علی دارابی قائم‌مقام وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در پاسخ به پرسشی درباره محدودیت‌های ساخت‌وساز در محدوده آثار ثبت جهانی و ملی خبرنگار اجتماعی خبرگزاری موج، بر ضرورت بازنگری در نگاه عمومی و مدیریتی نسبت به مقوله میراث تأکید کرد و اظهارداشت: ضوابط مشخصی برای ساخت‌وساز در عرصه و حریم آثار تاریخی وجود دارد، اما بزرگ‌ترین چالش، نبود درک مشترک و کافی درباره اهمیت این میراث است.

وی  با اشاره به ثبت جهانی دره خرم‌آباد و آثار مشابه، افزود: چه در مورد آثار ثبت ملی، و چه در سطح ثبت جهانی، ما با مجموعه‌ای از ضوابط ساخت‌وساز مواجه هستیم. این ضوابط بر اساس ملاحظات تاریخی، فرهنگی، زیست‌محیطی و حتی منظر شهری تعریف شده‌اند و هرگونه ساخت‌وساز در محدوده حریم یا عرصه، باید با هماهنگی و مجوزهای قانونی همراه باشد.

وقتی مسئول، بافت تاریخی را با فرسوده اشتباه می‌گیرد

قائم‌مقام وزیر میراث فرهنگی در بخشی از سخنان خود از فقدان سواد میراثی در میان برخی مدیران ابراز نگرانی کرد و بیان کرد: باور کنید برخی مسئولان هنوز تفاوت بافت فرسوده و بافت تاریخی را نمی‌دانند. این نگاه نه‌تنها به میراث آسیب می‌زند، بلکه در تصمیم‌سازی‌ها و اجرای طرح‌ها خطرناک است. برای همین، ما نیازمند ارتقای سواد عمومی در حوزه میراث  در سطح  مردم و مدیران هستیم.

مصوبات شورای عالی شهرسازی برای حفاظت از بافت‌های تاریخی

دارابی با اشاره به اقدامات ساختاری برای کنترل ساخت‌وساز در بافت‌های تاریخی کشور گفت: سال گذشته دو مصوبه مهم در شورای عالی معماری و شهرسازی تصویب شد که گام‌های بلندی برای حفاظت از میراث است. نخست، تعیین شهردار ویژه برای بافت‌های تاریخی در شهرهایی که دارای این ظرفیت هستند و دوم، الزام تهیه پیوست فرهنگی مبتنی بر میراث برای تمام طرح‌های جامع، تفصیلی و الحاق شهرهای جدید.

وی افزود: این مصوبات به ما کمک می‌کند تا در مرحله طراحی پروژه‌های شهری، تأثیر آن بر هویت تاریخی منطقه بررسی شود. اما باید توجه داشت که قانون به تنهایی کافی نیست؛ تا زمانی که مطالبه عمومی شکل نگیرد، هنوز می‌بینیم در نقطه‌ای از کشور، بدون اطلاع‌رسانی یا هماهنگی، لودر وارد عرصه یک اثر تاریخی می‌شود.

ثبت جهانی سبب تعهد جهانی برای حفاظت می شود

قائم‌مقام وزیر با تأکید بر تعهدات بین‌المللی کشور در قبال ثبت آثار جهانی خاطرنشان کرد: وقتی اثری مثل دره خرم‌آباد ثبت جهانی می‌شود، معنایش این است که جهان پذیرفته این منطقه سابقه‌ای ۶۳ هزار ساله در سکونت انسان اندیشمند دارد. این افتخار، یک مسئولیت ملی برای همه ماست. مردم، مسئولان، نهادهای محلی، همگی باید در قبال این هویت، احساس تعهد داشته باشند.

دارابی در بخش پایانی سخنانش به موضوع هم‌پوشانی ثبت‌های جهانی با مناطق حفاظت‌شده محیط زیست اشاره کرد و تصریح کرد: در ثبت برخی آثار مثل جنگل‌های هیرکانی، هم‌زمان با ثبت جهانی، مسئولیت حفاظت بر عهده سازمان محیط زیست و منابع طبیعی گذاشته شده است. این نشان می‌دهد که ثبت جهانی به معنی برداشت بیشتر یا فشار بیشتر نیست، بلکه به‌معنای حفاظت دقیق‌تر است.

وی افزود: در مورد دره خرم‌آباد هم برخی بخش‌های آن در محدوده مناطق تحت حفاظت قرار دارند، اما همکاری خوبی میان دستگاه‌های مسئول از جمله محیط زیست، کمیسیون ماده ۵ و شورای عالی شهرسازی وجود دارد. نگرانی‌هایی که از سوی فعالان محیط زیست مطرح می‌شود قابل احترام است، اما تا امروز تلاش کرده‌ایم با تعامل، تعادل را حفظ کنیم.