، حسین سیمایی صرّاف، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، در نشست خبری امروز با تشریح سیر تحول آموزش عالی در کشور اظهار داشت: دانشگاه در گذشته بیشتر به‌عنوان یک آموزشگاه عالی شناخته می‌شد، اما امروز این تصویر تمام واقعیت نیست. دانشگاه‌ها مسیر خود را از آموزش آغاز کرده و تا مرحله فناوری و تجاری‌سازی ایده‌ها ادامه داده‌اند.

وی با اشاره به نقش پارک‌های علم و فناوری در این روند افزود: مفهوم پارک فناوری نخستین بار در دهه ۶۰ میلادی و در سیلیکون‌ولی شکل گرفت و در ایران نیز از دهه ۷۰ با شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان بومی‌سازی شد. امروز تعداد این مراکز به ۵۸ پارک رسیده که بیش از ۱۴ هزار هسته فناور و شرکت دانش‌بنیان با اشتغال‌زایی برای ۱۶۰ هزار نفر در آن فعالیت می‌کنند. پارک‌ها تنها در سال گذشته ۱۲۹ همت درآمد داشته‌اند.

سیمایی صرّاف تصریح کرد: پارک‌های علم و فناوری محیطی پرانرژی و پویا هستند که به توسعه فناوری و ایجاد ارتباط میان دانشگاه و صنعت کمک می‌کنند. به همین دلیل رسانه‌ها نباید صرفاً به بازتاب فعالیت‌های دانشگاه بسنده کنند، بلکه باید فعالیت‌های پارک‌ها را نیز منعکس نمایند.

وزیر علوم با تبیین چهار نسل دانشگاه در جهان گفت: نسل اول دانشگاه‌ها آموزش‌محور بودند، نسل دوم به پژوهش اختصاص یافت، نسل سوم دانشگاه‌های کارآفرین و نوآور را شکل داد و در نهایت نسل چهارم، دانشگاه‌های دارای مسئولیت اجتماعی هستند که علاوه بر آموزش، پژوهش و فناوری، متعهد به حل مسائل جامعه و توسعه کشورند.

وی با اشاره به تغییر نام این وزارتخانه از «فرهنگ و آموزش عالی» به «علوم، تحقیقات و فناوری» افزود: این تغییر نام تصادفی نبوده و بیانگر گذار دانشگاه‌های ایران از مرحله آموزش به مرحله پژوهش و فناوری است.

سیمایی صرّاف خاطرنشان کرد: دانشگاه‌های کشور امروز نه‌تنها آموزشی و پژوهشی هستند، بلکه با نگاه اجتماعی و مسئولیت‌پذیری به مسائل فرهنگی و اقتصادی جامعه نیز می‌پردازند و خوشبختانه دانشگاه‌های متعددی در کشور هم‌زمان هر چهار مسئولیت را برعهده دارند.

تعداد واقعی دانشگاه‌ها در کشور حدود ۱۱۰ مرکز است 

 سیمایی صرّاف با اشاره به موضوع آمایش آموزش عالی اظهار داشت: اجرای این طرح از تکالیفی است که در ابتدا به دستور مقام معظم رهبری آغاز شد و سپس به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید و سال‌هاست بر عهده وزارت علوم قرار دارد. هدف اصلی از آمایش، کیفیت‌بخشی و ساماندهی آموزش عالی است.

وی با اصلاح برخی آمارهای رایج درباره تعداد دانشگاه‌ها در کشور گفت: گاهی مطرح می‌شود که ایران ۲۳۰۰ یا حتی ۲۶۰۰ دانشگاه دارد، در حالی که این آمار صحیح نیست. ما در مجموع حدود ۱۱۰ تا ۱۱۵ دانشگاه بیشتر نداریم. به‌عنوان مثال دانشگاه پیام نور یک دانشگاه ملی با حدود ۳۰۰ شعبه است، دانشگاه آزاد اسلامی ۴۰۰ تا ۵۰۰ واحد دارد و همچنین دانشگاه علمی‌کاربردی، دانشگاه ملی مهارت و دیگر مراکز مشابه زیرمجموعه واحدهای خود هستند. اگر هر واحد دانشگاهی را جداگانه محاسبه کنیم، مجموعاً حدود ۱۸۰۰ واحد دانشگاهی به دست می‌آید، اما اطلاق عنوان "دانشگاه" به همه این واحدها درست نیست.

وزیر علوم ادامه داد: گسترش بی‌رویه واحدهای دانشگاهی در کشور نه تنها کمکی به توسعه علمی نکرده بلکه باعث کاهش کیفیت آموزش عالی شده است. بنابراین ساماندهی و تمرکز بر کیفیت از ضرورت‌های جدی نظام آموزش عالی است.

سیمایی صرّاف خاطرنشان کرد: وزارت علوم طی دوره‌های مختلف مطالعات متعددی برای آمایش آموزش عالی انجام داده و برای هر استان پرونده‌های مربوطه را تدوین کرده است، اما در مرحله اجرا توفیق چندانی حاصل نشده است. وی افزود: شورای عالی انقلاب فرهنگی مجدداً از وزارت علوم خواسته است که ظرف یک ماه پیشنهاد نهایی آمایش آموزش عالی ارائه شود. خوشبختانه در حال حاضر پرونده کامل آماده است و به‌زودی به شورا تحویل خواهد شد.

