به گزارش خبرنگار بین الملل خبرگزاری موج، استیضاح رؤسای جمهور و مقامات ارشد در کشورهای مختلف جهان دارای تشریفات قانونی مشخص و اغلب دشواری است. در ایالات‌متحده آمریکا نیز روند استیضاح رئیس‌جمهور (Impeachment) تاکنون 3 بار اتفاق افتاده است. البته طرح استیضاح «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور فعلی این کشور نیز به‌عنوان چهارمین مورد به مجلس نمایندگان داده‌شده اما فاصله بسیار زیادی تا جدی شدن دارد.

از 3 بار استیضاح رؤسای جمهور در تاریخ ایالات‌متحده آمریکا، تنها در یک مورد در دوره ریاست جمهوری «ریچارد نیکسون» از حزب جمهوری‌خواه، روند استیضاح به حدی جدی شد که نهایتاً نیکسون از مقام خود کناره‌گیری کرد. دو مورد دیگر نیز به زمان‌های ریاست جمهوری «اندرو جانسون» در سال 1868 و «بیل کلینتون» در سال 1996 بازمی‌گردد که در هر دو مورد رؤسای جمهور تبرئه شدند.

واترگیت چیست؟

موضوعی که در دوره نیکسون باعث جنجال و رسوایی شده بود در تاریخ با عنوان «رسوایی واترگیت» معروف است؛ در سال 1972 مشخص شد شماری از مأموران اف.بی.آی بدون داشتن مجوز قانونی وارد محل ستاد انتخاباتی حزب دموکرات در هتل واترگیت واشنگتن شده‌اند. آن‌ها در هتل واترگیت هم دستگاه‌های شنود کار گذاشتند و هم بخشی از اسناد و مدارک حزب را ضبط کردند.

مدتی بعد با پیدا شدن یک نوار توسط مأمور هتل این واقعه لو رفت و روزنامه واشنگتن‌پست آن را بازتاب داد. نتیجه آن برای افکار عمومی آمریکا غیرقابل‌پذیرش بود و جنجال بزرگی بر سر آن آمریکا را فراگرفت. در تحقیقات کنگره آمریکا مشخص شد، فعالیت جاسوسی غیرقانونی اف.بی.آی در آن مقطع بسیار بیش از مورد واترگیت بوده است.

در ابتدا به نظر می‌رسید مدیران میانی اف.بی.آی عامل چنین اقداماتی باشند، اما وقتی کنگره آمریکا از رئیس‌جمهور خواست تا کلیه نوارهای ضبط‌شده را تحویل دهد، با مقاومت و مخالفت نیکسون روبه‌رو شد و به‌این‌ترتیب پای وی نیز به‌عنوان یکی از طرف‌های اصلی به جنجال باز شد.

درنتیجه کار بالا گرفت و کمیته قضایی کنگره در ماه ژوئیه 1974 آغاز روند «اعلام‌جرم علیه رئیس‌جمهور» را اعلام کرد. این کمیته همچنین ورود دیوان عالی آمریکا به پرونده را خواستار شد، دیوان عالی نیز حکم به تحویل کلیه نوارهای ضبط‌شده به کنگره داد. همزمان سه اتهام «سوءاستفاده از قدرت»، «کارشکنی در اجرای عدالت» و «اهانت و تحقیر کنگره» علیه نیکسون مطرح شد.

در روز چهارم اوت 1974 کاخ سفید سرانجام متن پیاده شده نوارها را تحویل کنگره داد. یکی از متن‌ها نشان می‌داد نیکسون مستقیماً به سازمان سیا فرمان داده از تحویل نوارها به کنگره خودداری کند. ازاین‌رو استیضاح رئیس‌جمهور امری کاملاً مسلم به نظر می‌رسید، نیکسون نیز اگرچه اتهامات طرح‌شده را تا روز آخر رد می‌کرد، اما برای جلوگیری از ادامه یافتن روند استیضاح در شب هشتم اوت، در نطقی تلویزیونی استعفای خود از ریاست جمهوری را اعلام کرد.

از دو مورد دیگر استیضاح‌های انجام‌شده، یکی به اندرو جانسون بازمی‌گردد که همزمان با سلطنت ناصرالدین‌شاه در ایران به ریاست جمهوری رسیده بود. استیضاح جانسون به دلیل مخالفت‌های حزب جمهوری‌خواه با او بود درنتیجه فشارها و کارشکنی‌ها جانسون، وزیر جنگ را برکنار کرد، در مقابل نیز جمهوری‌خواهان تصمیم گرفتند او را به دلیل سو استفاده از قدرت استیضاح کنند که استیضاح رای نیاورد.

مورد کلینتون نیز به دلیل رسوایی اخلاقی و آزار جنسی «مونیکا لیونسکی»، دبیر کاخ سفید صورت گرفت اما این استیضاح تنها یک رای برای برکناری کلینتون کم آورد.

ترامپ و راشن گیت

منظور از اصطلاح «راشن گیت» در رسانه‌ها، «پرونده مداخلات احتمالی روسیه در انتخابات ریاست جمهوری 2016 آمریکا» است که با تشبیه به رسوایی واترگیت به این صورت درآمده است، اما مجموع شواهد موجود نشان از آن دارد که استیضاح احتمالی ترامپ بیشتر شبیه مورد نیکسون باشد تا دو مورد دیگر.

از اولین روزهایی که ترامپ وارد کاخ سفید شد، موضوع ارتباط او با روس‌ها گریبان گیرش بود. پس از چندی این موضوع از سطح رسانه‌ها به اف.بی.آی کشیده شد و شواهدی از همکاری اعضای کمپین او با روس‌ها به دست آمد. همچنین مشخص «مایکل فلین»، مشاور امنیت ملی پیشین ترامپ نیز قبل از انتخابات 2016 به مسکو رفته و با شخص پوتین هم دیدار داشته است.

بسیاری از ناظران معتقدند ترامپ و اطرافیانش به دلیل نداشتن سابقه سیاسی حرفه‌ای، این موضوع را درک نکرده‌اند که «توسل به یک دولت خارجی برای پیروزی در انتخابات» خط قرمز مهمی است که حتی ممکن است «خیانت به کشور» نیز تلقی گردد. اینکه دولت خارجی طرف حساب روسیه است نیز از سوی دیگر بر شدت اتهامات کمپین ترامپ افزوده است و اتهام را از سطح «توسل به دولت خارجی برای دستیابی به اهداف سیاسی» به سطح «توسل به دشمن برای نیل به اغراض سیاسی» ارتقا می‌دهد.

از سویی اخراج «جیمز کومی»، مدیر پیشین اف.بی.آی برای جلوگیری از تحقیقات در مورد پرونده مداخلات روسیه در انتخابات آمریکا و نیز شواهد به‌دست‌آمده از ارتباط اعضای پیشین کمپین ترامپ با روس‌ها نیز بر وخامت وضع ترامپ خواهد افزود.