به گزارش خبرنگار سینمایی خبرگزاری موج، در نود و سومین قسمت از فصل سوم برنامه سینمایی هفت، محمدحسین لطیفی در میزگرد گفتگوی ویژه این برنامه با موضوع «تاثیر جشنواره فیلم فجر بر سینمای ایران» میزبان ابراهیم داروغه زاده دبیر سه دوره این رویداد سینمایی بود.

فراخوان امسال تفاوت زیادی با سه سال گذشته نداشت

لطیفی با اشاره به ثبات دبیران جشنواره های سینمایی در دنیا و تاثیر این امر بر آن رویدادها، از داروغه زاده درباره تغییر و تحولات در جشنواره فیلم فجر به تبع تغییر مدیران و دولت‌ها پرسید که ابراهیم داروغه زاده توضیح داد: حقیقت این است که طی سه سال فعالیتم در جشنواره فیلم فجر، سعی کردیم تغییرات نداشته باشیم و امسال نیز آنطور که فراخوان را دیدم، تغییرات زیادی نسبت به سالهای پیش وجود نداشت. یعنی مهمترین بخش جشنواره که سودای سیمرغ است و نوع جوایزی که تعلق می گیرد، تفاوت آنچنانی نداشته است.

وی افزود: ولی یک مساله اجتناب ناپذیر را شاهد بودیم. جشنواره فیلم فجر، جشنواره ای دولتی محسوب می‌شود طبیعتاً با تغییر دولت‌ها دبیران جشنواره نیز تغییر می کنند و به تبع آن، ممکن است رویکردهای جشنواره در بحث داوری و انتخاب‌ها دچار تغییراتی شود. سیر تغییر و تحولاتی که از ابتدا تاکنون در جشنواره فیلم فجر شاهد بودیم، خیلی منفک از سیر تغییر و تحولات جامعه و سینما نیست؛ انگار که همزاد هم هستند و با هم دچار رشد و تغییر و تحول می‌شوند و این تحولات آزاردهنده نبودند.

محمدحسین لطیفی خاطرنشان کرد: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نباید در حوزه فرهنگ و هنر، سیاسی برخورد کند تا هر دولتی که برسرکار می‌آید شاهد تغییرات باشیم کما اینکه می‌توان این نوع جشنواره‌هایی که ملی محسوب می‌شوند، به صورت مستقل برگزار شوند و آنها نیز بر اساس خط‌مشی کلی جامعه برگزار شوند. من منتقد این موضوع هستم که با تغییر مدیران فرهنگی و هنری خط مشی ها نیز تغییر می‌کند و معتقدم باید اینها از یکدیگر تفکیک شوند. به اعتقاد من حتی می‌توان با دبیر جشنواره فیلم فجر مستقل برخورد شود. یعنی جشنواره را آنگونه ببینیم که پویاتر شود و با مدد از تجربیات گذشته ادامه پیدا کند.

نداشتن اثر از مهمترین معیارها برای انتخاب داور است

دبیر سابق جشنواره فیلم فجر در این مورد بیان کرد: بخش اجرایی جشنواره فیلم فجر، طی این سال‌ها به ثباتی رسیده است مثل روند برگزاری جشنواره، نشست‌های تخصصی، سینماهای مردمی و رسانه. بحث دیگر موضوع انتخاب و داوری آثار است که به فاکتورهای مهمی بستگی دارد و همه آن به استقلال دبیر ارتباط پیدا نمی‌کند. اینکه برخی از فیلمسازان در جشنواره، فیلم نداشته باشند مهمترین فاکتور است چون داوران باید از بین اهالی سینما انتخاب شوند و باید هنرمندانی انتخاب شوند که اثری در جشنواره ندارند یا در هیچکدام از فیلم‌ها مداخله یا حضوری نداشته باشند.