وزیر علوم: ساماندهی سهمیه‌ها در مراحل نهایی است

سیمایی صرّاف با اشاره به مطالبه رئیس‌جمهور برای تحقق عدالت آموزشی گفت: طی سال‌ها سهمیه‌های متعددی ایجاد شده که برخی دیگر موضوعیت ندارند. وزارت علوم با همکاری وزارت بهداشت و دانشگاه آزاد طرحی برای ساماندهی سهمیه‌ها تهیه کرده که پس از اعمال نظر رئیس‌جمهور، آماده ارائه به شورای عالی انقلاب فرهنگی است.

وی تأکید کرد: منشأ برخی سهمیه‌ها مجلس و برخی شورا یا نهادهای دیگر بوده و نیاز به تفاهم بین‌دستگاهی وجود دارد. امیدواریم پس از چند دهه، وضعیت سهمیه‌ها متناسب با واقعیت‌های امروز جامعه اصلاح شود.

تنها یک‌سوم اعضای هیئت علمی کشور با صنعت همکاری دارند

حسین سیمایی‌صرّاف، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری امروز در نشست خبری اظهار داشت: پیوند میان دانشگاه و صنعت یکی از مطالبات جدی رهبر معظم انقلاب است و باید تحقیقات دانشگاهی به ثمر بنشیند و در خدمت توسعه کشور قرار گیرد.

وی با اشاره به طراحی سامانه‌های «نان» (نیازها و ایده‌ها) و «ساطع» برای تسهیل این ارتباط گفت: تاکنون بیش از ۲۲ هزار نیاز در سامانه نان و ۱۴ هزار و ۶۷۰ طرح در سامانه ساطع ثبت شده است، اما تعداد قراردادهای منعقدشده هنوز با سطح مطلوب فاصله دارد. در سال ۱۴۰۳ تنها ۳۳ قرارداد از طریق سامانه نان به امضا رسید و این رقم در سال ۱۴۰۴ به ۱۳۷ قرارداد افزایش یافت. در سامانه ساطع نیز حدود ۲۰۰ قرارداد میان دانشگاه و صنعت شکل گرفته است.

وزیر علوم ادامه داد: به طور کلی حدود ۱۲ هزار قرارداد میان دانشگاه‌های دولتی و بخش صنعت به امضا رسیده است. با توجه به وجود ۳۵ هزار عضو هیئت علمی در دانشگاه‌ها، می‌توان گفت نزدیک به یک‌سوم آنان در ارتباط مستقیم با صنعت هستند. این نسبت هرچند در مقایسه با استانداردهای جهانی پایین‌تر است، اما عددی قابل توجه به شمار می‌آید.

سیمایی‌صرّاف با تأکید بر اهمیت تربیت نیروی انسانی متخصص برای صنعت خاطرنشان کرد: در حال حاضر ۸۴۳ دانشجوی کارشناسی ارشد و ۵۷۷ دانشجوی دکتری به شیوه استادمحور مشغول تحصیل هستند و پروژه‌های آنان باید در ارتباط مستقیم با نیازهای صنعت تعریف شود. همچنین مجوز به‌کارگیری ۵۰۰ محقق پسادکتری در قالب امریه سربازی در صنایع مختلف صادر شده است.

وی تصریح کرد: برای دستیابی به جایگاه مطلوب، نیازمند فعالیت‌های ترویجی و اطلاع‌رسانی گسترده‌تر درباره ظرفیت‌های دانشگاه‌ها و سامانه‌های ارتباطی هستیم تا صنعت و دانشگاه بیش از پیش یکدیگر را بشناسند و نیازها و توانمندی‌ها به هم متصل شوند.

اصلاح خدمات خوابگاهی و تغذیه در اولویت قرار دارد

 وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با اشاره به وضعیت خوابگاه‌ها و خدمات رفاهی دانشجویان گفت: فضای دانشگاه‌ها هنوز با توقعات دانشجویان فاصله دارد؛ خوابگاه کافی نداریم و بسیاری از خوابگاه‌های موجود نیز فرسوده‌اند. هرچند همه‌ساله تعمیراتی صورت می‌گیرد، اما ما به‌دنبال ارتقای جدی وضعیت هستیم و از سال گذشته و امسال بودجه بیشتری برای تعمیر و احداث خوابگاه اختصاص یافته است.

وی در ادامه با بیان اینکه نحوه اداره خدمات تغذیه‌ای دانشگاه‌ها نیازمند تحول اساسی است، اظهار داشت: سال گذشته بیش از ۱۱ هزار میلیارد تومان برای تغذیه دانشجویان هزینه شد؛ این رقم حدود ۲۲ درصد بودجه دانشگاه‌هاست. با این حال، کیفیت خدمات رضایت‌بخش نیست. ما سال‌هاست به شیوه‌ای اداره می‌کنیم که می‌توان آن را مدیریت کمونیستی نامید؛ هزینه بالا داریم، اما بهره‌وری و رضایت پایین است.

