داشته است.

ماهواره پایا (طلوع ۳)

 ماهواره پایا (طلوع ۳) به سفارش سازمان فضایی ایران و توسط شرکت صنایع الکترونیک ایران طراحی و ساخته شده است.

این ماهواره با جرم حدود ۱۵۰ کیلوگرم و ابعاد حدودی ۱.۲*۱*۱ متر ، در دسته مینی ماهواره های شرکت صاایران طبقه بندی می شود و سنگین ترین ماهواره بومی کشور است که تاکنون به فضا پرتاب شده است. 

ماهواره پایا (طلوع ۳) دارای دو سنجنده تصویربرداری با قدرت تفکیک ۵ متر سیاه و سفید و ۱۰ متر رنگی است و با توجه به استفاده از الگوریتم های پردازشی مبتنی بر هوش مصنوعی، دقت تصاویر دریافتی ماهواره به ۳ متر می رسد. لازم به توضیح است برای اولین بار در کشور، از فناوری تصویربرداری آیینه ای در این ماهواره استفاده شده و بر همین مبنا پیشرفته ترین ماهواره تصویربرداری بومی ساخته شده، محسوب می شود.

ماهواره کوثر ۱.۵

نمونه دوم ماهواره کوثر (کوثر ۱.۵) سومین ماهواره‌ ساخت شرکت دانش بنیان‌ امیدفضا به سفارش سازمان فضایی ایران است که با ترکیب قابلیت‌های ماهواره های نمونه اول کوثر و هدهد و با ارتقاء قابل توجه در هر دو حوزه‌ پایش زمین و ارتباط ماهواره‌ای طراحی شده است.

از مهمترین ویژگی های این ماهواره آن است که امکان تصویربرداری با دقت حدود چهار متر را فراهم می کند و توسط بخش خصوصی دانش بنیان ایران طراحی و ساخته شده است. این ماهواره کمتر از یک سال بعد از پرتاب ماهواره نخست ساخته شده است که نشان از سرعت و آمادگی بالای این بخش در زیست بوم فضایی کشور دارد.

ماهواره‌ کوثر ۱.۵ محموله‌ تصویربرداری در طیف‌های RGB و NIR و یک ماژول ارتباطی اینترنت اشیاء (IoT) را یکپارچه‌سازی کرده تا به‌طور همزمان تصویربرداری فضایی و جمع‌آوری داده‌ها از حسگرهای زمینی توزیع‌شده را پشتیبانی کند.

این طراحی دو منظوره به ماهواره امکانی را می‌دهد که هم در زمینه‌ پایش محیطی و هم در حوزه‌ زیرساخت‌های هوشمند به کار گرفته شود، از جمله با آشکارسازی پیشرفته تغییرات، پایش هوشمند کشاورزی و مدیریت منابع طبیعی. پنل‌های خورشیدی بازشونده ماهواره توان کافی برای تصویربرداری با فرکانس بالا و عملیات ارتباطی پایدار را فراهم می‌کنند.

این ماهواره برای کاربردهای تجاری و غیرنظامی مانند کشاورزی دقیق، منابع آب، محیط‌زیست و پایش سرزمین طراحی شده است. ماهواره کوثر در مدار LEO (مدار نزدیک به زمین) قرار خواهد گرفت.