به گزارش خبرنگار خبرگزاری موج،  طرح شاد که چند روز قبل به بهانه هفته معلم رسما توسط رییس جمهور رونمایی شد، در دو طیف مدارس خصوصی و دولتی دقیقا دو دنیای متفاوت را تجربه می کند. دنیایی که در آن والدین دانش آموزانی که در مدارس دولتی تحصیل می کنند به خاطر هزینه اینترنت، سرعت کم آن، شیوه برگزاری کلاس ها و حتی در برخی موارد نداشتن گوشی های هوشمند که اتفاقا این روزها قیمت هایی نجومی هم پیدا کرده، به شدت از آن انتقاد می کنند ولی در مدارس خصوصی، کادر آموزشی و والدین آن را تحولی در نظام آموزشی می دانند. دو طیفی که هر کدام دیدگاه و تحلیل مختص به خود را دارند.

طرح خصوصی

 مونا امیدی، مدیر یکی از مدارس دخترانه دبستانی خصوصی در منطقه یوسف آباد است. وی برخلاف همکارانش در بخش دولتی، به شدت طرفدار طرح شاد و اجرای آن است. امیدی با ذکر اینکه حتی پیش از کرونا و مجازی شدن آموزش های تحصیلی، مدارس غیردولتی از برنامه ها و امکانات مجازی برای آموزش استفاده می کردند گفت: ما و بسیاری دیگر از مدارس خصوصی و غیردولتی، مدتها قبل از تعطیلی مدارس و بحث آموزش مجازی، از امکانات واتساپ و تلگرامی برای ارتقاء سطح آموزش هایمان استفاده می کردیم. اتفاقا، هم والدین و هم دانش آموزان ما، با این روش ها بیگانه نبوده و نیستند.

وی در تشریح دلایل خود برای کارایی طرح شاد گفت: شاید مهمترین ویژگی طرح شاد این باشد که برای نخستین بار آموزش و پرورش به فکر افتاد– یا مجبور شد - تا عملا به سمت آموزش های مجازی حرکت کند. از طرفی نرم افزار شاد باعث شده تا بسیاری از مشکلات آموزش از طریق واتساپ یا تلگرام، رفع شود. مثلا آموزش ها در این فضاهای مجازی قبلا چندان سندیت نداشت ولی امروز دانش آموزان به اجبار تلاش می کنند تا با قابلیت هایی که نرم افزار شاد دارد، خود را در چارچوب آموزش های کلاس های این طرح قرار دهند؛ درحالیکه در گروه های واتساپی و تلگرامی که قبل از نرم افزار شاد داشتیم این جدیت و پیگیری دیده نمی شد. 

این مدیر یکی از مدارس غیردولتی البته، نواقص این طرح را نیز انکار نمی کند ولی در عین حال معتقد است: هیچ کس منکر کم و کاستی های این نرم افزار – بخصوص در اوایل به کار گیری آن – نیست ولی در مقابل، قابلیت هایی مانند امکان ارزشیابی، مدیریت و پشتیبانی مدیریتی و... باعث شده تا امروز کم کم این نرم افزار جایگاه خودش را در سیستم آموزشی ما باز کند.

وی با این وجود معتقد است که بخشی از موفقیت این نرم افزار به خلاقیت معلم ها و کادر آموزشی برمی گردد. فاکتوری که در مدارس غیردولتی بیشتر رعایت می شود. امیدی در این زمینه معتقد است: مسلم است معلمی که هر کلاسش در مدرسه دولتی 30-40 دانش آموز دارد و اتفاقا چندین کلاس هم در روز برگزار می کند، در بهترین حالت فقط می تواند دروسش را تدریس کند و دایم باید پاسخگوی سوالات و خواست های دانش آموزانش باشد. طبیعی است که چنین معلمی در مقایسه با همکارش در مدرسه غیردولتی که تنها 10-12 دانش آموز دارد و اتفاقا والدینشان هم با حساسیت روند تحصیلشان را دنبال می کنند، خلاقیت اصلا جز اولویت هایش نباشد. درحالیکه معلم های ما در مدارس غیردولتی، به خاطر خط مشی و سیاست هایی که داریم، دایم تلاش می کنند تا از هر شیوه ای که می تواند برای بهتر شدن وضعیت و بهبود تدریسش استفاده کند.

