به گزارش خبرنگار بین الملل خبرگزاری موج، کاتالونیا پس از همه‌پرسی استقلال یک گام بلند به عقب برداشته است. اکنون وضعیت این منطقه به قبل از سال 1982 بازگشته یعنی زمانی که هنوز «قانون بخش‌های خودمختار اسپانیا» هنوز به تصویب نرسیده بود.

کاتالان‌ها تلاش کردند تا دعوی میان خودشان و دولت مرکزی را از طریق یک همه‌پرسی دموکراتیک بر سر استقلال کاتالونیا حل‌وفصل کنند. در این منطقه نارضایتی عمومی و مطالباتی وجود دارد که باید حتماً موردبررسی قرار گیرد. اما پاسخ دولت اسپانیا به این مطالبات، نه‌تنها انکار حق کاتالونیایی ها بلکه سرکوب و سلطه مستقیم بر آن بود.

دولت مرکزی نیمی از اعضای حکومت محلی کاتالونیا را بازداشت کرده و نیم دیگر آن‌ها هنوز در بروکسل هستند، اتفاقی که هم مایه شرمساری مادرید است و هم باعث بی‌ثباتی در کابینه بلژیک.

آنچه در یک ماه و نیم گذشته اتفاق افتاد، به شکل‌گیری دوقطبی شدیدی میان مردم منجر شده است، درحالی‌که کاندیداهای احزاب استقلال‌طلب یا در زندان هستند و یا در تبعید به سر می‌برند، قرار است در 21 دسامبر انتخابات جدیدی در منطقه توسط دولت مرکزی برگزار شود.

در چنین فضایی، کمپین انتخابات هیچ تأثیری برجا نخواهد گذاشت مگر تشدید احساسات دو طرف و تعمیق شکاف در جامعه و نهایتاً نتیجه انتخابات نیز چیزی را حل نخواهد کرد.

دوقطبی خطرناک در آستانه انتخابات

رویدادهای اخیر باعث شده بخشی بزرگی از مردم کاتالونیا از سو مدیریت دولت مرکزی در بحران اخیر و بدرفتاری با کاتالان‌ها ناراضی شوند و از سوی دیگر طرفداران وحدت اسپانیا نیز نگران شکل‌گیری ناسیونالیسم شدید در منطقه هستند.

نفوذ نداهای استقلال‌طلبانه این روزها به‌طور فزاینده‌ای در جامعه کاتالونیا بیشتر می‌شود. استقلال‌طلبان‌ همچنین در میان مردمی که شاهد خشونت عریان حکومت مرکزی در ماه اکتبر بوده‌اند و هنوز به اعتراضات خود به دلیل بازداشت فعالان و سیاستمداران ادامه می‌دهند، از اقبال و حمایت چشمگیری برخوردارند.

آن‌ها به مادرید اعتماد ندارند. آن‌ها اقدامات حکومت مرکزی را در راستای تلاش برای حل بحران نمی‌بینند، بلکه افعال مادرید تنبیه و تحقیر مردم منطقه است. استقلال‌طلبان به برگزاری اعتراضات خود در مقابل دولت مرکزی ادامه خواهند داد.

در روز 8 نوامبر چند صد نفر از استقلال‌طلبان خیابان‌های بارسلونا را مسدود کردند و خواستار آزادی شدند. سه روز بعد اما صدها هزار تن به خیابان‌های بارسلونا آمدند و خواهان آزادی زندانیان سیاسی شدند.

هواداران وحدت اسپانیا نیز راهپیمایی‌های عظیمی را برگزار کرده‌اند، ازجمله در روز 12 اکتبر که مصادف با روز ملی اسپانیا بود، این راهپیمایی نهایتاً به درگیری میان استقلال‌طلبان و طرفداران تداوم اتحاد با اسپانیا منجر شد. همچنین در 29 اکتبر نیز صدها هزار کاتالان خیابان‌های بارسلونا را تسخیر کردند تا اجرایی شدن ماده 155 قانون اساسی را جشن بگیرند. آن‌ها شعار می‌دانند، «زنده‌باد اسپانیا»، «بارسلونا جز اسپانیا است» و «پوجدمون باید زندانی شود».

جنبش وحدت طلب کاتالونیا به‌شدت نگران رشد ناسیونالیسم در منطقه است و ازاین‌رو به دستگاه‌های آموزشی و مدارس عمومی کاتالونیا اعتماد نمی‌کند. آن‌ها نگران‌اند که مبادا هویت کاتالونیایی ملکه ذهن فرزندانشان شود. آن‌ها همچنین اعتقاددارند که اگر ملی‌گرایی اسپانیایی خود را در کاتالونیای مستقل بروز دهند، انگ خواهند خورد و تحت پیگرد قرار خواهند گرفت. آن‌ها جنبش جدایی‌طلب را یک امر برخواسته از متن و بطن جامعه نمی‌دانند، بلکه جو استقلال‌خواهی را ناشی از ابتکارات حکومت محلی برای پوشاندن سوء مدیریت‌های خود در قبال امور منطقه قلمداد می‌کنند.

نیازی به گفتن ندارد که هر دودسته استقلال‌طلب و وحدت طلب اکنون دیگر چشم دیدن یکدیگر را ندارند و خصومت میان آن‌ها به سطح خطرناکی رسیده است. اگر دوقطبی ایجادشده تداوم یابد و تعمیق شود، ممکن است انتخابات زودهنگام نیز به یک همه‌پرسی دیگر مبدل شود و هر نتیجه‌ای که به دست بیاید، طرف بازنده از پذیرش آن سر باز زند.