نارضایتی جزئی از ذات جشنواره است

داروغه زاده تصریح کرد: من تغییر و تحولات دولت‌ها در فرآیند برگزاری جشنواره فیلم فجر موثر نمی‌دانم و فکر می‌کنم بیشتر به حال و هوای سینما بر می‌گردد. در سه سال تجربه من، مهمترین ویژگی که جشنواره با آن ارزیابی می‌شود، خود فیلم‌ها هستند و هر چقدر فیلم‌های بهتری در جشنواره حضور داشته باشند، جشنواره با شور و حرارت بیشتر و منتقدان و مردم با استقبال بهتری فلیم‌ها را دنبال می‌کنند. بحث بعدی، انجام داوری درست است که طبیعتاً از بین کسانی که دوست دارند در جشنواره حاضر باشند، بخشی به بخش مسابقه راه پیدا می‌کنند و تعدادی برنده می‌شوند؛ بنابراین همیشه نارضایتی جزء ذات جشنواره است.

جشنواره به دیده شدن جوانان کمک می کند

لطیفی در ادامه از داروغه زاده درباره تاثیر جشنواره فیلم فجر بر روند ساخت سال آینده سینما  و بهتر شدن فیلم‌ها پرسید که داروغه زاده با اشاره به وجوه مختلف تاثیر جشنواره بر سینما، به فیلم اول محمدحسین مهدویان و تاثیر حضورش در جشنواره فجر و رشد و فیلمسازی‌اش اشاره کرد و گفت: برگزاری جشنواره و اهدای جوایز به کشف و دیده شدن استعدادهای جوان و نفرات پشت دوربین کمک می کند. مواردی نظیر محمدحسین مهدویان زیاد در جشنواره فجر داشتیم؛ فیلمسازانی داریم که جوانند و جشنواره برای آنها فرصت کشف و مطرح شدن است و یکسری دیگر از فیلمسازان حرفه‌ای‌تر محسوب می‌شوند که مطرح شدن برایشان از درجه کمتری برخوردار است اما آنها هم دوست دارند در جشنواره دیده شوند. حتی در این مسیر فیلمسازان با دست اندرکاران فنی سینما آشنا می‌شوند تا در کارهایشان از آنها بهره بگیرند.

کار دبیر با تعیین هیات انتخاب و داوری به پایان می رسد

داروغه زاده در ادامه گفت: دبیر جشنواره فیلم فجر همیشه دوست دارد فیلم‌های خوب در جشنواره بیشتر باشد به ویژه وقتی فیلم‌ها انتخاب می‌‎شوند اما وقتی فیلم‌ها انتخاب شدند و نوبت به داوری می‌رسد، داوری‌ها سخت‌تر می شود و وقتی چند چهره شناخته شده در جشنواره حضور داشته باشند این درجه سختی بیشتر خواهد شد اما این روند جذابیت خودش را دارد. از نظر من وقتی دبیر هیات انتخاب را انتخاب می‌کند، کارش تمام می‌شود. وقتی بزرگان سینما به عنوان داور انتخاب می‌شوند و اعتبار و وزن سنگین‌تری داشته باشند، خودبه خود میزان تاثیرگذرای دبیر بر روند داوری کاسته می‌شود.

مجری میزگرد گفتگوی ویژه برنامه «هفت» در ادامه سوالش از دبیر سابق جشنواره فجر درباره سختی‌های دبیر فجر و اینکه آیا فیلمی بوده که علیرغم تلاش‌ها، حقش نادیده گرفته شود، اظهار کرد: اینکه حق کسی نادیده گرفته شود رخ نداده است اما اینطور بوده که دبیر فیلم یا بازیگری را دوست داشته که سیمرغ بگیرد اما نشده است و این مدل خیلی اتفاق افتاد. واقعیت این است فیلم‌هایی و بازیگرانی بودند که دوست داشتم سیمرغ بگیرند اما رای هیات داوران چیز دیگری بود و این، زیاد تکرار شد اما من تخصص لازم را در این زمینه نداشتم.

