به گزارش خبرنگار تجسمی خبرگزاری موج نشست خبری طرح کاما چین، ثبت اصالت آثار هنری در بلاکچین با حضور وهاب منتظری وکیل پایه یک دادگستری  و مشاور حقوقی طرح، جاوید رمضانی منتقد و کارشناس اصالت آثار، فاروق مظلومی منتقد هنری، رضا رهنما کارشناس ارشد آی تی و مونا خوش اقبال مدیر و موسس گالری کاما در محل این گالری برگزار شد.

در ابتدای این نشست خوش اقبال گفت: روز گذشته رویدادی از سوی موسسه کاما در گالری باروک برگزار شد که آثار سی و هفت هنرمندی که از هر کدام پنج اثر را در بلاک چین ثبت کرده ایم به نمایش گذاشتیم.

وی افزود: در دوره ای حضور داریم که ثبت آثار و حفظ اصالت اثر هنری از دغدغه های جامعه هنری است و ما با وارد کردن این فناوری راهی تازه در ثبت آثار هنرمندان را معرفی می کنیم. تیم کاما پس از یک سال و نیم تلاش و تحقیق، توانسته فناوری الگویی بینابینی از هنر و تکنولوژی را ایجاد کند تا هر  کسی که درگیر فعالیت در حوزه هنر است بتواند از پیشینه و اصالت اثر مطلع شود.

این گالری دار تصریح کرد: گالری کاما بخشی از یک موسسه فرهنگی و هنری ثبت شده در خارج از کشور است که در  حال پیگیری امور ثبتی خود در ایران هم هست. ثبت آثار در این طرح محدود به هنرمندانی که با این گالری همکاری داشته اند نیست و این طرح در سطح ملی و برای هنرمندان ایرانی پیش بینی شده است.

خوش اقبال تاکید کرد: البته این طرح نمونه شاخص و قابل توجهی در خارج از کشور ندارد و ما امیدواریم که افتخار آن برای کشور بماند. برای فراگیر شدن آن با مراکزی همچون فرهنگستان هنر ، وزارت ارشاد در حال مذاکره هستیم ضمن اینکه با چند حراج بزرگ دنیا هم مذاکراتی داشته ایم تا شاید ما را به عنوان مرجع اعلام اصالت اثر هنری بپذیرند. از روز گذشته که نمایشگاه آثار ثبت شده برگزار شده  نهادهای خصوصی و به خصوص مجموعه داران استقبال خوبی از این طرح کرده اند.

در ادامه این نشست رضا رهنمای مقدم مدیر آی‌تی کاما هم در توضیح این سیستم تاکید کرد: ما هیچ اختراع یا طرح ملی را ارائه نکرده ایم فقط از برخی تکنولوژی های خوب و تجربه شده دنیا استفاده کرده ایم و با در کنار هم قرار دادن آنها برای انجام کار بهتری بهره گرفته ایم.

وی افزود: فناوری ما بر اساس تکنولوژی بلاک چین نوشته شده است البته اینطور به نظر می‌رسد که مشابه سیستم بیت کوین است. گرچه مخاطبان عموما با شنیدن این نام به سرعت به یاد ارزرمزها (ارز الکترونیکی) می افتند اما واقعیت این است که این تکنولوژی، پایه‌ای قدیمی دارد و بر اساس انتقال اطلاعت شکل گرفته و شفافیت در آن بسیار مهم است البته تغییر اطلاعات تنها با کسب مجوز امکان پذیر است. بلاک چین کاما بر اساس بلاک چین نِم نوشته شده است چون سرعت بالاتر و امکانات بیشتری دارد.