انتخابات چیزی را حل نمی‌کند

احزاب استقلال‌طلب باوجود درخواست کارلس پوجدمون برای تشکیل ائتلاف، قصد دارند به‌صورت مستقل عمل کنند. اما حتی بدون ایجاد ائتلاف هم شانس به دست آوردن اکثریت را دارند.

نظرسنجی انجام‌شده توسط مرکز مطالعات افکار سنجی کاتالونیا در روز 31 اکتبر نشان می‌دهد که چنانچه احزاب استقلال‌طلب به‌صورت ائتلافی وارد انتخابات شوند می‌توانند اکثریت را در انتخابات مجدداً از آن خود کنند.

این در حالی است که حزب حاکم مردم در 27 اکتبر تهدید کرده درصورتی‌که احزاب استقلال‌طلب پیروز انتخابات شوند و بار دیگر مسیر تشکیل جمهوری مستقل کاتالونیا را در پیش بگیرند، مادرید بار دیگر ماده 155 را به اجرا درخواهد آورد.

این یعنی پارلمان جدید نیز منحل خواهد شد و کابینه محلی برآمده از آن نیز معلق خواهد شد و اعضای آن تحت پیگرد قرار خواهند گرفت. سپس انتخابات دیگری برگزار خواهد شد و به‌این‌ترتیب کاتالونیا در بحران دائمی غرق می‌شود.

همچنین شانس پیروزی احزاب وحدت طلب نیز وجود دارد. مادرید امیدوار است آنچه «اکثریت خاموش» می‌خواند، در روز 21 دسامبر به نفع حزب مردم رأی دهد. این حزب اکنون در تلاش است این تصور را به مردم القا کند که حزب مردم «چالش کاتالونیا» را حل‌وفصل کرده است.

جالب اینجاست که احزاب طرفدار وحدت اسپانیا (حزب سوسیالیست کاتالونیا، حزب مردم و حزب شهروندان)، ازنظر ایدئولوژی سیاسی به‌شدت باهم متفاوتند و تنها در مسئله وحدت هم‌نظرند. آن‌ها در صورت پیروزی چالش بزرگی برای تشکیل یک دولت ائتلافی باثبات خواهند داشت. این احزاب مسلماً پس از تشکیل دولت ائتلافی در مواجهه با مسائل مهم سیاسی و اجتماعی – اقتصادی دچار مشکلات عدیده‌ای خواهند شد که از خواستگاه و طیف سیاسی متفاوت است (یکی از احزاب چپ‌گرا است، یکی محافظه‌کار و سومی لیبرال).

برای مثال اولویت‌های حزب سوسیالیست کاتالونیا مبتنی بر کاهش فقر و حمایت از کسب‌وکارهای کوچک است. اما هر دو حزب شهروند و مردم خواستار مقررات زدایی و سیاست‌های نئولیبرالی هستند که منافع مشاغل بزرگ را بر عدالت اجتماعی اولویت می‌دهد.

افزون بر این سوسیالیست‌ها، از اقدامات ضد استقلال دولت مرکزی نیز حمایت نمی‌کنند. مثلاً این حزب با تغییر نظام آموزشی کاتالونیا برای از بین بردن اولویت زبان کاتالونیایی و فرهنگ بومی منطقه موافقت نخواهد کرد، درحالی‌که این مهم جزء اولویت‌های احزاب مردم و شهروندان به‌حساب می‌آید. به‌عبارت‌دیگر تداوم موجودیت ائتلاف میان این سه حزب برای 4 سال، آن‌هم در یک محیط به‌شدت دوقطبی شده، اگر غیرممکن نباشد، کار بسیار دشواری است.

بااین‌حال چنانچه چنین دولتی نیز به‌اندازه کافی دوام بیاورد و تلاش کند احساسات و فعالیت‌های استقلال‌طلبانه را سرکوب کند، بخش بزرگی از جمعیت کاتالونیا را سرخورده می‌کند و درنتیجه زمینه را برای ظهور اشکال تند و رادیکال‌تر ملی‌گرایی مهیا خواهد کرد. اسپانیا و کاتالونیا از سلطه فاشیسم صدمات زیادی دیده‌اند و احزاب وحدت طلب درصورتی‌که به‌سوی فاشیسم حرکت کنند دچار اشتباه بزرگی شده‌اند.

گزینه دیگری نیز وجود دارد که شاید بتواند کاتالونیا را از این چرخه خطرناک خارج سازد. نتایج یک نظرسنجی که در اواخر اکتبر برگزارشده، نشان می‌دهد که 57 درصد از شهروندان کاتالونیایی معتقدند برگزاری یک همه‌پرسی دیگر می‌تواند بحران کنونی را به پایان برساند. البته این گزینه قبلاً توسط حکومت محلی به اجرا درآمد ولی مادرید با آن مخالفت کرد.

حکومت مرکزی می‌تواند با برگزاری یک همه‌پرسی دیگر – که نیروهای پلیس در جریانان مداخله نکنند – اراده کاتالان‌ها برای استقلال و یا وحدت را بسنجد و بر آن گردن بگذارد. این تنها راهکاری است که می‌تواند ثبات پایدار را در کاتالونیا تضمین نماید.