مسعود نجفی: بلیت‌فروشی سینمای مردمی جشنواره فجر به صورت تک بلیت است

محمدحسین لطیفی مجری برنامه «هفت» در بخش دیگری از این برنامه با موضوع «نحوه برگزاری سی و نهمین جشنواره فیلم فجر » میزبان مسعود نجفی مدیر روابط عمومی این جشنواره بود و از او درباره آخرین وضعیت داوری آثار، نمایش فیلم‌ها، سینمای رسانه و مردمی، بلیت فروشی سینماهای مردمی، پروانه نمایش فیلم‌های حاضر در جشنواره و جریان تولید در سینمای ایران و اکران آنها در سال آینده سوال پرسید.

مسعود نجفی درباره این موارد توضیح داد: امسال مدل جدیدی را در بحث داوری آثار تجربه کردیم به سبب شرایطی که کرونا به کشور و سینما و جشنواره تحمیل کرد. چون استارت جشنواره دیر زده شد، فرصت تشکیل هیات انتخابی که به روال هرسال بود نداشتیم و داوران جشنواره به نوعی کار هیات انتخاب را نیز انجام دادند. 110 فیلم متقاضی حضور در جشنواره بودند و در نهایت 62 فیلم واجد شرایط مقررات جشنواره شدند. ترکیب داورانی که امسال به نسبت سال‌های گذشته جوان‌تر بودند باعث شد داوری با انرژی و سرعت بیشتری انجام شود و در نهایت کاندیدهای خود را اعلام کردند؛ کاندیدهایی که از ابتدا اعلام کردیم اگر قرار بر نمایش آثار باشد، این کاندیدها نمایش داده می‌شوند. همچنین هر فیلمی که در این دوره جشنواره نمایش داده می‌شود، در یکی از رشته‌های موجود فنی و هنری کاندیداتوری خواهد داشت.

چرا برج میلاد به عنوان سینمای رسانه انتخاب شد؟

مدیر روابط عمومی جشنواره فیلم فجر افزود: با توجه به قوانین ستاد ملی مبارزه با کرونا، به دلیل شرایط محیطی برج میلاد که لابی بزرگ، سقف بلند و سالن بزرگی دارد و  با ظرفیتی که مشخص کردند، قرار شد برج میلاد مقر اصلی جشنواره باشد و این فیلم‌ها را در سینمای رسانه که در محل مرکز همایش های برج میلاد خواهد بود، طی 10 روز به نمایش بگذاریم. در کنار آن، پردیس سینمایی ملت را نیز داریم که اختصاص به اهالی رسانه و منتقدانی دارد که به تماشای فیلم‌ها می‌نشینند. در سینمای مردمی نیز به روالی که تعیین شده برنامه نمایش فیلم ها را خواهیم داشت و با 30 درصد ظرفیت، بلیت فروشی انجام می شود و میزبان مردم با وجود محدودیت‌های کرونایی است. بلیت‌فروشی سینماهای مردمی از طریق «سمفا» انجام می‌شود و تفاوتش در این است که به صورت گروهی نخواهد بود و امسال استثناً به صورت تکی فروخته می‌شود.

نجفی ادامه داد: در سینمای رسانه روزی 2 فیلم نمایش داده می‌شود و 2 نشست برگزار خواهد شد که سعی کردیم با زمان‌بندی، زمان محدودتری اهالی رسانه را درگیر کنیم و پایان نمایش فیلم‌ها نیز زمانی خواهد بود تا دوستان قبل از پایان محدودیت تردد به منازل خود برسند. هنوز مجریان نشست‌های پرسش و پاسخ مشخص نشدند.

وی در مورد همزمانی صدور پروانه نمایش و داوری آثار جشنواره گفت: امسال پروسه بررسی پروانه نمایش فیلم‌ها، با پروسه داوری آثار همزمان شد و هنگامی که داروان مشغول بودند، شورای پروانه نمایش نیز به موازات مشغول بود و رای صادر شد.

