به گزارش خبرگزاری موج، مریم حضرتی،  معاون پرستاری وزیر بهداشت در یک نشست خبری به مناسبت هفته دولت، ضمن تبریک روز پزشک، اظهار کرد: در برنامه ششم توسعه در ماده ۷۴ و بند سوم آن، دولت وزارت بهداشت را به جامعه‌نگر شدن نظام سلامت و پرستاری مکلف کرده است؛ به نحوی که ارائه خدمات در جامعه و خدمات مراقبت در منزل باید با برنامه‌ریزی دقیق انجام شود.

* لزوم تقویت خدمات پرستاری در منزل به دلیل سالمند شدن جمعیت کشور

وی در ادامه در تشریح اقدامات انجام شده در معاونت پرستاری وزارت بهداشت، افزود: از آنجایی که جمعیت کشور رو به سالمندی می‌رود باید خدمات مراقبتی پرستاری در منزل را تقویت کنیم. در سال ۲۰۵۰ برای اولین بار در ایران جمعیت سالمندان بسیار بیشتر از کودکان زیر ۵ سال خواهد بود. از آنجایی که هزینه درمان بیماری‌های غیر واگیر بالا است و همچنین درمان این بیماری‌ها، بیمار را دچار مشکلات می‌کند، جامعه باید به سمتی سوق پیدا کند که نگرش مراقبتی ما تنها به بیمارستان‌ها نباشد.

وی در ادامه ابلاغ تعرفه مراکز مشاوره و مراقبت در منزل را در سال ۹۷ همراه با ۱۰ درصد افزایش خواند و گفت: البته این میزان افزایش نیز همچنان برای کادر پرستاری آنچنان قابل توجه نخواهد بود.

* ۵۹۱ مرکز مراقبت در منزل در آستانه اخذ پروانه فعالیت

حضرتی ادامه داد: ابلاغ فرم نظارت خدمات پرستاری در منزل و تشکیل اتحادیه پرستاران و مراقبان سلامت در منزل توانست در حوزه نظارت و کنترل این بخش از خدمات کمک شایانی کند. همچنین تصویب آزمایشی مراقبت در منزل که به صورت پایلوت در حال انجام بود، می‌تواند در کمک به بیماران نارسایی مزمن قلبی، سکته مغزی و ... کمک کند. ما توانستیم ۸۱۶ مرکز مراقبت در منزل راه‌اندازی کنیم. در حال حاضر نیز ۵۹۱ مرکز مراقبت در منزل مجوز تاسیس خود را گرفته‌اند و در حال گرفتن پروانه برای ایجاد این مراکز هستند.

وی در ادامه با اشاره به بسیج ملی کنترل فشار خون گفت: من خدمات کادر پرستاری در این زمینه را بسیار محترم می‌دانم و باید گفت که این بسیج بزرگ به دنبال طرح پایلوت دی‌ماه سال ۹۷ انجام شد. در دی‌ماه سال گذشته به همت پرستاران، نمونه کوچکی از بسیج ملی کنترل فشار خون را داشتیم.

حضرتی با اشاره به اینکه تعدادی از بیماران هستند که به طور کامل نمی‌توان در منزل از آنها مراقبت کرد، گفت: این بیماران نیاز به مراقبتی بین منزل و بیمارستان دارند که در دنیا از آن تحت عنوان LTC یاد می‌شود. خوشبختانه آئین‌نامه این طرح در کشور ما نیز نوشته شده و به کمیته تنظیم مقررات رفته است و با ابلاغ آن می‌توانیم شاهد تحولی عظیم باشیم.

* پرستاران در پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر توانمند می‌ شوند

وی افزود: تدوین برنامه عملیاتی کارگروه آموزش، پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر که یکی از معضلات جامعه ما هست، آغاز شد و معاونت پرستاری با توانمندسازی پرستاران به دنبال اجرایی کردن این آئین‌نامه است. در این زمینه ۱۸ برنامه کوتاه مدت تدوین کردیم که ۵۰ درصد از این تعداد مصوب شده و در دوره‌های آموزشی بین خدمت پرستاران گنجانده می‌شود.

* آموزش سلامت به بیمار و خانواده وی

حضرتی افزود: تدوین شیوه نامه تشکیل ساختار آموزش سلامت به بیمار و خانواده انجام شد؛ چرا که بیمار نباید پس از مرخص شدن از بیمارستان به حال خود رها شود؛ او باید نسبت به مراقبت‌های درمانی از خود در منزل آگاه باشد. در این زمینه اولین کنگره آموزش به بیمار و خانواده در استان گیلان برگزار شد.

وی توسعه انجمن‌های علمی پرستاری را از دیگر اقدامات مهم این معاونت خواند و اظهار کرد: در گذشته تنها دو انجمن علمی پرستاری داشتیم که در سال گذشته چهار انجمن علمی دیگر آغاز به کار کردند و در حال حاضر شش انجمن علمی در این حوزه فعالیت می‌کنند. پس از تشکیل این انجمن‌ها تشکیل شبکه ملی تحقیقات پرستاری کمک شایانی به رشد این علم داشت.