وی ادامه داد: ما هم با استفاده از دیتا بیس بلاک چین، یک اثر را به عنوان یک ارزش یا وَلِت ثبت می کنیم و برای هر فردی نیز یک ولت دیگر ثبت می‌شود‌. ولت اولیه برای کاما است که یک حساب کاربری چند امضایی دارد و در واقع تایید شدن یک ثبت با نظارت چند نفری همراه است. در عین حال برای تشکیل این حلقه اعتماد هیچ کدام از اطلاعات رمزهای کاربری در هیچ جا حتی سرورهای ما ضبط نمی شود و در صورت هک سرورها، اطلاعات در امنیت کامل هستند.

رهنمای مقدم، با تاکید بر امنیت این سیستم، توضیح داد: پس از ثبت اثر و اصالت آن در این سیستم اطلاعاتی همچون نام هنرمند و اثر، ابعاد آن، کد ثبت کاما و لینک تصویر آن بر روی تگی درج شده و آن تگ به اثر الصاق می شود که تازمانی که به محض کنده شدن مخدوش می شوند. به این منظور از تگ‌های شرکت ان اف سی ای استفاده می شوند که همانند هولوگرام عمل می‌کنند و از مقاومت بالایی برخوردار هستند. این تگ‌ها، آیدی‌های منحصر به فردی به ما می‌دهد و هیچگاه تگی با آیدی مشابه تولید نمی‌شود. اطلاعات برای هر اثر و تگ مربوطه متفاوت است و وقتی به اثر الصاق می‌شوند فعال هستند و این خاصیت را دارند که کپی نشوند. این تگ‌ها بر اساس الگوریتم هایی که خودمان تعیین کردیم، نوشته شده‌اند و غیرقابل هک شدن هستند.

این کارشناس آی‌تی درباره پیش‌بینی جعل شدن آثار در بلاک‌چِین گفت: گرچه در دنیای آی تی هیچ غیر ممکنی وجود ندارد اما حقیقت این است که هک کردن این سیستم از نظر تئوری واقعا غیرممکن است. حتی اگر کامپیوترهای کوانتومی نیز بتوانند اقدام برای هک کردن کند اما چون الگوریتم ساده‌ای ندارد، ممکن نخواهد بود. ما حتی برای این کار کوین های خاص غیرقابل فروشی در فضای بلاک چین ایجاد کرده ایم که پس از ثبت هر اثر مقداری از این کوین ها به آن تعلق می گیرد که رد یابی ثبت و خرید و فروش آن را به راحتی امکان پذیر می کند و در نتیجه امکان درج آثار دیگر به نام کاما امکان پذیر نخواهد بود.

در پاسخ به سوال خبرنگار خبرگزاری موج در مورد نحوه تعیین اصالت اثر هنری در این طرح، خوش اقبال تصریح کرد: کار ما حفظ اصالت اثر است نه اصالت سنجی! در واقع کار اصالت سنجی به عهده کارشناسان خواهد بود و پس از اینکه ایشان اصالت اثری را تایید کردند ما آن را ثبت می کنیم تا از جعل یا سوء استفاده از آن گواهی جلوگیری شود.

در ادامه و در پاسخ به همین سوال جاوید رمضانی گفت: سه روش برای تشخیص اصالت یک اثر هنری وجود دارد. اول کمک گرفتن از افراد کارشناس و خبره با سابقه که توان تشخیص قدرت قلم یک هنرمند را دارند ودر صورت ارائه یک اثر به آنها می توانند بگویند که آیا به هنرمند خاصی تعلق دارد یا خیر. دمین روش تطبیق چند اثر تایید شده از یک هنرمند با اثر جدید ارائه شده و تشخیص اینکه آیا این اثر در تداوم کاری آن هنرمند است و به او تعلق دارد یا خیر. روش سوم که این روزها بیشتر مد نظر قرار گرفته روش علمی تاید اصالت است.

