دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی:
بهزیستی باید از "حکومتداری" به "حکمرانی اجتماعی" ارتقا یابد
دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی گفت: الگوی حکمرانی بهزیستی باید بر پایه مشارکت مردمی، سیاستگذاری هوشمند، و گفتمانسازی اجتماعی بازطراحی شود.

، حجتالاسلام عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی در شورای فرهنگی سازمان بهزیستی با تأکید بر پیوند عمیق سلامت اجتماعی با مفاهیم دینی و اخلاقی اظهار داشت: بسیاری از آسیبهای اجتماعی حاصل بیتوجهی به آموزههای دینی است. در قرآن از رفتارهایی چون عیبجویی، غرور، سوءظن، شرابخواری و قمار نهی شده که هر یک منشأ اختلال در سلامت جامعهاند.
وی با بیان اینکه سلامت اجتماعی بدون تقوا ممکن نیست، افزود: تقوا یعنی راستگویی، عدالتورزی، احسان به دیگران و رعایت حقوق مردم. اگر هر فردی در حرفه و مسئولیت خود صادق و امانتدار باشد، جامعه مسیر سلامت را طی خواهد کرد. حتی اگر کسی در برخی عبادات سستی کند، اما در کار خود صداقت و مسئولیتپذیری داشته باشد، در حقیقت به سلامت اجتماعی خدمت کرده است.
دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه حوزه دانشگاه و بهزیستی نیز گامهایی برای تبیین مفهوم بهزیستی اسلامی برداشتهاند، ادامه داد: کتابهایی چون "آیین بهزیستی اسلامی" و "بهزیستی روانشناختی از منظر دین" گامهای مثبتی در این زمینهاند، اما هنوز با خلأهای معرفتی مواجهیم.
وی در تبیین این الگو، پنج بسته راهبردی را پیشنهاد داد و توضیح داد: اولین بسته، مانیتورینگ هوشمند مسائل اجتماعی است. سازمان بهزیستی باید اتاق وضعیت فعال با کمک هوش مصنوعی داشته باشد تا مسائل حال و آینده را رصد و تحلیل کند.
خسروپناه دومین محور را تدوین بستههای سیاستی و راهبردی برای هر مسئله اجتماعی برشمرد و افزود: بدون اسناد سیاستی نمیتوان برنامهریزی دقیق داشت. برای موضوعاتی مانند سالمندی، خشونت خانگی یا اعتیاد باید بستههای مشخص سیاستگذاری تهیه شود. سندنویسی اشکال ندارد؛ اشکال در سندبسندگی است.
وی ادامه داد: سومین بسته، تقنینی و ساختاری است. ما سیاست کلی برای بهزیستی نداریم. باید به کمک مجمع تشخیص مصلحت و مجلس، سیاستهای کلی و قوانین مکمل را تدوین کنیم. بهویژه در موضوعات مردمی مانند مشارکت خیرین، باید ساختارهای تسهیلگر ایجاد شود.
خسروپناه در همین زمینه پیشنهاد تأسیس "بنیاد مردمی نیکوکاری" را مطرح کرد و گفت: به جای پراکندگی تعاملات با خیرین، باید نهادی بنیادین و مردمی شکل بگیرد که از ظرفیتهای بهزیستی بهطور متمرکز بهرهبرداری کند. این پیشنهاد با استقبال برخی خیرین مواجه شده و حتی وعده حمایت مالی جدی داده شده است.
وی به بسته چهارم یعنی گفتمانسازی و مشارکت اجتماعی اشاره کرد و تصریح کرد: نباید تصور شود دولت تنها بازیگر حوزه اجتماعی است. مردم و خیرین نقش کلیدی دارند و مسئولان باید ظرفیتهای آنان را باور کنند و به کار گیرند.
دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی با اشاره به نقش بنیادین آموزههای دینی در سلامت اجتماعی، گفت: بسیاری از آسیبهای اجتماعی ناشی از بیتوجهی به دستورات دین است. بدون تقوا، که شامل صداقت، عدالت و مسئولیتپذیری است، سلامت اجتماعی ممکن نخواهد شد.
وی با تأکید بر خدمت به مردم بهعنوان نعمتی الهی افزود: رسالت دین، تربیت انسان صالح برای ساخت جامعهای سالم است؛ بنابراین سیاستگذاریهای اجتماعی باید بر مبانی دینی و اخلاقی استوار باشد.
خسروپناه ضمن قدردانی از فعالیتهای بهزیستی، گفت: این سازمان از برکات انقلاب اسلامی است، اما همچنان با چالشها و کارهای زمینمانده مواجه است. باید از حکمرانی صرفاً دولتی فاصله گرفت و به سمت حکمرانی هوشمند و مردمی حرکت کرد.
وی پنج بسته راهبردی برای تحول در بهزیستی پیشنهاد داد: مانیتورینگ هوشمند مسائل اجتماعی با کمک هوش مصنوعی، تدوین اسناد سیاستی برای موضوعاتی مانند سالمندی و اعتیاد، اصلاح ساختارهای تقنینی بهویژه در حوزه مشارکت خیرین، گفتمانسازی و جلب مشارکت اجتماعی، و در نهایت ارزیابی اثربخشی برنامهها.
وی افزود: مردم معجزهاند؛ نمونههایی چون ساخت بیمارستانهای تخصصی با کمک خیرین یا فعالیت داوطلبانه میلیونها جوان در هلال احمر، نشاندهنده ظرفیت عظیم اجتماعی است که باید آن را شناخت و ساختارمند کرد.
خسروپناه با تأکید بر نقش دانشگاهها و نخبگان علمی، خواستار طراحی رشتهها و سرفصلهای تخصصی متناسب با نیازهای بهزیستی شد و در حوزه فناوری نیز گفت: سازمان بهزیستی نیازمند ابزار اختصاصی مبتنی بر هوش مصنوعی است که با نیازهای خاص این حوزه منطبق باشد.
وی تصریح کرد: برای تحقق حکمرانی اجتماعی کارآمد، باید مردم و عالمان را در کنار هم دید و با رویکردی شبکهای به مسائل اقتصادی، سلامت و اجتماعی پرداخت.
ارسال نظر