* جداسازی اضافه‌ کار از کارانه پرستاران

وی جدا شدن اضافه کار از کارانه را درخواست جدی پرستاران خواند و گفت: تا کنون میزان اضافه کار و کارانه با هم بود و مشخص نبود که هر کدام از این مبالغ بطور دقیق چقدر است. با ابلاغ آئین‌نامه‌ای از طرف معاونت درمان کار جداسازی این دو مقوله از هم آغاز شد؛ اما همچنان در برخی جاها این دو مقوله از هم تفکیک نشده‌اند.

وی افزود: ما توانستیم فرم ارزیابی اولیه منسجمی بین بیمارستان‌ها ابلاغ کنیم. پیش از ابلاغ این فرم ارزیابی‌های اولیه به شکل منسجم انجام نمی‌شدند.

وی افزود: ثبت الکترونیک گزارش‌های مدیریتی پرستاری از اقداماتی است که در این دوره آغاز شده و در سامانه‌ای که به شکل پایلوت در استان کرمانشاه تعریف شده بود مدیران بخش‌های پرستاری می‌توانستند توسط یک سامانه بر روی گوشی همراه خود سنجه‌ها را به شکل الکترونیک نظارت کرده و آمار کافی را دریافت کنند. آغاز این طرح توانست به کم کردن کاغذ بازی‌ها و بالا رفتن دقت نظارتی کمک کند.

حضرتی افزود: آئین‌نامه جذب و نگهداری پرستار در نقاط محروم تدوین شد و یکی از کارهایی که پس از ابلاغ این آئین‌نامه انجام می‌شود. ایجاد پانسیون پرستاری و مامایی در مناطق محروم است و با کمک پزشکان طبق تفاهم‌نامه‌ای که میان معاونت پرستاری و معاونت اجتماعی وزارت بهداشت به امضا رسید، قرار بود تا زمین این مراکز توسط دانشگاه‌ها تامین شده و با تشویق خیرین اقدام به ساخت این پانسیون‌ها در مناطق محروم کنیم، اما متاسفانه زمین از سوی دانشگاه‌ها در اختیارمان قرار نگرفت، اما بنده امیدوارم با کمک خیرین به زودی حداقل ۳۰ الی ۴۰ مرکز پانسیون در این مناطق افتتاح شود.

حضرتی با اشاره به اقدامات انجام شده در جهت ارتقای کیفیت خدمات پرستاری افزود: شایسته سالاری در پرستاری می‌تواند با انتخاب مدیر شایسته اتفاق افتد. بیشترین مدیران حوزه سلامت در بخش پرستاری هستند. ما حدود ۱۴ هزار مدیر پرستار داریم و بیش از ۳۰۰۰ نیروی کمک پرستار در دانشگاه‌ها و نیز تعداد زیادی در بخش خصوصی جذب شدند. این نیروهای کمک پرستار دوره‌های یکساله آموزشی دیده‌اند و می‌توانند کارهای اولیه و غیر حرفه‌ای را انجام دهند که این موضوع می‌تواند فشار کاری پرستاران را کم کند.

حضرتی افزود: صلاحیت حرفه‌ای پرستاران از سال ۹۸ به صورت امتحان گزینشی از سوی سازمان سنجش به پرستاران داده می‌شود. پس از زلزله کرمانشاه ما مشاهده کردیم پرستارانی که دوره‌های مدیریت بحران را گذرانده بودند توانستند بسیار موفق‌تر از سایر همکاران خود عمل کنند. به همین دلیل ۱۰۰ پرستار از نقاط مختلف کشور انتخاب کرده و با برگزاری سه دوره آموزشی برای این پرستاران توانستیم مدیریت بحران را به آنها آموزش دهیم که شاهد بودیم در حادثه سیل نوروز سال جاری این پرستاران توانستند موفق عمل کنند.

وی برگزاری دوره آموزشی جانشینی مدیریت پروری را از دیگر اقدامات موثر معاونت پرستاری خواند و گفت: باید مدیران آینده این حوزه را تربیت کنیم تا اگر مدیری بازنشسته و یا برکنار شد با مشکل مواجه نشویم. این دوره در دانشگاه علوم پزشکی همدان برگزار شد.

وی افزود: سامانه ملی ثبت اطلاعات پرستاری آغاز بکار کرد و ما توانستیم اطلاعات‌مان از پرستاران مشغول در خیریه‌ها، مراکز تامین اجتماعی، شرکت نفت و ... را کامل کنیم.

حضرتی در ادامه با اشاره به برگزاری جشن روز پرستار در سال گذشته گفت: با برگزاری این جشن اختلافات میان نظام پرستاری و معاونت پرستاری برطرف شد. البته همواره اختلاف دیدگاه وجود دارد اما این بدان معنا نیست که این اختلاف دیدگاه می‌تواند ما را از رسیدن به اهدافمان دور کند.

حضرتی افزود: تشکیل کمیته کشوری اخلاق پرستاری و دبیرخانه این کمیته در معاونت پرستاری به وجود آمد و نیز کنگره‌ای در این زمینه در شهر بم برگزار شد. ما باید بدانیم بیمارستان‌های ما تا چه میزان اخلاقی عمل می‌کنند. در این زمینه در حال تدوین شاخص ملی اخلاق بیمارستانی هستیم.

