به گزارش خبرگزاری موج، یکی‌ از اصول اخلاق اقتصادی، رعایت الگوی مصرف است. هر چند انسان در همه بخش‌ها و حوزه‌های زندگی به الگو نیازمند است، لیکن وقتی سخن از الگوی مصرف به میان می‌آید، ذهن به حوزه اقتصادی، تبادر پیدا می‌کند و در این زمینه بهترین الگو، همان الگوی قرآن و سیره ائمه اطهار (ع) است. مراد و منظور از اصلاح الگوی مصرف، بهره‌مندی و استفاده درست، به‌جا و اندازه از امکانات، منابع و نعمت‌های خدادادی و پرهیز از اتلاف وقت و هدر دادن آن است. اهمیت اصلاح الگوی مصرف بر کسی پوشیده نیست. برای این‌که در حوزه اقتصاد، اگر الگوی مصرف رعایت نشود، تمام زحماتی که در بخش تولید و توزیع کشیده می‌شود از بین می‌رود. در تعالیم اقتصادی اسلام، بیشترین دستورات راجع به تنظیم و اصلاح الگوی مصرف، وارد شده به‌طوری‌که بسیاری از احکام عبادی، اخلاقی، سیاسی و اجتماعی مبتنی بر این موضوع است. خداوند متعال در قرآن کریم در آیات متعدد نسبت به داشتن الگوی مصرف در زندگی تاکید و از هرگونه بی‌برنامگی و بی‌حد و حساب بودن در مصرف نهی فرموده، چنان‌که در سوره مائده آیه ۸۷ در این رابطه فرموده است: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ لاَ تُحَرِّمُواْ طَیِّبَاتِ مَا أَحَلَّ اللّهُ لَکُمْ وَلاَ تَعْتَدُواْ إِنَّ اللّهَ لاَ یُحِبُّ الْمُعْتَدِینَ؛ اى کسانى‌که ایمان آورده‌‏اید چیزهاى پاکیزه‌‏اى را که خدا براى [استفاده] شما حلال کرده حرام مشمارید و از حد مگذرید که خدا از حدگذرندگان را دوست نمی‌‏دارد». این آیه به ما می‎فهماند که اصلاح الگوی مصرف به‌معنای مصرف نکردن و تحریم قسمتی از مواهب الهی نیست؛ بلکه مقصود داشتن معیار و میزان و حدود و مرز در مصرف است. همچنین خداوند در آیه ۸۸ سوره مائده در این رابطه فرموده است: «وَکُلُواْ مِمَّا رَزَقَکُمُ اللّهُ حَلاَلًا طَیِّبًا وَاتَّقُواْ اللّهَ الَّذِیَ أَنتُم بِهِ مُؤْمِنُونَ؛ و از آنچه خداوند روزى شما گردانیده حلال و پاکیزه را بخورید و از آن خدایى که بدو ایمان دارید پروا دارید». خدای متعال در این آیه دستور به بهره گرفتن از نعمت‌های الهی کرده و تنها شرط آن‌را رعایت الگوی مصرف می‌داند. یعنی؛ رعایت تقوا و پرهیزکاری در بهره‌گیری از منابع و مواهب. همچنین آیه ۵۷ سوره بقره، ۶۰ سوره بقره، ۸۱ سوره طاها، ۱۶۸ سوره بقره و آیه ۶۶ سوره مائده به این مبحث اشاره دارد. اصلاح الگوی مصرف موجب برکت زندگی و رشد و توسعه اقتصادی می‎شود اصلاح الگوی مصرف موجب برکت زندگی و رشد و توسعه اقتصادی می‎شود کمااینکه در حدیثی امام جعفرصادق(ع) فرمود: «گروهی به پیامبراکرم(ص) از این‌که گندم‌شان به زودی تمام می‎شود، شکایت کردند. حضرت سؤال کردند: آیا به هنگام مصرف اندازه دارید؟ پیمانه می‌کنید یا همین‌طور بی‌حد و حساب مصرف می‌کنید؟ گفتند: یا رسول‌الله بی‎‌قاعده و بی‌حساب مصرف می‌کنیم. حضرت فرمود: به هنگام مصرف پیمانه کنید و اندازه داشته باشید که این‌کار بر برکت می‎افزاید». اصلاح الگوی مصرف، از نشانه‌های ایمان است. در یک نظام ارزشی، رعایت الگوی مصرف معرف هویت و شخصیت مصرف کننده است و از جمله وظایف دین‌داری و ایمانی، تدبیر و برنامه‌ریزی در زندگی است.اصلاح الگوی مصرف، رفتار پرهیزکاران است. امام علی(ع) در خطبه متقین در توصیف پرهیزکارن فرمود: «از نشانه‌های هر کدام‌شان این است که او را در دین‌داری نیرومند می‌بینی و در حال توانگری میانه‌رو». از آنجایی‌که الگوی مصرف، حاصل مجموعه پیام‌ها و علائم است که نگرش مردم را شکل دهد و در رفتارشان تبلور می‌یابد، از این‌رو، روش و منش متقین، رعایت الگوی مصرف است. برای اصلاح الگوی مصرف نیاز به فرهنگ‌سازی و اعمال روش و رویه و داشتن الگوی مناسب است برای اصلاح الگوی مصرف رعایت اصولی الزامی است که از جمله آن‌ها می‌توان به رعایت حد و اندازه در مصرف اشاره کرد. خداوند متعال در قرآن یکی‌از صفات ممتاز عبادالرحمان را رعایت حد و اندازه در مصرف می‌دانند و در آیه ۶۷ سوره فرقان می‌فرماید: «وَالَّذِینَ إِذَا أَنفَقُوا لَمْ یُسْرِفُوا وَلَمْ یَقْتُرُوا وَکَانَ بَیْنَ ذَلِکَ قَوَامًا؛ و کسانی‌‏اند که چون انفاق کنند نه ولخرجى مى‏کنند و نه تنگ می‌‏گیرند و میان این دو [روش] حد وسط را برمی‌‏گزینند». در این آیه شریفه، اصل انفاق کردن را مسلم گرفته: چون انفاق یکی‌از مصارف انسان است لیکن آنچه مهم است، کیفیت انفاق و مصرف است. قرآن می‌فرماید: انفاق و مصرف، باید دور از هرگونه اسراف و سخت‌گیری باشد. در تعالیم اسلامی و آموزه‌های دینی همان اندازه که اسراف، کار ناپسند و زشت است، بخل و سخت‌گیری و خسیس بودن نیز به همان اندازه زشت، ناپسند و نکوهیده است. اسلام، نه اجازه اسراف در مصرف داده و نه اجازه بخل و تنگ‌چشمی. آنچه از آیات و روایات استفاده می‌شود آن است که دو نوع مصرف در زندگی مطرود است: یکی ریاضت اقتصادی و ضیق و تنگ گرفتن بر زندگی و دیگری زندگی اشرافی و اسرافی. اسلام برای مصرف محدودیت قایل است و نمی‎گذارد از حد اعتدال خارج گردد. در حدیثی پیامبراکرم(ص) فرموده است: «سه گروه از امت من دعایشان مستجاب نمی‎شود: یکی از آنها کسی است که خداوند به او مال فراوان داده، ولی او مالش را هدر داده است». یکی دیگر از اصول لازم برای اصلاح الگوی مصرف، حفاظت و بهره‌جویی صحیح اموال است.حفاظت و بهره‌جویی صحیح از اموال فردی و عمومی یک ضرورت است.ضایع کردن مال، صورت‌های گوناگونی دارد؛ یکی از آنها آن است که به‌موقع رسیدگی نشود مثلا: زمین یا زراعت به‌موقع آبیاری نشود اموال در انبار خوب نگهداری نشود، استاندارد رعایت نشود. امام صادق(ع) فرمود: برای انسان پس از مرگ چیزی سخت‌تر از این نیست که از خود «مال صامت» برجای گذارد.راوی می‎گوید: پرسیدم: مال صامت چیست؟ فرمود: مال صامت، آن مالی است که نه خود از آن بهره می‏‌برد و نه دیگران».همچنین در روایتی است که امام علی(ع) دستور داد از جوانی که مال را تباه می‎کرد و خوب تولید نمی‎کرد، جلوگیری کردند تا این‌که به سر عقل آمد.