سیمایی‌صرّاف با اشاره به مذاکرات وزارت علوم با صنایع غذایی مختلف افزود: برنامه ما برون‌سپاری خدمات تغذیه در دانشگاه‌هاست تا همان بودجه‌ای که پرداخت می‌شود، به پیمانکاران تخصصی داده شود و در مقابل کیفیت بهتری ارائه شود. هرچند این تغییر با مقاومت‌هایی همراه است، اما از نیمسال جاری دست‌کم یک یا دو دانشگاه با همکاری یکی از صنایع غذایی معتبر سرویس‌دهی را آغاز خواهند کرد.

وزیر علوم گفت: این صنایع متعهد شده‌اند سالن‌های غذاخوری را تجهیز و تنوع بیشتری در سبد غذایی دانشجویان ایجاد کنند. همچنین در ۱۷ دانشگاه کشور رستوران مکمل راه‌اندازی شده که از امسال فعالیت خود را آغاز می‌کند و به بهبود کیفیت غذا کمک خواهد کرد.

وی تأکید کرد: امیدواریم دانشجویان در این مسیر همراهی کنند. اگر در آغاز راه کاستی‌هایی وجود داشت، باید با صبر و همکاری به ما فرصت دهند تا خدمات تغذیه‌ای دانشگاه‌ها از وضعیت فعلی خارج شود و رضایت بیشتری برای دانشجویان فراهم گردد.

دانشگاه‌ها مسئول تأمین روشنایی و امنیت محیط پردیس‌ها هستند

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با بیان اینکه دانشگاه‌ها مکلف شده‌اند تا در محدوده پردیس‌ها و خوابگاه‌های خود، روشنایی کافی تأمین کنند. وزیر علوم گفت: علی‌رغم اینکه برخی دانشگاه‌ها مدعی بودند امنیت خیابان‌ها و معابر اطراف به عهده نیروی انتظامی یا شهرداری است، من دانشگاه‌ها را موظف کردم تا حداقل روشنایی پیرامون خود را تأمین کنند و اکنون این اقدام در حال انجام است.

وی همچنین در مورد تأمین امنیت افزود: قرارهایی با نیروهای انتظامی و امنیتی گذاشته‌ایم و پیگیر اجرای آن هستیم. علاوه بر این، برخی دانشگاه‌ها از پلیس و نگهبانی بخش خصوصی برای افزایش امنیت استفاده می‌کنند، هرچند که این موضوع هزینه‌هایی برای دانشگاه دارد.

وزیر علوم تأکید کرد: عملکرد کارگروه تأمین امنیت دانشگاه‌ها سه تا چهار ماه پیش منتشر شده و از دانشگاه‌ها و دانشجویان خواست در صورت داشتن پیشنهاد اصلاحی به این گزارش مراجعه کنند.

اسنپ بک شامل حوزه های علم نمی شود

 سیمایی‌صرّاف گفت: طبق توصیه‌نامه‌ها و پروتکل‌های یونسکو، تحریم‌ها نباید شامل حوزه علم، دانش و فناوری شوند. در مذاکراتی که با برخی مقامات بین‌المللی داشتیم، آن‌ها صادقانه پذیرفتند که در گذشته این حوزه‌ها را نادیده گرفته‌اند.

وی افزود: اگر جهان به حقوق بین‌الملل پایبند باشد، تحریم‌ها نباید تأثیری بر آموزش و پژوهش دانشگاه‌ها داشته باشند، اما متأسفانه اثرات غیرمستقیم همچنان وجود دارد. امیدواریم با خلاقیت و توانمندی‌های علمی ایرانی بتوانیم اثر این تحریم‌ها را کاهش دهیم.

کسی که گفتمان دولت را قبول ندارد نمیتواند رئیس دانشگاه خوبی باشد

سیمایی صراف  با اشاره به تغییر و ابقای روسای دانشگاه‌ها گفت: صرف اینکه کسی پیش از این رئیس دانشگاه بوده، دلیل کافی برای تغییر او نیست و من همیشه به این قاعده پایبند بوده‌ام.

وی افزود: تعدادی از روسای دانشگاه‌ها و اعضای ستاد همچنان در جایگاه خود باقی مانده‌اند و تغییرات انجام شده تنها بر اساس چند معیار بوده است؛ اول، پذیرش و تطابق با گفتمان دولت و رئیس جمهور، دوم، مقبولیت مدیر در سطح دانشگاه و تایید هیئت علمی و سوم، کارآمدی و توانایی مدیریت دانشگاه.

وزیر علوم تصریح کرد: تمام روسای جدید یا ابقا شده، پیش از انتصاب از سوی هیئت علمی استفسار شده‌اند تا پایگاه و جایگاه آنان در میان اعضای دانشگاه به دقت شناسایی شود. این روند به منظور تضمین کارآمدی و ثبات مدیریتی دانشگاه‌ها ادامه خواهد داشت.