همه فیلم های داوری شده آماده نمایش در جشنواره هستند

مسعود نجفی در ادامه به یکی دیگر از تفاوت های اجرائی جشنواره فجر با سالهای گذشته اشاره کرد و گفت: امسال پایان مهلت ارسال نسخه دی‌سی‌پی فیلم‌ها تا 20 دی اعلام شده بود اما روز 20 دی اطلاعیه‌ای صادر کردیم که دبیر جشنواره به دلیل ترافیک خروجی گرفتن فیلم‌ها در استودیوها، این مهلت را چند روزی اضافه کرده است تا فیلم‌ها مراحل فنی‌شان به اتمام برسد. تفاوت امسال با سایر دوره‌های جشنواره در این است که نسخه‌های مورد ارزیابی داوران، نسخه کامل بوده و قطعا برای جشنواره نیز آماده نمایش است.

وی افزود: امسال پنجمین سالی است که مدیریت روابط عمومی جشنواره فیلم فجر را برعهده دارم و امسال با وجود کرونا، تجربه کاملا متفاوتی نسبت به سال‌های پیش داشتیم. برخی از محدودیت‌هایی که به جشنواره تحمیل شد، اتفاق خوبی بود و بازتاب خوبی داشت؛ مثل هیات داورانی که کار هیات انتخاب را نیز انجام دادند  که تجربه خوبی بود و امیدوارم در سال‌های بعد هم تکرار شود. این روند داوری، ضمن اینکه کار جشنواره را تسریع کرد، ترکیب سینمایی در آن غالب بود و از نظر انتخاب‌ها، کارکرد مفیدی داشت.

مدیر روابط عمومی جشنواره فیلم فجر در مورد نحوه حضور اهالی رسانه در این دوره جشنواره گفت: تعداد رسانه‌ها را به یک سوم سال گذشته رساندیم و با توجه به عملکرد رسانه‌ها در دوره های قبلی، ظرفیتی که سال پیش، 1180 کارت بود را امسال به حدود 200 کارت برای برج میلاد و 200 کارت برای پردیس سینمایی ملت رساندیم که این مهم با همکاری اهالی رسانه‌ها محقق شد. امیدوارم این تجربه متفاوت ما تا روز پایانی جشنواره ثمرات خوبی داشته باشد.

وی در ادامه بر تاثیر برگزاری جشنواره امسال بر پویایی سینمای ایران تاکید کرد و گفت: یکی از اتفاقات خوب برگزاری جشنواره فیلم فجر، راه افتادن جریان تولید سینمایی بود در شرایطی که افراد شغل‌هایشان را از دست داده بودند و معیشت همه به ویژه سینماگران مختل شده بود. البته این فیلم‌ها نیز به صف اکران اضافه خواهند شد و بخشی از آنها نیز به اکران آنلاین در پلتفرم‌ها می‌رسند.

مسعود نجفی در پایان در مورد ترکیب جوایز و تغییرات آن گفت: جوایز جشنواره تغییری نداشته است اما سیمرغ ملی جشنواره به نام سردار شهید قاسم سلیمانی اختصاص پیدا کرده است و به فیلم‌هایی که در موضوع دفاع مقدس ساخته شدند تعلق می‌گیرد. سال گذشته این جایزه به فیلم «آبادان یازده شصت» اهدا شد و امسال نیز از بین فیلم های سینمایی، مستند و کوتاه به موضوعی که مرتبط باشد تعلق می‌گیرد.

بی هویتی فیلم کوتاه نتیجه مدیریت غلط است

در بخش پایانی این قسمت از برنامه هفت، نوبت به میز نقد رسید که با حضور مسعود فراستی، شاهین شجری کهن و محمدتقی فهیم برگزار شد و به نقد و بررسی آثار جشنواره فیلم کوتاه تهران اختصاص داشت.