امیدی ادامه داد: در مجموع معتقدم جای بسی خوشحالی است که بالاخره آموزش و پرورش در این برهه، تنها به خلاقیت مدیران دولتی خود اکتفا نکرد و خود وزارتخانه برای یکپارچه کردن این شیوه آموزش نوین مجازی پا پیش گذاشت. 

وی که مدیریت مدرسه ای با بیش از 200 دانش آموز را برعهده دارد، در پاسخ به این سوال که تقریبا چند درصد دانش آموزان این مدرسه با جدیت در کلاس های مجازی طرح شاد شرکت می کنند؟ گفت: خوشبختانه به جرات می توانم بگویم که تمامی دانش آموزان ما در این دوره ها فعال هستند و الان هم در فاز ارزشیابی و در مرحله بعد برگزاری امتحانات – مطابق اعلام وزارتخانه – هستیم و مشکل خاصی با آن نداریم.

به اعتقاد این مدیر مدرسه غیردولتی، اجرای این طرح می تواند زمینه ای باشد برای استفاده از آن در سایر مواقع بحرانی مانند روزهایی که مدارس به خاطر آلودگی هوا یا خاطر برف و سیل و.... تعطیل است.

بیشتر بخوانید : 

تحلیلی بر اجرای طرح پرانتقاد آموزشی شاد در کشور

فاصله نجومی آموزشی    

محمد نیک نژاد از کارشناسان و فعالان آموزشی که خود، 28 سال سابقه تدریس در مدارس مختلف تهران را دارد برخلاف امیدی معتقد است که شاید آسیب ها و انتقادهایی که به طرح شاد مطرح می شود بسیار بیشتر از مزایای آن است. وی در تشریح دلایل خود گفت: البته در فضای غافلگیری که کرونا برای کشور ایجاد کرده بود و از سویی نبود زیر ساخت های لازم برای آموزش های مجازی، نفس این اقدام، کار خوبی بود. درچنین شرایطی بعد از 2- 3 هفته تعطیلی مدارس خود مدارس غیردولتی که تا پیش از آن هم از امکانات فضای مجازی درآموزش های خود استفاده می کردند، به فکر افتادند تا از طریق واتساپ و تلگرام کلاس های خود را از سربگیرند. مثلا معلم های این مدارس از تدریس های خود فیلم می گرفتند و آن را از طریق فضای مجازی برای دانش آموزان خود، منتشر می کردند.  

وی اضافه کرد: البته این رویه بیشتر مختص شهرهای بزرگ و مناطق به اصطلاح برخوردار آنها بود که هم سرعت اینترنت در آن مناسب است و هم دانش آموزان آنها اکثرا گوشی هوشمند داشتند و هم به خاطر پول های کلانی که گرفته بودند، موظف بودند برای حفظ نام و برند خودشان هم که شده؛ با حساسیت برای برگزاری کلاس های خودشان برنامه ریزی کنند، وگرنه در مناطق روستایی و کم برخوردار به هیچ عنوان نمی توان مدعی بود که طرح شاد موفق بوده است. 

وی افزود: اولا در این مناطق بسیاری از دانش آموزان گوشی هوشمند ندارند و در اکثر آنها سرعت های اینترنت هم واقعا پایین است و از سویی شیوه آموزش در این مناطق به گونه ای نیست که دانش آموزان به یکباره بتوانند خودشان را با کلاس های مجازی منطبق کنند.

طرح شاد سنگ اندازی آموزشی است

این کارشناس باسابقه حوزه آموزش از طرح شاد به عنوان یک سنگ اندازی آموزشی یاد کرد و گفت: اصولا براساس اسناد بالادستی باید آموزش ما به سمت مدرسه محوری حرکت کند. سیستمی که براساس آن مدیران و معلم ها براساس  اختیاراتی که دارند می توانند آموزش ها و کلاس های خود را برنامه ریزی کنند. اما این طرح باعث شده تا این مدرسه محوری عملا زیر سوال برود.

روابط پشت پرده در طراحی اپلیکیشن شاد؟

وی با ذکر اینکه اخبار خوبی در مورد اجرای طرح شاد در فضاهای آموزشی شنیده نمی شود گفت: مثلا وقتی می خواهیم فیلمی را در برنامه شاد بگذاریم به جای اینکه بارگذاری آن 5 دقیقه طول بکشد بعضی وقتها 24 ساعت زمان می برد. در واقع برای اینکه بخواهیم یک نرم افزاری را به صورت فراگیر و ملی استفاده کنیم باید این نرم افزار، یکسری مزیت های نسبی نسبت به سایر همتایان خود داشته باشد، ولی واقعیت این است که اپلیکیشن شاد هیچ مزیت خاصی نسبت به واتساپ و تلگرام ندارد! 