وی افزود: در روش علمی با استفاده از امکاناتی همچون اشعه ایکس، مادون قرمز و یو وی امکتان تشخیص تغییر رنگ، امضاء، تعویض بوم، تعویض نقاشی و ... انواع دیگر جعل ها وجود دارد. حتی در مورد آثار قدیمی امکان تطبیق متریال به کار گرفته شده در اثر با آنچه که هنرمندی عادت به استفاده از آنها داشته و شناسایی اینکه آیا اثری جعلی و یا اصل است وجود دارد. حتی امروزه دیگر تطبیق تصویری به راحتی تشخیص اصالت امضا ها را امکان پذیر می کند. بر همین اساس حراجی ها و موزه های مهم دنیا به سمتن ایجاد لابراتوارهای مجهزی بار این کار کرده اند که من نمی دانم آیا اقتصاد هنر در ایران ایجاب می مند که چنین هزینه هایی انجام شود یا خیر اما به هر حال باید از جایی شروع کرد.

این کارشناس هنری افزود: ما تمدن آغازها هستیم و در بسیاری از اتفاقات در کشور ما نو پا هستند بهعنوان مثال اولین گالری در سال 1328 در ایران تاسیس شده و یا حراجی های هنری هنوز در ابتدای راه هستند. بنابراین بروز اشتباهان و اشکالات طبیعی است ولی باید تلاش کرد که زمینه برای بهتر شدن و رفع مشکلات در آینده فراهم شود.

در پاسخ به سوال دیگر خبرنگار خبرگزاری موج در مورد احتمال سوء استفاده از این اطلاعات و یا مسئولیت انتشار اطلاعات اشتباهی که کارشناسان عمدا یا سهوا در تایید اصالت آثار ارائه کرده اند، وهاب منتظری گفت: از نظر حقوقی مباحث مالکیت معنوی و فکری در کشور ما پیشینه ای تقریبا هشتاد ساله دارد و اولین قانون حمایتی در این زمینه در دهه چهل تصویب شده است که البته نیاز به بازنگری جدی دارد چرا که به عنون مثال، در این قانون به صراحت تاکید شده است که برای ثبت یک اثر هنری حتما خالق آن باید حضور داشته باشد اما مشخص نکرده که اگر من اثری را خریدم و خالقش فقید یا مرحوم شد، برای ثبتش چه کاری می توانم انجام دهم.

وی افزود: در مورد مسئولیت مجموعه کاما در مورد اطلاعات اصالت اثر باید گفت که همانطور که قانون در ثبت یک لوگو به رغم نظر کارشناسی و طی شدن مراحل دیگر قانونی و ثبت قطعی امکان اعتراض و بازنگری را پیش بینی کرده در مورد رد اصالت آثار هم همین وضعیت حاکم است و به شرط صدور حکم قضایی رد اصالت از اثر اتفاق می افتد.

جاوید رمضانی هم افزود: در عالم هنر یک قاعده حاکم است و آن اینکه بدون اعتماد موفقیتی حاصل نخواهد شد. بنابراین اگر یک گالری دار اثر غیر اصلی را ارائه کند و خبر آن منتشر شود، اعتبارش را از دست خواهد داد. این در مورد این فناوری هم صدق می کند و بنابراین تاکید بر اصالت برای کاما هم اهمیت دارد.

فاروق مظلومی هم در اهمیت ایجاد چنین فناوری ای گفت: من متوجه شدم که دوستان برخی از اطلاعات توصیفی را برای هر اثر ثبت کرده اند که پیشنهاد می دهم اطلاعات هندسی هم به آن اضافه شود به این شکل چندین لایه از اطلاعات شکل می گیرد که امکان بسیار خوبی برای تحقیقات تطبیقی فراهم می کند.

وی افزود: تا کنون دو نوع نقد تکنیکی و حسی در مورد آثار هنری وجود داشته که اکنون نقد تکنولوژیک هم لازم به نظر می رسد. بویژه در مورد آثار انتزاعی امکان کپی کاری بسیار زیاد است اما با بررسی های تکنولوژیک می توان از آن هم جلوگیری کرد ضمن اینکه با نقد تکنولوژیک بویژه در ایران که نقد جدی شکل نگرفته زمینه نقدهای جدی را فراهم آورد.