در ابتدای این بخش، فهیم تصریح کرد: صحبت درباره فیلم کوتاه حساسیت بیشتری دارد. زیرا اکثر فیلمسازان جوان تر و حساس ترند و مراقبت از آن ها با اهمیت تر است. از طرفی دیگر، مدیریت آنها با دولت است و اتفاقا این مدیریت کردن هم تاثیر گذار است. مدیریت کردن این نسل جدید خیلی مهم است زیرا خروجی این بچه ها سینمای آینده را می سازد.

وی افزود: این بچه ها باید با بدنه و توده مردم در ارتباط باشند و اگر ما این بچه ها را از مردم جدا کنیم شرایط آن ها سخت می شود. در این سال های اخیر فیلم هایی جایزه گرفتند که ارتباط آن ها با هویت ملی کمرنگ بوده است. وقتی دبیر می گوید تراز برگزاری جشنواره را تغییر داده است باید دید این تغییر به کدام سمت است. خیلی از بچه ها افتخار می کنند که فیلمشان در خارج از کشور معلوم نیست که برای کجاست! بچه ها فکر می کنند که اگر خارجی ها نفهمند فیلمشان کجایی است معلوم است که فیلمشان جهانی شده است. این ها همه نتیجه مدیریت غلط است. بچه های فیلم کوتاه از فرم و تکنیک جلوتر هستند اما مدیریت فضای فیلم کوتاه درست نیست. یکی دیگر از آسیب ها تقلید از سینمای بلند است. این خوب نیست و سینمای کوتاه باید جریان خود را حفظ کند.

در ادامه شاهین شجری کهن گفت: احساس می کنیم در فیلم کوتاه یک استفاده افراطی از ابزار و تکنولوژی وجود دارد. انگار بچه ها به نوعی طبع آزمایی روی آورده اند و دنبال کارهای عجیب و غریب می کنند. انگار فقط چیز های مرعوب کننده را می پسندد که هیچ ربط معنایی و مفهومی و منطقی ندارد. استفاده از بازیگران حرفه ای هم خیلی تبدیل به پز داده شدن است. انگار کارگردان دوست دارد به نوعی به همه بفهماند که من چقدر اعتبار دارم. فیلم کوتاه باید چهره های جدید معرفی کند نه اینکه از بازیگران سرشناس استفاده کند. قالب فیلم های کوتاه هم باید مستقل پنداشته شود. فیلم کوتاه تمرین فیلم بلند نیست. فیلم کوتاه فرار از بی پولی ساخت فیلم بلند نیست. قالب فیلم کوتاه باید رعایت شود. فیلم کوتاه شده محصول آزمون و خطا تا فیلمساز به فیلم بلند برسد.

فراستی هم در این بخش اظهار داشت: داستان کوتاه یک مدیوم جدا از رمان است. مثل چخوف که داستان دو صفحه ای آن از رمان هم کارکرد بیشتری دارد. قصه ای که با خواندن آن تمام عمر به آن فکر خواهیم کرد. بهترین تمرین برای فیلم کوتاه اقتباس از داستان کوتاه است. دوربین فیلم کوتاه دوربین فیلم بلند نیست. این داستان در فیلم بلند ما نیز هست. دوربین روی دست نشان دهنده نا بلدی در سینماست. دوربین نباید دیده شود. اگر دیده شود ما را به بیرون پرت می کند. فیلم کوتاه هم دوربین خاص خود را دارد. مشکل دیگر هم این است که فیلم معلوم نیست برای کجاست؟ اگر فیلمی در فرم ملی نباشد جهانی نخواهد شد. اصلا فیلم نیست. فرم ابتدا شخصی است سپس ملی و درنهایت جهانی. فیلم باید معلوم شود برای کجاست و برای چه زمانی است. در غیر اینصورت فیلم نیست.