وی تصریح کرد: برای همین شاید شایعه روابط پشت پرده و سودجویانه برخی گروه ها که گفته می شد به بهانه طراحی این اپلیکیشن رخ داده بود، چندان هم دور از ذهن باشد!

نیک نژاد با اشاره به اینکه این طرح تنها در مدارس خصوصی جواب می دهد گفت: این مدارس از آنجایی که هزینه های گزافی می گیرند مجبورند از هر طریق ممکن، کلاس های مجازی خود را با کیفیت هر چه بهتر برگزار کنند ولی در مدارس دولتی اصلا اینگونه نیست. درحقیقت از طرح شاد، می توان به عنوان یک ابزار لاکچری نام برد که نشان دهنده فاصله طبقاتی وحشتناک آموزشی در کشور است و به هیچ عنوان مطابق عدالت اجتماعی و آموزشی که داعیه آن را داریم نیست. 

یک نمونه روستایی

اما شاید بهترین شاخصه برای ارزیابی طرح شاد، اجرای آن در روستاها باشد. روستاهایی که اکثرا تنها یک مدرسه با 10- 12 شاگرد دارند و بسیاری از آنها حتی یک گوشی ساده هم ندارند. معصومه قراری، معلم مدرسه روستای همه سین در نزدیکی پایتخت است. در مدرسه ای که وی معلم آنجاست، 11 شاگرد دارد که در مقاطع ر اول و دوم دبستان تحصیل می کنند. قراری در خصوص شیوه آموزشی که در مدرسه اش در این روزهای کرونایی دارد گفت: ما هم از همان ابتدا طرح شاد را نصب و استفاده کردیم. اما استفاده از این برنامه برای ما مشکلات زیادی را به همراه داشته است. اولین مشکل این است که برای دانلود فیلم ها و مطالبی که روی آن می گذارم دانش آموزان باید هر روز اینترنت بخرند که اکثرا از توان مالی خانواده هایشان خارج است. 

وی در ادامه به نکته دیگری اشاره کرد که در مدارس شهری شاید کمتر دیده می شود. قراری در این زمینه توضیح داد: هیچ کدام از دانش آموزان من موبایل ندارند. برای همین باید صبر کنیم تا پدر یا مادر آنها از سرکار برگردند و بچه ها بتوانند با گوشی آنها در کلاس ها شرکت کنند. یعنی مجبورم همیشه آماده باشم تا وقتیکه یکی از بچه ها آنلاین می شوند سریع درس آن روزشان را برایش ارسال کنم و به تکالیفش رسیدگی کنم. 

طرح شاد نشانه ای از بی عدالتی آموزشی است

این معلم روستایی نیز این شیوه آموزشی را کاملا نشانه ای از بی عدالتی آموزشی و فاصله طبقاتی دانسته و گفت: به نظرم این نرم افزار تفاوت چندانی با واتساپ یا تلگرام ندارد. ای کاش حداقل اینترنتی که برای استفاده از شاد لازم است رایگان می شد تا بچه های روستایی و مناطق کم برخوردار برای استفاد از آن مشکلی نداشته باشند. اما الان من بیشتر نگران بچه های کلاس اولی هستم. چون بچه های اول دبستانی باید حضورا آموزش ببینند تا بتوانند الفبا و اعداد را یاد بگیرند ولی در شرایط کنونی معلوم نیست سال آینده این بچه ها چطور می خواهند به کلاس بالاتری بروند؟

قراری با تاسف فراوان ادامه داد: واقعا شما در این روستاها می توانید به خوبی فاصله طبقاتی آموزشی را حس کنید. تازه روستای ما وضعیت خوبی دارد. در روستای مجاور ما، خانواده ها وضعیت بدتری دارند و برگزاری کلاس هایشان به سختی انجام می شود.  

به گزارش موج، اینها تنها گوشه هایی از واقعیت اجرای طرح شاد در چند مدل مدرسه شهری و روستایی است. اظهار نظرهایی که به خوبی نشان می دهد تا چه حد درسیستم آموزشی ما فاصله طبقانی مشهود و ملموس است. آن هم در مورد طرحی که قرار بود در راستای یکسان سازی سطح آموزش در تمامی نقاط کشور، اجرا شود!