معاون پرستاری وزارت بهداشت با تاکید بر لزوم تدوین نقشه راه پرستاری در افق ۱۴۰۴ افزود: تدوین این نقشه ما را برای رسیدن به اهدافمان کمک می‌کند.

وی ادامه داد: سال ۲۰۳۰ از سوی سازمان بهداشت جهانی سال پرستاری و مامایی اعلام شده است و مفتخر هستیم که در شصت و ششمین کمیته سازمان بهداشت جهانی که در تهران با حضور وزرای بهداشت کشورهای مختلف برگزار خواهد شد، رئیس سازمان بهداشت جهانی با پرستاران نیز نشست جداگانه‌ای خواهد داشت.

* کمبود نیروی پرستاری در کشور

وی در خصوص کمبود پرستار در کشور اظهار کرد: کمبود نیروی پرستاری مانند بسیاری از کشورها زیاد است. این یک مشکل جهانی است چرا که جهان به سمت پیر شدن می‌رود. در حال حاضر میانگین پرستار به تخت در کشور ما ۰.۹ است که ایده آل این عدد باید ۱.۸ باشد. امیدوار هستم تا سال ۱۴۰۴ به این استاندارد برسیم. البته با توجه به اینکه نیروهای مراقبت در منزل در حال آغاز به کار هستند و ما تاکید بر سلامت جامعه داریم شاید دیگر معیار پرستار به تخت برای بیان آمار مناسب نباشد. بلکه از این پس باید بگوییم معیار ما میزان پرستار به جمعیت است.

* جذب ۹۰۰۰ نیرو در وزارت بهداشت طی امسال

وی با اشاره به اینکه در سال جاری در وزارت بهداشت ۹۰۰۰ نیرو جذب می‌شود، گفت:‌ ۷۵ درصد از این تعداد در حوزه پرستاری جذب خواهند شد. البته به دنبال جذب ۹۰۰۰ نیروی پرستاری دیگر هستیم که با مساعدت سازمان برنامه و بودجه بتوانیم به این خواسته خود جامع عمل بپوشانیم.

حضرتی در خصوص خطاهای پرستاری تصریح کرد: برخی موارد مانند افتادن بیمار از تخت، ایجاد زخم بستر، بروز عفونت‌های زخم و ... مواردی است که نباید در بیمارستان‌ها اتفاق بیفتد. در صورت بروز موارد ذکر شده می‌گوییم تخلف شکل گرفته است. در همین زمینه واحدی در معاونت درمان به این موضوع رسیدگی می‌کند. البته باید توجه کنید که خطای پرستاری ارتباط نزدیکی با کمبود نیروی پرستار دارد. به ازای هر ۱۰ درصد کاهش نیرو ۱۲ درصد احتمال مرگ و میر بالا می‌رود.

وی افزود: ما سالانه ۱۱ هزار فارغ التحصیل پرستاری در کشور داریم و در حال حاضر ۴۰ هزار دانشجوی پرستاری در کشور در ۲۰۰ دانشکده مشغول به تحصیل هستند. همین اعداد ما را امیدوار می‌کند که اگر بتوانیم سالانه ۹۰۰۰ پرستار جذب کنیم تا سال ۱۴۰۴ به ایده آل خود برسیم.

حضرتی در خصوص معوقات پرستاران گفت: در برخی از دانشگاه‌ها حقوق و دستمزد سر موعد خود پرداخت می‌شود، اما میانگین کشوری معوقات حدودا هشت ماه است. در این زمینه نظام فی‌فور سرویس باید اصلاح شود و به طرف نظام عادلانه‌تر پرداخت حرکت کنیم.

وی در پاسخ به سوالی در خصوص برنامه‌های معاونت پرستاری برای پیاده روی اربعین سال جاری گفت: همکاران من در استان‌های مرزی به ویژه شهرهای کرمانشاه و همدان در حال برنامه ریزی برای ارائه به موقع خدمات به زائران هستند و ما مانند سالیان گذشته تمام تلاش خود را در این زمینه خواهیم کرد.

وی با اشاره به تصویب تعرفه پرستاری در سال ۸۶ گفت: این طرحی بود که در مجلس محترم تصویب شد، اما بودجه‌ای برای آن در نظر گرفته نشد. تعرفه گذاری‌ها برای خدمات پرستاری تدوین شده است. تنها مشکلی که در این زمینه داریم تامین بودجه آن است.

معاون پرستاری وزارت بهداشت در پایان با اشاره به خشونت علیه پرستاران به ویژه پرستاران اورژانس گفت: از آنجایی که بیماران و همراهان آنها شاید به دلیل بیماری حال مساعدی نداشته باشند ممکن است نسبت به نیروی پرستاری پرخاش و یا خشونت داشته باشند، در این زمینه نیازمند قوانین و مقررات برای کنترل اوضاع هستیم. البته این موضوع فقط شامل حال ایران نمی‌شود. بلکه در تمام کشورهای دنیا این معضل وجود دارد.